Στην A΄ εκλογική περιφέρεια της Θεσσαλονίκης η Νέα Δημοκρατία συγκρότησε ψηφοδέλτιο με δυσκολία. Το έκλεισε την τελευταία στιγμή και όχι γιατί υπήρχε συνωστισμός ενδιαφερομένων που δυσκόλευε την ηγεσία στην επιλογή των καλυτέρων. Το αντίθετο: δεν έβρισκε υποψηφίους! Οι 12 από τους 13 που συμμετείχαν στη λίστα το 2007 αρνήθηκαν, όταν τους έγινε κρούση, να εκθέσουν εαυτούς στην εκλογική δοκιμασία της 4ης Οκτωβρίου.
Ο λόγος; Ηξεραν ότι μπαίνοντας στην «κλούβα των λεόντων» δεν είχαν καμία τύχη.
Δεν ήταν τηλεστάρ για να έχουν δωρεάν αναγνωρισιμότητα, δεν διέθεταν ισχυρά ερείσματα στις κερκίδες των γηπέδων, ούτε κρυφή «ευλογία» του μητροπολίτη, δεν διετέλεσαν υπουργοί ή βουλευτές για να έχουν έτοιμο μηχανισμό, ούτε προέρχονταν από «τζάκι». Είναι κοινωνικά καταξιωμένοι πολίτες οι πιο πολλοί, άλλοι πετυχημένοι επαγγελματίες, μερικοί επιστήμονες με λαμπρές σπουδές, που τους γοήτευε η πολιτική και ήθελαν να προσφέρουν (και) από τα έδρανα της Βουλής, αλλά αυτά πλέον δεν είναι ισχυρά εφόδια. Το διαπίστωσαν στην προηγούμενη εκλογική δοκιμασία και τώρα απάντησαν στην «τιμητική πρόταση» για εκ νέου συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο με ένα «ευχαριστώ, αυτή τη φορά δεν θα πάρω».
Καμπάνια 15 ημερών
Η κ. Λιάνα Γούτα είναι μία εξ αυτών. Χημικός μηχανικός με πλούσιο βιογραφικό, εργάσθηκε ως επιστημονική σύμβουλος σε θέματα Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επιτελικό στέλεχος των Ελληνικών Πετρελαίων σήμερα, ανήκει σ’ αυτούς που λέμε ενεργούς πολίτες και χωρίς να γνωρίζει «ούτε πού πέφτουν τα γραφεία του κόμματος», συμπεριλήφθηκε στο ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. το 2007. Μάλιστα με προεκλογική εκστρατεία 15 ημερών έκανε μια αξιοπρεπή εμφάνιση, συγκεντρώνοντας περισσότερους από 12.000 σταυρούς. Τώρα με κομψό τρόπο -επικαλέστηκε «σοβαρούς επαγγελματικούς λόγους»- δεν αποδέχθηκε την πρόταση.
«Μπήκα στην πολιτική εξαιτίας του επαγγέλματός μου και όχι ανεπάγγελτη για να αποκτήσω επάγγελμα μέσα από την πολιτική», λέει στην «Κ» και προσθέτει: «Θεώρησα τιμητική την πρόταση συμμετοχής μου το 2007 γιατί μέσα από τη θητεία μου ως συμβούλου σε θέματα Ευρωκοινοβουλίου είδα στην Ευρώπη μια σύγχρονη πολιτική, η οποία χαράσσεται από πολιτικούς που προέρχονται από τον χώρο της επιστήμης, της γνώσης, του επαγγέλματος. Στην Ελλάδα αυτό δεν γίνεται. Συνήθως τα κόμματα στην ανάγκη αλίευσης ψήφων καταφεύγουν στις εύκολες λύσεις της τελευταίας στιγμής, στις υποψηφιότητες της μιας χρήσης που μοιραία αναζητούνται μέσα από τις δεξαμενές της λάμψης και του θεάματος. Από τη μικρή εμπειρία που είχα, το σύστημα είναι δομημένο ώστε να αναδεικνύει ανθρώπους κυρίως των μηχανισμών και της εύκολης αναγνωρισιμότητας και λιγότερο της κοινωνίας».
Το φαινόμενο της απροθυμίας δεν εμφανίζεται μόνο στην Α΄ Θεσσαλονίκης και τη Ν.Δ., αλλά λίγο πολύ σε όλη την επικράτεια, ειδικά στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες, και στο σύνολο σχεδόν -πλην ΚΚΕ που λειτουργεί με λίστα- των υπαρκτών κομμάτων, και τίθεται το ερώτημα αν υποψήφιοι μ’ αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να ελπίζουν σε εκλογή. «Είναι πολύ δύσκολο άνθρωποι του επαγγέλματος και της επιστήμης να βουτήξουν ολομόναχοι στα βαθιά νερά των εκλογών συναγωνιζόμενοι τους «κατ’ επάγγελμα» και κατ’ αποκλειστικότητα πολιτικούς αλλά και τους σταρ που «φυτεύονται» στα ψηφοδέλτια παραμονές εκλογών».
Το εκλογικό σύστημα δεν ευνοεί, γενικότερα, καινούργιες υποψηφιότητες και για να έχει ελπίδες εκλογής, ή έστω αξιοπρεπούς εμφάνισης, ένας υποψήφιος πρέπει να ξετιναχθεί οικονομικά. Καλείται να ανταγωνιστεί στην εκλογική του περιφέρεια τους «κροκόδειλους» συνυποψηφίους του, δηλαδή εκείνους που διαθέτουν πανίσχυρους μηχανισμούς στήριξης, λαδωμένους επί πολλά χρόνια με πάσης φύσεως διευκολύνσεις, τους μόνιμους «παραθυράκηδες» της TV και τους θαμώνες τηλεοπτικών τραπεζιών, καφέδων κ.λπ.
Υψηλότατο κόστος
Σε μια τέτοια αρένα κατερχόμενος ένας υποψήφιος δεν έχει και πολλά περιθώρια να καταθέσει στο εκλογικό σώμα οράματα, ιδέες και προτάσεις και να πείσει τους ψηφοφόρους να τον επιλέξουν. Στις 15 μέρες που διαρκεί ουσιαστικά η προεκλογική εκστρατεία πρέπει να αποκτήσει αναγνωρισιμότητα η οποία θα του κοστίσει μια περιουσία.
«Μ’ έναν πρόχειρο υπολογισμό δεν φτάνουν 30.000 ευρώ μόνο για την εκτύπωση και αποστολή ενός φυλλαδίου, 10.000 ευρώ για ενοικίαση εκλογικού κέντρου σε κεντρικό δρόμο, βάλε και τα έξοδα εκδηλώσεων σε αίθουσες κινηματογράφων, τα γεύματα σε ψηφοφόρους, έξοδα μεταφοράς ετεροδημοτών, δεν φτάνουν ούτε στο ελάχιστο τα 85.000 ευρώ που προβλέπονται από τον νόμο ως ταβάνι προεκλογικών εξόδων. Αν βάλεις και τα ποσά που χρειάζονται να δώσει κανείς σε παράγοντες, εκπροσώπους φορέων, κ.ά. για να του «σπρώξουν» ψήφους, τότε μιλάμε για κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που πρέπει να διαθέσει κανείς για να γίνει γνωστός και φυσικά δεν έχει εξασφαλισμένη την εκλογή του. Για ποιο λόγο να δοκιμάσει την τύχη του, όταν το μόνο σίγουρο είναι ότι θα τινάξει στον αέρα την περιουσία του;», λέει υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 2007.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, ας μην περιμένουμε στις 4 Οκτωβρίου ή στο μέλλον, σοβαρή ανανέωση του Κοινοβουλίου, εφόσον το ίδιο το σύστημα εξακολουθεί να εμποδίζει «να ανθίσουν τα εκατό λουλούδια» στην εκλογική του λειτουργία.