Στρατιές επιστημόνων, τα τελευταία χρόνια, σχεδιάζουν για λογαριασμό των κυβερνητικών επιτελείων το πώς θα επιτευχθεί οι άνθρωποι να δουλεύουν… και μετά τη σύνταξη. Για παράδειγμα, στη Σουηδία μπορεί κάποιος να δουλέψει και μετά τα 65, που είναι το όριο, ώς τα 70, και να λάβει αύξηση… σύνταξης 8,4% τον χρόνο – 42% συνολικά, αν απασχοληθεί όλη την πενταετία. Στη Βρετανία η αντίστοιχη αύξηση σύνταξης είναι 7,5%, ενώ υπάρχει η δυνατότητα απασχόλησης και μετά τα 70. Στη Δανία, τη χώρα με το υψηλότερο όριο συνταξιοδότησης (67 ή 65 για όσους γεννήθηκαν μετά το 1939), η αντίστοιχη αύξηση είναι 10%. Οχι για πολύ, αφού το όριο συνταξιοδότησης θα ξεπεράσει τα 70 σε μερικά χρόνια, όταν το πότε θα μπορεί κάποιος να συνταξιοδοτηθεί θα καθορίζεται στη χώρα από μαθηματικό τύπο που θα συνδέεται με το προσδόκιμο ζωής. Τα σημερινά παιδιά θα συνταξιοδοτηθούν στα 73. Και να σκεφθεί κανείς ότι η Δανία είναι ίσως η μοναδική χώρα της Ε. Ε. με θετικό ισοζύγιο πληρωμών και πλεόνασμα στα δημόσια ταμεία. Κατά τον ΟΟΣΑ έχει το καλύτερο συνταξιοδοτικό σύστημα, αφού το 1/3 των εργαζομένων της πληρώνει -πλην των κανονικών εισφορών- σε ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα ποσό της τάξης του 138% του ΑΕΠ της (μέση βασική σύνταξη 1.200 ευρώ, υψηλότερη βασική 3.000 ευρώ). Τα ανωτέρω μέτρα προκάλεσαν ζωηρότατες αντιδράσεις αφού, πλην του μαθηματικού τύπου, περιλάμβαναν και μειώσεις παροχών και επιδομάτων. Για τη διατήρηση του κράτους της ευημερίας…
Για την καταχρεωμένη Ελλάδα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προτείνει να καταργηθούν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και όλοι οι Ελληνες να συνταξιοδοτούνται στα 70, ώστε να εξοικονομηθεί ποσό ίσο με το 7,4% του ΑΕΠ και να λυθεί το δημοσιονομικό. Οπως ήταν φυσικό, η πρόταση αυτή δεν έπεσε ποτέ στο τραπέζι. Οπως δεν έπεσε και η πρόταση, το ύψος της σύνταξης να υποχωρήσει στο 40% του μισθού ώστε να εξοικονομεί η χώρα ένα 4% του ΑΕΠ. Ανατριχιαστικό, αν σκεφθεί κανείς ότι στην Ελλάδα μόνο 5 στους 100 συνταξιούχους λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1.000 ευρώ και ένας στους 100 άνω των 1.500 ευρώ. Οκτώ στους 10 έχουν σύνταξη έως 600 ευρώ. Οσο για την εργασία μετά τα 65, κερδίζει συνεχώς έδαφος και όχι γιατί έχουμε υψηλό προσδόκιμο ζωής ούτε γιατί οι επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν πόσο βλάπτει την υγεία των συνταξιούχων η αδράνεια. Το ίδιο βλάπτει, λένε οι έρευνες, το στρες που χαρακτηρίζει τους χαμηλοσυνταξιούχους, εργαζόμενους και μη.
Για να διατηρηθεί η ευημερία ή για να αποφευχθεί η καταστροφή, το μήνυμα είναι «και μετά τη σύνταξη, δουλειά!» ή «η σύνταξη αναβάλλεται!».
Τα μοναδικά ίσως (μετά την προσχολική ηλικία) αληθινά ελεύθερα από υποχρεώσεις χρόνια ροκανίζονται. Η εργασία σίγουρα ικανοποιεί την επιθυμία του ανθρώπου για διάρκεια, νικά το αίσθημα της απραξίας, αλλά όχι και εκείνο της εξάντλησης των χρονικών περιθωρίων για τα «άλλα», τα «όταν θα βγω στη σύνταξη».
Ετσι, οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι μεταμορφώνονται σε πλάσματα αμφίβια που πρέπει να ζουν ταυτόχρονα εντός και εκτός κοινωνικής ζωής. Να είναι για το κράτος οικονομικά αποδοτικοί (ή λιγότερο «ζημιογόνοι») και ταυτόχρονα να γερνούν έξω από το σύστημα μετουσιώνοντας τη μνήμη σε σύνεση και τη σύνεση σε σοφία.
Ακόμη στο κυνήγι μιας ισορροπίας, μακριά από τον ρόλο τους να υπενθυμίζουν στον ενεργό κόσμο ό, τι επιμένει να λησμονεί.