Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: οι περικοπές αποδοχών στον δημόσιο τομέα -οποιονδήποτε δημόσιο τομέα, ακόμη και στον απεχθή ελληνικό- δεν είναι τομή, είναι τιμωρία. Τομή θα ήταν ο εξορθολογισμός της μισθοδοσίας στον δημόσιο τομέα, με τα επιδόματα, τις ενισχύσεις, υπερωρίες κ. λπ. που συσσωρεύτηκαν τόσα χρόνια. Στην περίπτωση του ελληνικού Δημοσίου, τομή είναι ακόμη και η καταλογογράφηση των επιδομάτων! Μπορεί να ακούγεται αστείο, αλλά αυτή τη στιγμή το ελληνικό κράτος δεν ξέρει τι πληρώνει. Τώρα το λογιστήριο του κράτους συντάσσει τον κατάλογο των επιδομάτων που δίνει.
Μόνο που η Ελλάδα δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να στοχαστεί τις τομές που πρέπει να γίνουν. Βρίσκεται στη φάση της τιμωρίας. Το γεγονός ότι τόσα χρόνια δεν έχει εξορθολογίσει τη λειτουργία του δημόσιου τομέα, δημιούργησε ελλείμματα και χρέη και τώρα με το πιστόλι των spreads στον κρόταφο πρέπει να περικόψει δίχως έλεος. Καλώς ή κακώς, οι αγορές δεν καταλαβαίνουν από τομές, ενδιαφέρονται μόνο για το τελικό νούμερο. Και το τελικό νούμερο πρέπει τώρα να διαμορφωθεί προς τα χαμηλά, έστω κι αν κατά τη διαδικασία υπάρξουν αδικίες.
Πολλοί μπορεί να ελεεινολογήσουν τους πολιτικούς, οι οποίοι τόσα χρόνια δεν έκαναν τις αναγκαίες τομές με αποτέλεσμα να υφιστάμεθα σήμερα όλοι την τιμωρία. Δικαιολογημένη η κριτική, αλλά περιγράφει μέρος της πραγματικότητας. Η αλήθεια είναι ότι και οι δημόσιοι υπάλληλοι λειτούργησαν διαχρονικά, όπως οι αγρότες. Σαν να μην υπάρχει αύριο ή σαν να υπάρχει μια αγελάδα που διαρκώς θα βγάζει γάλα για να χρηματοδοτεί τις πιο απίθανες συντεχνιακές τους διεκδικήσεις. Υπάρχει, για παράδειγμα, επίδομα χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή και αν τελικά τελειώσει η καταλογογράφηση μπορεί να ανακαλύψουμε ότι υπάρχει και επίδομα χρήσης στυλογράφου (σ. σ. γιατί όχι; Κι αυτό ήταν καινοτομία σε σχέση με τους κονδυλογράφους). Ακόμη και τα απλούστερα πράγματα, όπως η μεταφορά ενός υπουργείου από το κέντρο της Αθήνας γινόταν με ένα μπαχτσίσι προς τους υπαλλήλους, το οποίο βαφτίστηκε επίδομα. Το επιχείρημα τότε, όπως και τώρα, ήταν «εμείς προγραμματίσαμε τη ζωή μας κατά τον α΄ τρόπο και δεν μπορεί το κράτος (σ. σ. ο εργοδότης, δηλαδή) να μας την αλλάζει με το αζημίωτο». Λες και η ζωή δεν έπρεπε να αλλάζει, επειδή εκείνοι είχαν προγραμματίσει αλλιώς ή οι φορολογούμενοι τους χρωστούσαν για την ανατροπή του προγραμματισμού τους.
Ολα αυτά μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση που πρέπει να πάρουμε τον μπαλτά για να περικόψουμε τις δημόσιες δαπάνες. Τον χρόνο που είχαμε για τις λεπτές εγχειρήσεις, δηλαδή τις τομές, τον σπαταλήσαμε μαζί με τα λεφτά. Αν θέλουμε να έχουμε λεφτά για να πληρώσουμε μισθούς πρέπει να περικόψουμε τα επιδόματα. Δεν υπάρχει πλέον το περιθώριο να γίνει αλλιώς.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε την ουσιαστική διαδικασία, που είναι ο εξορθολογισμός της λειτουργίας του κράτους, η μείωση και η αποκέντρωσή του. Είναι ο μόνος τρόπος για να μην ξαναβρεθούμε στη σημερινή κατάσταση. Διότι όσα και να περικόψουμε φέτος, αν δεν αλλάξει η δομή του κράτους, θα πρέπει να περικόψουμε περισσότερα αύριο. Και δεν θα έχουμε.