Είναι και το Μουσείο Μπενάκη της Κουμπάρη και το νέο κτίριο της Πειραιώς που δημιουργούν εκθέσεις-εικαστικά γεγονότα με θέματα από τις συλλογές τους αλλά και αναδρομικές εκθέσεις σύγχρονων καλλιτεχνών, με τρανό παράδειγμα την αναδρομική του Νίκου Στεφάνου στην Πειραιώς, που τώρα οδεύει προς τη λήξη της και θα ‘πρεπε όλοι να ‘χουμε δει αυτό το έργο ζωής που, ευτυχώς, συνεχίζεται και εμπλουτίζεται. Τελειώνει στις 14 Φεβρουαρίου -ναι, ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου!- έμπνευση Αγγελου Δεληβορριά που ως διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, άρα και οικοδεσπότης, θα ‘θελε «να ‘ρθουν και μασκέ, όσοι το επιθυμούν».
Το προλογικό κείμενο του Αγγελου Δεληβορριά στον συλλεκτικό τόμο-έκδοση του Μουσείου Μπενάκη μιλά για τον κόσμο του Νίκου Στεφάνου και το έργο του στο εικαστικό στερέωμα. Γράφουν οι φίλοι και συγκάτοικοι στο Παρίσι, οι ζωγράφοι Αλέκος Φασιανός και Βασίλης Σπεράντζας, και επώνυμοι τεχνοκριτικοί. Αλλά εκείνο που το κάνει μοναδικό είναι το έργο του, και πάλι ενωμένο, να δείχνει την εξέλιξη του ζωγράφου στον χρόνο, πίνακες που ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές και που τώρα μιλούν για τον Νίκο Στεφάνου στον επισκέπτη που στέκεται μπροστά τους… Οταν ο σχεδιασμός και η επιμέλεια είναι του Νίκου Στεφάνου και του Διονύση Φωτόπουλου για το μνημειώδες βιβλίο ζωής-ζωγραφικής του Νίκου Στεφάνου, αυτό τα λέει όλα.
Μια ακόμη βόλτα στο Γκάζι, στη γειτονιά πριν γίνει «διατηρητέα» και «Καλλιτεχνιούπολη» που την επισκεπτόταν ο Νίκος Στεφάνου μικρό παιδί, γιατί εκεί εργαζόταν ο πατέρας του, πρέπει να την κάνουμε, πριν να είναι αργά. «Αρχισα να ζωγραφίζω τα εργοστάσια που έβλεπα, με τις καμινάδες τους να εκτοξεύουν τέφρα και μαύρους καπνούς και μ’ άρεσε να ακούω τ’ αναστενάγματα που έβγαζαν τα σιδερένια σωθικά τους. Αυτές ήταν οι πρώτες μου παιδικές επισκέψεις στο Γκάζι του Πειραιά, συγκινήσεις που με κυνηγούν ακόμη…», γράφει ο Ν.Σ. στην ενότητα «το Γκάζι» (1955-2005), στην έκδοση Μουσείου Μπενάκη. Στη φωτογραφία, νήπιο ανεβασμένο στο σκαμνάκι στην εξώπορτα με συγγενάκια και μια μητρική φιγούρα πίσω από τα κάγκελα της ξύλινης εξώπορτας. Δίπλα, η γειτονιά ζωγραφισμένη σε λάδι και χαρτί, σε ακουαρέλα, σε διαφορετικές χρονολογίες, ίδια και διαφορετική μαζί…
Η «Παράσταση» τον καιρό του Παρισιού – γράφει ο Νίκος Στεφάνου:
«Ο Βασίλης (Σπεράντζας) πήρε τα μελιτζανιά χρώματα, τα τρυφερά σάπια, τα χάλκινα. Ο Αλέκος (Φασιανός) τα βαθιά μπλε, τα σαρκώδη κόκκινα και τα δυνατά κίτρινα. Εγώ τα μαύρα, τα σταχτιά και τις καφετιές ώχρες. Τότε έγινε και το πρώτο μου μεγάλο έργο, σε κάμπο και φιγούρες, όλα άσπρα, με γραμμές γκριζωπές, απαλές. Ηταν ένας τόπος άδειος, όπου κατοικούσαν δύο πελώριες άσπρες καμινάδες κι ένα ελαφρό σταχτί σαν σπιτάκι, σιδηροδεμένο, με ένα μικρό φουγαράκι να καπνίζει. Οταν τέλειωσε, ήταν σαν ένα μυστικό που μπόρεσα να εξομολογηθώ κι ελευθερώθηκα. Επιτέλους, το κείμενο της «παράστασης», που με ταλάνιζε, βρήκε την ερμηνεία του».
ΥΓ.: Σχετικά με την πρόσκληση στη γιορτή-Τέλος της έκθεσης στην Πειραιώς, δεν θα ‘ναι καθόλου δύσκολο να πάμε «μασκέ» στην παράσταση της 14ης Φεβρουαρίου. Ενα καπέλο-φουγάρο κι είμαστε «οι καπνοί»…