Το να απορρίπτει κανείς τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής εξαιτίας ενός σφάλματος που αφορά τον ρυθμό με τον οποίο λιώνουν οι παγετώνες των Ιμαλαΐων είναι ένδειξη ασύλληπτης πνευματικής ελαφρότητας. Κι όμως, αυτό τον ισχυρισμό προβάλλουν κάποιοι αμφισβητίες της κλιματικής αλλαγής. Η πραγματικότητα είναι ότι όσα γνωρίζουμε για την κλιματική αλλαγή βασίζονται σε τεράστιο και στιβαρό όγκο επιστημονικών δεδομένων – και αν τον υποτιμούμε θα υποστούμε τις συνέπειες.
Από την ίδρυσή της, το 1988 η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) δημοσίευσε τέσσερις γενικές εκθέσεις για την πορεία της κλιματικής αλλαγής και αρκετές άλλες ειδικές. Την τελευταία έκθεση του 2007 (AR4) συνέγραψαν 450 επιστήμονες απ’ ολόκληρο τον κόσμο, με τη βοήθεια 800 συνεργατών επιστημόνων και 2.500 ειδικών που αξιολόγησαν τα ευρήματα με 90.000 σχόλια.
Στο γιγάντιο αυτό εγχείρημα, 3.000 σελίδων στην τελική μορφή του, περιελήφθη, από λάθος, η αναφορά ότι οι παγετώνες των Ιμαλαΐων θα έχουν λιώσει ώς το 2035. Το IPCC έχει αναγνωρίσει το σφάλμα αυτό και, προκειμένου να αντλήσει τα κατάλληλα συμπεράσματα, έχει ζητήσει ανεξάρτητη αξιολόγηση των μεθόδων λειτουργίας του από το Δι-Ακαδημαϊκό Συμβούλιο (Inter Academy Council).
Είναι σημαντικό, ωστόσο, να καταλάβουμε ότι, παρά το λάθος σχετικά με τους παγετώνες των Ιμαλαΐων και κάποια άλλα θέματα διατύπωσης, τα ευρήματα της έκθεσης παρέχουν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις για την υπερθέρμανση του κλίματος. Οπως λέει η έκθεση, «Το μεγαλύτερο μέρος της παρατηρηθείσας ανόδου στις μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες από τα μέσα του 20ού αιώνα οφείλεται κατά πολύ μεγάλη πιθανότητα στην προκληθείσα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες καταγεγραμμένη αύξηση της συγκέντρωσης αερίων του θερμοκηπίου».
Ως κάτοικοι του πλανήτη Γη, οι ζωές μας εξαρτώνται από την σταθερότητα του κλίματος. Είναι δική μας ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι οι επόμενες γενιές δεν θα υποφέρουν από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι, με βάση τις επιστημονικές παρατηρήσεις, η κλιματική αλλαγή προκαλεί «αύξηση στις μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες της ατμόσφαιρας και των ωκεανών, διαδεδομένη τήξη πάγων και χιονιού και άνοδο της στάθμης των θαλασσών».
Αυξανόμενος αριθμός ερευνητών, αλλά και κάποιες εκθέσεις μυστικών υπηρεσιών, προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τομέα της ασφάλειας. Αν δεν υιοθετήσουμε τις απαραίτητες στρατηγικές για τον μετριασμό των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής, θα προκληθεί περαιτέρω υπερθέρμανση και αλλαγές στο παγκόσμιο κλιματικό σύστημα, που, τον 21ο αιώνα θα είναι πιθανότατα μεγαλύτερες από αυτές που παρατηρήθηκαν τον 20ό. Η αλλαγή της συχνότητας και της έντασης με την οποία ενσκήπτουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και η άνοδος της στάθμης των θαλασσών θα έχουν ως επί το πλείστον αρνητικές συνέπειες στα φυσικά αλλά και στα ανθρώπινα οικοσυστήματα. Ακόμη πιο σοβαρή είναι η διαπίστωση ότι η υπερθέρμανση, που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, θα μπορούσε να προξενήσει απότομες ή μη αναστρέψιμες μεταβολές. Για παράδειγμα, μερική τήξη των πάγων που βρίσκονται στις χερσαίες μάζες των πόλων μπορεί να ανεβάσει μέτρα ολόκληρα την στάθμη των θαλασσών, να προξενήσει σοβαρές αλλαγές στις ακτογραμμές και να πλημμυρίσει τις περιοχές που βρίσκονται κοντά στο επίπεδο της θάλασσας, όπως τα δέλτα των ποταμών και τα νησιά με χαμηλό υψόμετρο.
Η ανθρώπινη κοινωνία αντιμετωπίζει κρίσιμες επιλογές. Είναι αναμενόμενο όλα αυτά να συνιστούν προκλήσεις για κάποιους από τους ενδιαφερόμενους και για κάποιους τομείς της οικονομίας. Ομως, το να αγνοεί κανείς τα επιστημονικά ευρήματα του IPCC θα κοστίσει περισσότερο από τα χρήματα που απαιτούνται σήμερα για να σταθεροποιηθεί το κλίμα της Γης.
Χιλιάδες επιστήμονες απ’ όλον τον κόσμο έχουν εργαστεί με μεθοδικότητα, αντικειμενικότητα και διαφάνεια προκειμένου να προσφέρουν επιστημονικά δεδομένα για την αυξανόμενη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Το να συσκοτίζουμε την αλήθεια υπερτονίζοντας ένα σφάλμα σε ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο κείμενο σχεδόν 3.000 σελίδων είναι ατυχές.
Ακόμη πιο ατυχής είναι η προσπάθεια κάποιων που βρίσκονται σε θέσεις ισχύος να ενοχοποιήσουν αφοσιωμένους επιστήμονες, προσάπτοντάς τους χαρακτηρισμούς όπως «κλιματολογικοί εγκληματίες». Ειλικρινά ελπίζω να μη βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο κυνήγι μαγισσών εναντίον όσων τολμούν να αμφισβητούν την διαδεδομένη άγνοια με αποτέλεσμα να υφίστανται τρομακτικό κόστος για τις επιστημονικά ορθές πεποιθήσεις τους.
Το IPCC θα συνεχίσει να μαθαίνει από τις εμπειρίες του, περιλαμβανομένων και των επικρίσεων σε βάρος του. Ευτυχώς, χάρη στη συνεισφορά χιλιάδων αξιοσέβαστων επιστημόνων, κυβερνήσεων και τώρα και της IAC, η επιτροπή βρίσκεται σε καλύτερη θέση από ποτέ, προκειμένου να προσφέρει ακλόνητη επιστημονική βάση στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής.
*Ο δρ Rajenda Pachauri είναι πρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή.