Προσωπα

3' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αν είχα το σθένος που απαιτούν οι καιροί, θα μιλούσα για τον άρτο ζωής. Αυτόν που πολλοί από μας κυνηγήσαμε, κατακτήσαμε, τον πήγαμε ένα βήμα παραπέρα και ξαφνικά τον είδαμε να χάνεται μέσα απ’ τα χέρια μας. Αν είχα την ευστροφία που απαιτούν οι καιροί, θα πετούσα από πάνω μου το στενό μου το τζιν και θα αφηνόμουν στα ρεύματα της εποχής, ακόμη κι αν κατέληγα μόνη και αιρετική στην εκβολή του ποταμού. Δεν έχω, όμως, τίποτα απ’ όλα αυτά, εκτός από μια διαπίστωση: Κι εγώ, μαζί με χιλιάδες συμπολίτες μου που ταλαντευτήκαμε για χρόνια ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, που έως ένα βαθμό ζήσαμε την εκρηκτική στιγμή της ατομικής και συλλογικής απελευθέρωσης, αίρω τώρα τη δική μου κοινωνική υποκρισία και άθελά μου συμμετέχω στη σήψη των καιρών. Μη βρίσκοντας, λοιπόν, λόγια να περιγράψω τις έγνοιες μου, επιλέγω να αναφερθώ σε μια «τεχνική» που δεν είναι ανώδυνη, ούτε απογυμνωμένη από τα στοιχεία της εξουσίας, αλλά που παραμένει κυρίαρχο συστατικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς, γιατί μέσω αυτής ο άνθρωπος επιβεβαιώνεται. Πρόκειται για τη σαγήνη!

Ναι, η σαγήνη. Που μπορεί να ξεκινήσει σαν παιγνίδι, σαν ερωτική παρόρμηση και να καταλήξει σε οδύνη, σε εγκλεισμό, σε πειθαναγκασμό, ενδεχομένως και σε θάνατο. Προ ετών, είχα παρακολουθήσει στη σκηνή του Νέου Ελληνικού Θεάτρου την παράσταση «Ο Συλλέκτης» με τον Γιώργο Κιμούλη. Μεταφορά στο σανίδι του έργου του Τζον Φόουλς που έγινε και κινηματογραφική επιτυχία στα μέσα της δεκαετίας του ’60, με πρωταγωνιστές τη Σαμάνθα Εγκαρ (φωτο) και τον Τέρενς Σταμπ. Να εξομολογηθώ εκ των υστέρων ότι δεν είχα εντυπωσιαστεί τόσο από την ερμηνεία των συντελεστών του θεατρικού δρώμενου, όσο από το δυνατό στοιχείο του ερωτικού παροξυσμού του πρωταγωνιστή προς το θύμα του (Σαμάνθα Εγκαρ) που έκλεισε σε υπόγειο εξοχικής κατοικίας, ειδικά διαμορφωμένο για να αντέξει τον εγκλεισμό και την τρέλα της σχέσης.

Κατά τον Ζαν Μποντριγιάρ, συγγραφέα του βιβλίου «Περί Σαγήνης» (εκδόσεις Εξάντας -Νήματα), ο «Συλλέκτης» εικονογραφεί ουσιαστικά το παραλήρημα ενός ατόμου, του οποίου η απαίτηση να αγαπηθεί και η ανικανότητα να σαγηνεύσει, τον οδηγούν σε αποτρόπαιες πράξεις, ακόμη και στη γοητεία της νεκρής διαφοράς. Στο τέλος του έργου, η γυναίκα πεθαίνει, γιατί παρ’ ότι έδειξε να έχει σαγηνευτεί, εκείνος δεν το αποδέχτηκε. Παρέμεινε στο οδυνηρό σκέλος του να σαγηνεύσω χωρίς να σαγηνευτώ. Ο Μποντριγιάρ εκπλήσσει το κοινό του. Ξεπερνά τον φιλοσοφικό κομφορμισμό του, λέγοντας πως τίποτα δεν μπορεί να ξεπεράσει τη σαγήνη, ούτε καν η ίδια η τάξη που την καταστρέφει. Η σαγήνη λυτρώνει από τον νόμο, γιατί επιβάλλει τον δικό της αυθαίρετο κανόνα παιγνιδιού. Δικαιολογημένα, άλλωστε, καθώς είναι το μόνο τελετουργικό σχήμα που μας απομένει μέσα σ’ ένα σύμπαν που τείνει προς τη ριζική, την οριστική του απομάγευση!

Παγκόσμιου ενδιαφέροντος θέμα η σαγήνη και γοητευτικό νεφέλωμα συνάμα, απασχολεί τον άνθρωπο από κτήσεως κόσμου. Η Ιστορία ξεχειλίζει από παραδείγματα. H βιβλική Εύα με τον Αδάμ, η Κλεοπάτρα, ο Φάουστ και η Μαργαρίτα, ο παρεξηγημένος Καζανόβα. Η ιστορική πορεία της σαγήνης απασχολεί τον Βέλγο συγγραφέα Ζαν Κλοντ Μπολόν στο βιβλίο του «Ιστορία της ερωτικής κατάκτησης». Ο Μπολόν, σε παλιότερη συνέντευξή του στον Ηλία Μαγκλίνη στην «Κ», είχε εκφράσει την αγωνία του για το σήμερα, λέγοντας ότι ζούμε την εποχή της αποδραματοποίησης των ερωτικών σχέσεων. Λογικό, θα προσθέσω, από τη στιγμή που υιοθετήσαμε το «ύποπτο» σύνθημα: όλα στο φως. Την ίδια αγωνία έχει εκφράσει και ο Μποντριγιάρ, ο οποίος μιλάει για τον θρίαμβο της μαλθακής σαγήνης, την εκθήλυνση, τη λευκή και συγκεχυμένη ερωτικοποίηση όλων των σχέσεων σε ένα απονευρωμένο σύμπαν. Ομως, κλείνω με τον Ζαν Κλοντ Μπολόν, τη στιγμή που λέει ότι το σημείο G μιας ερωτικής κατάκτησης βρίσκεται στη δυνατότητα της άρνησης. «Χωρίς αυτήν δεν υφίσταται ερωτική κατάκτηση. Δεν νοείται ερωτική κατάκτηση όταν ο αφέντης ρίχνει στο κρεβάτι την υπηρέτριά του ή μια πόρνη. Γι’ αυτό και η τέχνη της αποπλάνησης αναπτύχθηκε στις δημοκρατίες». Ναι, μια ελεύθερη γυναίκα, η οποία μάλιστα έχει τη δυνατότητα της επιλογής, πείθεται μάλλον δύσκολα από τον άνδρα, οδηγώντας τον να αναπτύξει τις τεχνικές του, κάτι βεβαίως που στις μέρες μας οδήγησε στην… ασέξουαλ σεξουαλική παρενόχληση.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή