Ημέρα απεργίας των περιπτερούχων και των καπνοπωλών ήταν η περασμένη Τρίτη. Ισως να μη μας έλειψε το εμπόρευμα των περιπτέρων, όμως η εικόνα της πόλης με τα κλειστά περίπτερα (ή γιγαντοπερίπτερα) είναι μελαγχολική, έως και δυσοίωνη. Το ανοιχτό περίπτερο, ιδίως τη νύχτα, είναι σημάδι ζωής, φανερώνει ότι κόσμος πάει κι έρχεται. «Ούτε πουλί πετούμενο να μη βρεθεί μπροστά σου», λέγαμε παλιά, όμως σήμερα, ιδίως στις συνοικίες-υπνωτήρια, περπατάμε, περπατάμε και ούτε ένα περίπτερο δεν βρίσκεται μπροστά μας.
Πολλοί νιώθουν νοσταλγία για το περίπτερο των παιδικών τους χρόνων, όταν περίμεναν με αγωνία το νέο τεύχος του αγαπημένου τους κόμιξ. Η μαγεία της αναμονής έχει χαθεί ή μάλλον έχουν αλλάξει το αντικείμενο της αναμονής και η πηγή της ικανοποίησής της. Στα torrents τώρα η εφηβεία αναστενάζει.
Αρκετά συνοικιακά περίπτερα έχουν γίνει στέκια, καθώς κάποιοι πετάγονται μέχρι εκεί όχι τόσο για να αγοράσουν κάτι όσο για να μιλήσουν με έναν άνθρωπο, αφού το βράδυ ο γύρω χώρος μετατρέπεται σε ορθάδικο ή σε άτυπο καφενείο των φιλάθλων. Δεν είναι όλα τα περίπτερα ίδια και όχι μόνο από άποψη μεγέθους. Κάποια είδη έχουν μεγαλύτερη ζήτηση στα περίπτερα που βρίσκονται κοντά σε νοσοκομεία (φακελάκια, μπισκότα, συμπυκνωμένοι χυμοί για τους ασθενείς) ή σε σχολεία, σε τουριστικά αξιοθέατα, σε πλαζ, σε γήπεδα, ενώ στην Ομόνοια ευδοκιμούν τα τσοντοπερίπτερα. Κάποια κεντρικά πόστα θεωρούνται χρυσωρυχεία, ενώ άλλα, ιδίως σε παραδοσιακές εργατικές περιοχές, βλέπουν την κίνηση να μειώνεται και τα βερεσέδια να πληθαίνουν.
Ξεφυλλίζοντας το πολύτιμο βιβλίο του Ηλία Πετρόπουλου «Το ελληνικό περίπτερο» ή βλέποντας ελληνικές ταινίες του ’60, παρατηρεί κανείς πόσο έχουν αλλάξει η μορφολογία και η πραμάτεια των περιπτέρων. Οι τηλεκάρτες και οι κάρτες ανανέωσης του χρόνου ομιλίας των κινητών είναι πιο επικερδής λεία για τους διαρρήκτες από ό, τι ήταν κάποτε οι σοκολάτες και τα τσιγάρα, που το ποσοστό κέρδους επί της λιανικής τιμής τους στάθηκε η αφορμή της απεργίας. Τα τηλέφωνα για το κοινό έχουν εξαφανιστεί, ενώ το τραγούδι «Ενα λεπτό, περιπτερά» μοιάζει συνομήλικο του «Μπάρμπα Γιάννη κανατά». Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν ασυνήθιστο για ένα περίπτερο να διαθέτει κάμερες παρακολούθησης, συναγερμό, κλιματιστικό ή και χημική τουαλέτα, ενώ αρκετά περίπτερα κοντά σε σταθμούς έχουν γίνει ανταλλακτήρια κερμάτων για τους επαίτες του τρένου.
«Μια ζωή σ’ ένα κουτί», λέει με παράπονο ένας περιπτεράς, εξηγώντας ότι το πιο κουραστικό μέρος της δουλειάς του είναι το άπλωμα και το μάζεμα του εμπορεύματος και το νυχτερινό κλείσιμο και η ασφάλιση του καταστήματος, με λαμαρίνες, λουκέτα, αλυσίδες, ώστε αυτό να γίνει μίνι κάστρο απόρθητο. Το περίπτερο κλείνει σαν τσίγκινο λουλούδι, περιμένοντας την άλλη μέρα για να ξεδιπλώσει τα πολύχρωμα πλαστικά και χάρτινα πέταλά του, τα μικροπράγματα που φλογίζουν τη φαντασία και γαργαλούν την πείνα του παιδιού, του ανέργου, του μετανάστη, σπανιότερα του φιλόμουσου ή του βιβλιοφάγου.
Τα περίπτερα είναι η αποθέωση του λιανεμπορίου, φωταγωγημένα ορόσημα τη νύχτα, μικροί κόμβοι προσωρινής και συμπτωματικής σύγκλισης σε κλειστές και απρόσωπες γειτονιές. Τα γράπωσαν και αυτά οι δαγκάνες του φόβου, σε λίγο θα χρειάζονται θωρακισμένα οχήματα για τη μεταφορά της ημερήσιας είσπραξης.
Οσο τα περίπτερα πολλαπλασιάζονται, όσο τα ράφια και τα ψυγεία τους είναι γεμάτα, φαίνεται ότι διατηρείται ένα στοιχειώδες επίπεδο λαϊκής κατανάλωσης. Οταν όμως ακόμα και η φτηνή πραμάτεια τους πάψει να ανανεώνεται και αρχίσουν να κλείνουν με τη δύση του ήλιου, ίσως τότε να έχουμε λόγους να ανησυχούμε.