Το «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο», η εφαρμογή του οποίου ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2011, είναι το πρώτο βήμα των αλλαγών που οργανώνονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, προκειμένου να αποφευχθεί η επανάληψη της «ελληνικής τραγωδίας». «Η ελληνική κρίση έδειξε ότι χρειαζόμαστε ένα πιο στιβαρό πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων», σημειωνόταν στην έκθεση της task force προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο Οκτώβριο.
Το «εξάμηνο», νεωτερισμός που εισήχθη στις 7 Σεπτεμβρίου, αναφέρεται σε μια ετησίως επαναλαμβανόμενη άσκηση πρόληψης και τιμωρίας. Οι προϋπολογισμοί των κρατών-μελών θα ελέγχονται για «ενδεχόμενες ασυνέπειες και αναδυόμενες ανισορροπίες». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κάθε Μάρτιο, θα προσδιορίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ενωση και θα ανακοινώνει τα θέματα που απαιτούν πρόσθετη προσοχή. Τα κράτη-μέλη θα προσαρμόζουν αναλόγως τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική τους πολιτική. Θα καταστρώνουν εθνικά σχέδια αλλαγών και προσαρμογών, εξειδικεύοντας τις πολιτικές τους, ειδικότερα στους τομείς της απασχόλησης και της αποφυγής κοινωνικού αποκλεισμού. Τελικά, κάθε Απρίλιο, τα εξειδικευμένα εθνικά προγράμματα θα δημοσιεύονται, όλα ταυτοχρόνως, Τον Ιούλιο, τέλος, το Συμβούλιο θα εκδίδει Γνώμη, προκειμένου να ολοκληρώσουν τα κράτη τη διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού τους για την επόμενη χρονιά.
Η Ενωση και, κυρίως, η Ευρωζώνη θα αποκτήσουν σοβαρότερη υπόσταση. Φυσικός αποδέκτης για τον Εξαμηνιαίο Ελεγχο είναι οι αγορές. Απέναντι σε αυτές εξετέθη η Ευρώπη. Αυτές είναι που απαιτούν καλύτερη οικονομική διακυβέρνηση, ώστε να εμπιστευθούν και πάλι την Ευρωζώνη αλλά και, ευρύτερα, την τόσο πολύ διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Ευρωζώνη, κατ’ αναλογία όσων συμβαίνουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, δεν πρέπει να κινδυνεύει όταν η Ελλάδα, που δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια πολιτεία, όπως η πτωχευμένη Καλιφόρνια, της Ομοσπονδίας του Ευρώ, τα έχει κάνει «άσε να πάνε» με τα δημοσιονομικά της.
Προσπαθήστε τώρα να φαντασθείτε τις γνωστές σας, από τα τηλεπαράθυρα, ομάδες πολιτικών, γυναικών και ανδρών, να συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Δεν έχουμε τη δημόσια διοίκηση για να το ετοιμάσει και διασφαλίσει. Ούτε όμως και οι πολιτικοί μας είναι έτοιμοι να κάνουν το δυσκολότερο, δηλαδή να διασφαλίσουν την ανυποχώρητη εφαρμογή κάθε ενός μέτρου χωριστά και ενός πλήρους προγράμματος επείγουσας προσαρμογής.
Λίγες ημέρες μετά τη διάσωσή μας, διά του Μνημονίου των 110 δισεκατομμυρίων, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν Κλοντ Τρισέ εξηγούσε: «Το πρόβλημα είναι η χρηματοοικονομική σταθερότητα στη Ζώνη του Ευρώ λόγω των κακών δημοσιονομικών πολιτικών ορισμένων κρατών και ιδιαίτερα της Ελλάδας». Είναι σαφές ότι κανείς, μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, δεν διαφωνεί με την κυρία Μέρκελ όταν ζητεί να ληφθούν μέτρα ώστε να μη ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο!
Το δημόσιο χρέος είναι το κρίσιμο πλην όμως παραλειφθέν μέγεθος της εξίσωσης που διασφαλίζει τη δημοσιονομική ισορροπία. Οταν ξεκίνησε η Ευρωζώνη, όλοι έκαναν τα στραβά μάτια ως προς την εφαρμογή του συγκεκριμένου κριτηρίου του Μάαστριχτ. Ηταν, τότε, πολιτικώς αδύνατον να μείνουν «εκτός ευρώ» τα ιδρυτικά μέλη Ιταλία -μια μεγάλη χώρα- και Βέλγιο – χώρα φιλοξενίας όλων των ευρωπαϊκών θεσμών! Συμφωνήθηκε ότι το κριτήριο θα ικανοποιούνταν εφόσον η συγκεκριμένη χώρα, από την πρώτη στιγμή ένταξής της στο ευρώ, θα έκανε ό, τι απαιτούσε η συνεχής μείωση του χρέους προς τον στόχο αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ στο 60%. Η διασταλτική αυτή ερμηνεία επέτρεψε στην Ελλάδα να γίνει μέλος του ευρώ και να μην τηρήσει ποτέ αυτήν ακριβώς τη συμφωνία.
Η κρίση μετέτρεψε το δημόσιο χρέος σε κύριο πρόβλημα για ολόκληρη την Ευρωζώνη. Η νέα συμφωνία για την Οικονομική Διακυβέρνηση διαχειρίζεται καλύτερα αυτόν ακριβώς τον παράγοντα αποσταθεροποίησης της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με το προτεινόμενο νέο άρθρο 5, στον υπό αναθεώρηση Ευρωπαϊκό Κανονισμό Κοινοβουλίου και Συμβουλίου 1466/97, η κρίση του συμβουλίου κορυφής επί των Προγραμμάτων Σταθερότητας, που θα υποβάλλονται μεταξύ 1ης και 30ής Απριλίου, θα λαμβάνει υπόψη τον εξής απλό κανόνα: το δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα πρέπει να βελτιώνεται ετησίως κατά 0,5% του ΑΕΠ. Και αν η χώρα, όπως είναι η ελληνική περίπτωση, έχει μεγαλύτερα ελλείμματα, τότε θα πρέπει να μειώνεται με ταχύτερο από 0,5% του ΑΕΠ ρυθμό.
Με άλλα λόγια, η εφαρμογή όσων βιαστικά καταχωρήθηκαν στο Μνημόνιο, αλλά και νέων, πρόσθετων και περισσότερο ριζοσπαστικών μέτρων αποτελεί μονόδρομο και για τη χώρα και για τους πολιτικούς μας. Υπ’ αυτήν την έννοια, η όλη συζήτηση μεταξύ υπερμνημονιακών και αντιμνημονιάκηδων αποτελεί την τυπική απεικόνιση των ανεύθυνων, ανέξοδων και, τελικώς, ανόητων πολιτικών «συζητήσεων» που πάντοτε τιμούσαν την ξεχωριστή ταυτότητα των «ανά την επικράτειαν καφενέδων». Ως εκεί όμως! Αν μερικοί ελαφρόμυαλοι νόμισαν ότι θα κάνουν πολιτική, σοβαρή και με επιπτώσεις, με αυτή τη σημαία ευκαιρίας, καλύτερα να το ξεχάσουν. Θα μετατραπούν πάραυτα σε δημόσιο κίνδυνο.