Εζησε η Ελλάς ένα κακόγουστο μελόδραμα την περασμένη εβδομάδα, με την κατάληψη της Νομικής Σχολής των Αθηνών από τριακόσιους μετανάστες και με τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου να υποδύονται κατά περίπτωση εναλλασσόμενους ρόλους κομπάρσων.
Ετέθησαν θέματα αενάου επικαιρότητος, όπως η «μεταναστευτική πολιτική» ή η «κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου». Διατυπώθηκαν αγωνιώδη ερωτήματα, εάν η Αθήνα θα ζήσει έναν νέο Δεκέμβριο. Τελικώς, χαράματα της Παρασκευής, η αυλαία έπεσε. Προσωρινά, βεβαίως, και αναίμακτα.
Εάν εξαιρέσει, όμως, κανείς κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τελευταίου συμβάντος, πρόκειται για την ίδια, μονότονη, ανιαρή, διαρκώς επαναλαμβανόμενη διαδικασία: κάποιες εκατοντάδες αναδεικνύονται από το περιθώριο σε πρωταγωνιστές οικτρού θεάματος, που καταλήγει σε βία, ενίοτε της πλέον απαράδεκτης μορφής.
Ο μέσος πολίτης διερωτάται επί τριάντα πέντε χρόνια γιατί οι όποιες κυβερνήσεις άσκησαν την εξουσία, ουδέποτε ή σπανιότατα ενήργησαν προληπτικά, αλλά αναμένουν πάντα διόγκωση του προβλήματος πριν αναλάβουν κατασταλτική δράση.
Η μόνη ερμηνεία είναι ότι το σύστημα της μεταπολιτεύσεως φαίνεται να πιστεύει ότι η αυστηρή αντιμετώπιση εκνόμων καταστάσεων θα το εταύτιζε με το δικτατορικό καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967. Το σύνδρομο επιδείξεως «δημοκρατικής συμπεριφοράς» έχει αφαιρέσει από την όποια κυβέρνηση τη δυνατότητα προληπτικής δράσεως.
Προτιμότερο, κατά τους κρατούντες, η εκτράχυνση της καταστάσεως, ώστε να προκληθεί έντονο αίσθημα δυσφορίας στην κοινωνία για να εφορμήσει κατασταλτικά η αστυνομία, με τρόπο πολύ βιαιότερο. Το πολιτικό σύστημα φαίνεται να αντλεί νομιμοποίηση όχι από το ισχύον δίκαιο, αλλά από τη «λαϊκή αγανάκτηση».
Πρόκειται για μοναδικό πολιτικό πρωτογονισμό, αλλά ταυτόχρονα για τη χειρότερη μορφή λαϊκισμού, διότι το τελικό αποτέλεσμα είναι άσκηση ακόμη μεγαλύτερης βίας από τα όργανα της τάξεως, όταν σε κάποια φάση αποφασίσει η πολιτική ηγεσία να θέσει τέλος σε μια έκρυθμη κατάσταση.
Ενώ αυτά συνέβαιναν κατά κανόνα με όλες τις κυβερνήσεις της μεταπολιτεύσεως, στην περίπτωση της κυβερνήσεως του κ. Γιώργου Παπανδρέου εισήχθη και το στοιχείο του μελοδράματος. Οι Ελληνες πολίτες παρακολουθούν καθημερινά την ιδιόρρυθμη εκδοχή μιας «Πασιονάριας», με αναφορές στον Τιτανικό, με το Υπουργικό Συμβούλιο να ολοφύρεται διότι μειώνει τους μισθούς και τις συντάξεις, ενώ ταυτόχρονα κάποια από τα κυβερνητικά στελέχη διατείνονται ότι όλοι ανεξαιρέτως πλουτίσαμε δολίως.
Εάν υπάρχει κάποιο πολιτικό υποπαράγωγο από την τελευταία κατάληψη της Νομικής Σχολής των Αθηνών είναι ότι «ωρίμασε», σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ιδέα καταργήσεως του πανεπιστημιακού ασύλου. Είναι αμφίβολο, ωστόσο, εάν το πρόβλημα επιλυθεί ακόμη και στην περίπτωση που υπερψηφισθεί από τη Βουλή μία τέτοια απόφαση.
Το πρόβλημα στην παρούσα συγκυρία είναι ότι η κοινωνία εισέρχεται σταδιακώς σε φάση πολιτικής ανυπακοής, και όχι μόνο σε επίπεδο ακραίων οργανώσεων. Φαινόμενα της μορφής αυτής, ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθούν με αστυνομικά μόνο μέτρα ή με θεατρικά τεχνάσματα.