Πολλοί λένε ότι η Γαλλία είναι το πολιτιστικό εργαστήρι της Ευρώπης, όμως η Κωνσταντινούπολη είναι ένα αρχιτεκτονικό εργαστήρι ανάμεσα σε δύο κόσμους, τη Δύση και την Ανατολή. Αυτό έδειξε το τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος της ταξιδιωτικής εκπομπής (ΝΕΤ) της Μάγιας Τσόκλη στην Πόλη.
Η Κωνσταντινούπολη δεν είναι απλώς μια πόλη-μουσείο, αλλά και μια μητρόπολη που ο χάρτης της και το περίγραμμα των κτιρίων της με φόντο τον ουρανό, το skyline που λένε, αλλάζουν διαρκώς. Χιλιάδες κτίρια της πόλης βρίσκονται στη λίστα της προστατευόμενης παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της UNESCO, αλλά ορατός είναι ο κίνδυνος να βρεθούν στη λίστα της «απειλούμενης» κληρονομιάς.
Ενα μέρος της εκπομπής ήταν αφιερωμένη στο Φανάρι, την ιστορική συνοικία που η δημογραφική της σύνθεση άλλαξε δραματικά πριν από περίπου 60 χρόνια, καθώς στα εγκαταλελειμμένα σπίτια των Ελλήνων εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι εσωτερικοί μετανάστες. Πολλά αρχοντικά, πολλές αστικές διώροφες και τριώροφες κατοικίες συνυπάρχουν με φτωχικά χαμηλά σπιτάκια. Πυκνή δόμηση, πολλές οικογένειες στο ίδιο κτίριο και, στα ψηλά παράθυρα, κάποια γυναικεία πρόσωπα κοιτάζουν πίσω από το τζάμι το τηλεοπτικό συνεργείο και κρύβονται βιαστικά πίσω από την κουρτίνα. Παιδιά που παίζουν στον δρόμο, υπαίθριοι μικροπωλητές, ζωή που πάλλεται.
Στη δεκαετία του ’80, εδώ συντελέστηκαν αρχιτεκτονικά εγκλήματα, όμως τα ίχνη τους έχουν χαθεί. Διαδοχικά στρώματα ασφάλτου έχουν καλύψει τα λιθόστρωτα δρομάκια. Ιστορικά κτίρια, βυζαντινοί ναοί, αλλά και παραδοσιακά τουρκικά κτίσματα έχουν κατεδαφιστεί. Από το 2000 εφαρμόζεται στο Φανάρι ένα πρόγραμμα ανάπλασης, που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς φορείς και την τουρκική κυβέρνηση. Σε απόσταση αναπνοής από τα ανακαινισμένα κτίρια, βλέπουμε άλλα ετοιμόρροπα, με χτισμένη την εξώπορτα ή με το ισόγειο άθικτο και τον όροφο δίχως στέγη.
Η περιοχή θεωρείται «φιλέτο» και ας είναι φτωχοί οι κάτοικοί της. Οι πιέσεις είναι πανίσχυρες και η αστική ανάπλαση, παρά τα κάποια θετικά δείγματα, μπορεί να χρησιμεύσει σαν πρόσχημα για άγρια κερδοσκοπία πάνω στη γη και για αλλοίωση της ιστορικής φυσιογνωμίας της συνοικίας.
Η ομορφιά του Φαναριού δεν βρίσκεται μόνο στους κομψούς κτιριακούς όγκους, αλλά και στην έκρηξη των χρωμάτων. Πέρα από τα ζωηρά χρώματα των ανακαινισμένων κτιρίων, απλώνεται μια θάλασσα από στέγες και τοίχους ξεθωριασμένους, όλες οι αποχρώσεις των φθινοπωρινών φύλλων. Είναι τα χρώματα της ιστορίας, την οποία οι εικόνες και ο λόγος της εκπομπής προσέγγισαν με σεβασμό, αλλά και πατώντας γερά στο σήμερα.