Στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού διαβάζαμε την ευανάγνωστη αγωνία και την αμηχανία των καλλιτεχνών του τραγουδιού για τους μήνες που έρχονταν. Τότε υπήρχαν μόνο υποψίες, τώρα πια είναι βεβαιότητες. Με πολλά φεστιβάλ να βρίσκονται ακόμη στον αέρα -λόγω Καλλικράτη, λόγω αδυναμίας των δήμων να αγοράζουν συναυλίες και λόγω δυσκολιών πια να πληρώνουν «μαύρα»- και με αρκετές «πιάτσες» να νεκρώνουν, η ανασφάλεια αρχίζει να στομώνει και τη δημιουργικότητα. Θα έλεγε κάποιος πως τα πράγματα οδηγούνται σε έναν κυνικό -ή ρεαλιστικό- εξορθολογισμό, και ο κάθε καλλιτέχνης θα τα «παίρνει» μόνο αν τα «φέρνει». Τελειώνουν οριστικά οι πληρωμένες συναυλίες όπου ο καθένας έριχνε στο τραπέζι το αδιαπραγμάτευτο κασέ του, και πληρωνόταν ανεξάρτητα από την επιτυχία ή όχι της βραδιάς.
Αυτό όμως έχει δύο όψεις. Τη στεγνά οικονομίστικη αλλά βάσιμη, αν αναλογιστούμε τις τρελές απαιτήσεις αρκετών τραγουδιστών, η οποία λέει πως εφόσον δεν συμφωνούμε να πάρουμε εξαρχής ένα συγκεκριμένο ποσό μόλις κυκλοφορήσουμε έναν δίσκο ή ένα βιβλίο (ανεξάρτητα από τις πωλήσεις του) γιατί να το ζητάμε στις συναυλίες, αλλά έχει και μια άλλη όψη, η οποία ίσως είναι πιο ουσιαστική. Ενα μέρος του πολιτισμού, ναι πρέπει να είναι επιδοτούμενο. Αυτό συμβαίνει αιώνες στην Ευρώπη, στις Δημοκρατίες μετά τον Διαφωτισμό, και πολλά από τα θεμελιώδη μουσικά έργα όλων των εποχών, επιδοτήθηκαν από την πολιτεία ή από ιδιώτες μαικήνες. Οι δήμοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ασκούν πολιτιστική πολιτική. Αυτό δεν σημαίνει δημιουργία και συντήρηση κρατικοδίαιτων καλλιτεχνών. Σημαίνει να μπορούν να παρεμβαίνουν με τις επιλογές τους στη διαμόρφωση μιας ισονομίας, η οποία έχει καταστρατηγηθεί από την τηλεόραση και τα κυρίαρχα ΜΜΕ με τον πλέον πρόστυχο τρόπο. Θα μου πεις, το να φέρνεις ένα σχήμα μεγάλης πίστας όπως παρουσιάστηκε τον χειμώνα σε μαγαζί ή ακόμη κι ένα έντεχνο πρόγραμμα που μυρίζει αρπαχτή, είναι επιδότηση της μεγάλης τέχνης; Οχι βέβαια, όμως αυτό έχει να κάνει με την αδυναμία οργάνωσης πολιτιστικών τμημάτων με όραμα και πάθος, και όχι με τον θεσμό καθεαυτό.
Το «πονάει δόντι, κόψει κεφάλι» είναι μια συνήθης χειρουργική επέμβαση στα χέρια των θεραπόντων του νεοφιλελευθερισμού και εφαρμόζεται αδιακρίτως σε οτιδήποτε δεν μπορεί να ισοσκελίσει τους προϋπολογισμούς του. Η ρήση «η επιβίωση αξίζει μόνο στους αυτάρκεις» είναι μία ιδιαίτερα ύπουλη νοοτροπία η οποία στη γενίκευσή της υπονομεύει και συκοφαντεί μία από τις βασικές ανθρώπινες ποιότητες που είναι το να δίνεις το χέρι σου σε κάποιον που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του. Στην προκειμένη περίπτωση, σε κάποιον που δεν έχει καταφέρει να βρει το «εμπορικό ισοδύναμό» του στην Ελεύθερη Αγορά, όμως οι αντιστοιχίες του έργου του με τη ζωή είναι ολοζώντανες σε ένα έστω μειοψηφικό κοινό.