Είναι προφανές ότι το πολιτικό προσωπικό και η πνευματική ηγεσία της χώρας δοκιμάσθηκαν στην πρόσφατη κρίση -για την οποία φέρουν και το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης- και αποδείχθηκαν σαφώς κατώτεροι των περιστάσεων (οι εξαιρέσεις απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Τι γίνεται όμως από εδώ και πέρα; Ας ελπίσουμε ότι τα οικονομικά μέτρα θα αρχίσουν κάποια στιγμή να αποδίδουν καρπούς και ότι θα ξεκινήσει έστω και με αργούς ρυθμούς η έξοδος από την κρίση. Το βέβαιο είναι ότι αντιμετωπίζουμε -κατ’ ελάχιστον- δύο ή τρία πολύ δύσκολα χρόνια. Στο διάστημα αυτό το περιφερειακό και διεθνές σύστημα ασφαλείας θα συνεχίσουν να μεταβάλλονται και να εξελίσσονται, ενώ θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν προκλήσεις, απειλές και ανοιχτά ζητήματα για τη χώρα μας στους τομείς της εξωτερικής και εσωτερικής ασφάλειας. Το δε ένστολο, διπλωματικό και άλλο πολιτικό προσωπικό της χώρας στις αρμόδιες υπηρεσίες θα έχει αυξημένες ευθύνες και καθήκοντα, τα οποία καλείται να εκτελέσει με λιγότερα μέσα (και με σαφώς μειωμένες προσωπικές απολαβές).
Παραβιάζω ανοιχτές θύρες επισημαίνοντας τη δυσχέρεια διαχείρισης των προβλημάτων, λόγω εσωτερικής αδυναμίας και λέγοντας ότι χρειάζεται επαγρύπνηση και αυξημένη προσπάθεια διότι ότι αν κάτι απολεσθεί πολύ δύσκολα επανακτάται. Στο εσωτερικό μέτωπο, η οικονομική κρίση αναπόφευκτα θα προκαλέσει αύξηση της παραβατικότητας, ενώ υπάρχουν ήδη προβλήματα με το οργανωμένο έγκλημα, την παράνομη μετανάστευση (η διαχείριση της οποίας έχει και αστυνομική διάσταση), τη διαχείριση δημοσίων συγκεντρώσεων (που δεν χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη επιτυχία μέχρι σήμερα) και την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Στο δε εξωτερικό μέτωπο, παραμένουν οι δυσκολίες με τη γειτονική Τουρκία, ενώ ζητούμενο αποτελεί η αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης της χώρας και η εύρεση ρόλου για την Ελλάδα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και εντός της Ε. Ε.
Στην πάγια ανάγκη περιοδικής αναμόρφωσης των κρατικών θεσμών διαχείρισης θεμάτων εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας, λόγω μεταβολής των υπό αντιμετώπιση ζητημάτων, προστίθεται η έλλειψη πόρων (και οράματος). Ως μόνη βραχυπρόθεσμη λύση φαντάζει η έξυπνη χρήση των διατιθέμενων πόρων (με εξοικονόμηση πόρων όπου αυτό είναι δυνατό για να ενισχυθούν τα όποια «αδύνατα σημεία») και η αξιοκρατική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, με παράλληλη προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών χαμηλού κόστους και έμφαση στην εκπαίδευση. Ιδιαίτερα σημαντικός στην τρέχουσα περίοδο είναι ο ρόλος της φυσικής ηγεσίας των υπηρεσιών αυτών που οφείλουν να ενθαρρύνουν νέες ιδέες και προσεγγίσεις, αντισυμβατικές αν χρειάζεται.
Τελικά το ζητούμενο είναι η ενεργοποίηση όσων προσβάλλονται προσωπικά από τη διεθνή απαξίωση της χώρας, ενοχλούνται από τις εξαιρετικά περιορισμένες ικανότητες της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας της, και δεν περιμένουν κάποιον από μηχανής θεό και την ως διά μαγείας έξοδο από την κρίση, αλλά αισθάνονται ότι τους εκφράζει το Αισώπειο «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Η παρούσα έκκληση για υπέρβαση εαυτών απευθύνεται και πάλι σε όσους με αστείρευτο μεράκι και φιλότιμο πάντοτε στήριζαν τη χώρα σε δύσκολες στιγμές, συχνά με προσωπικό κόστος και χωρίς αναγνώριση. Τα καλά νέα είναι ότι τελικά αυτοί δεν είναι λίγοι.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.