«Οι παραγωγοί του νησιού διαθέτουν μεγάλες ποσότητες αδιάθετων προϊόντων, κρασί, φάβα, ακόμα και ντοματάκι». Η φράση αυτή, διά στόματος παραγόντων που εμπλέκονται με την αγροτική παραγωγή στη Σαντορίνη σε σχετική δημόσια συζήτηση, έφερε σειρά προτάσεων και προβληματισμών. «Να κάνουμε εξαγωγές», πρότεινε ο ένας. «Καλύτερα να εξάγουμε προϊόντα ως «Κυκλάδες» και όχι απλώς ως «Σαντορίνη»», αντέτεινε ο άλλος. Μήπως όμως τελικά αναζητούμε μεγάλες λύσεις για ένα μικρό πρόβλημα; Μήπως αντί να αναζητούμε τρόπους το ντοματάκι Σαντορίνης να φτάσει στα πέρατα του κόσμου και να γίνει βασικό συστατικό της διατροφής των σύγχρονων Γάλλων ή Βρετανών, θα ήταν απλούστερο να βρούμε τον τρόπο να φτάσει στο πιάτο των εκατοντάδων χιλιάδων τουριστών που κάνουν διακοπές στη Σαντορίνη κάθε χρόνο;
Οι αριθμοί είναι συντριπτικοί όσο και αποκαλυπτικοί. Πάνω από ένα εκατομμύριο τουρίστες φτάνουν στο νησί κάθε χρόνο. Ενα μπουκάλι Σαντορινιό κρασί, δύο σαλάτες και μια μερίδα φάβα να γευόταν ο καθένας και τα προϊόντα της Σαντορίνης θα ήταν είδος προς εξαφάνιση. Παράλληλα, με τον πιο εύκολο και νόστιμο τρόπο θα άνοιγε μια μεγάλη πόρτα για τις ελληνικές εξαγωγές. Δεν υπάρχει καλύτερη διαφήμιση -και φθηνότερη- για ένα τρόφιμο από τη γευστική απόλαυση που προκαλεί. Μόνο που οι περισσότεροι από τους τουρίστες της Σαντορίνης πίνουν χύμα κρασί, χειρίστης ποιότητας, τρώνε παραδοσιακή φάβα… Τουρκίας και ντοματάκι Ιταλίας.
Οι εστιάτορες του νησιού πλασάρουν με μεγάλη άνεση, ακροβατώντας ανάμεσα στο φολκλόρ και την «αυθεντική ελληνικότητα», τα καλούδια του μαγαζιού τους, όλα τοπικά ή, όπως διαφημίζουν, «local all, here you are». Στην πραγματικότητα, βέβαια, τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούν απομιμήσεις και μάλιστα κακές, που οι τουρίστες συχνά πληρώνουν σε τιμές προϊόντων Σαντορίνης.
Αυτό που συμβαίνει στη Σαντορίνη είναι η μικρογραφία της κατάστασης που επικρατεί στους χώρους εστίασης σε ολόκληρη τη χώρα, ειδικά τώρα το καλοκαίρι. Μόλις πριν από ένα μήνα ρώτησα τον υπεύθυνο μεγάλου, υπερλούξ ξενοδοχειακού συγκροτήματος της Χαλκιδικής γιατί στο πρωινό προσφέρουν λευκό τυρί και όχι φέτα, μου απάντησε με τον φυσικότερο τρόπο, «υποθέτω λόγω κόστους». H πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Ξενοδόχων για την προώθηση του «ελληνικού πρωινού» στα ξενοδοχεία της χώρας ασφαλώς αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ισως, πάντως, ήρθε η ώρα να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας. Οι αγρότες χαμηλώνοντας λίγο τον πήχυ των οικονομικών τους απαιτήσεων και οι εστιάτορες και ξενοδόχοι επιλέγοντας από άποψη τοπικά αγροτικά προϊόντα για τους πελάτες τους. Η ελληνική γαστρονομία προσθέτει αξία στο τουριστικό μας προϊόν, κάνοντάς το περισσότερο ελκυστικό. Γιατί, βέβαια, κανένας τουρίστας δεν έρχεται στην Ελλάδα για να γευθεί το τυρί που μπορεί εύκολα να βρει στην πατρίδα του.