Από την πλευρά της Ελλάδας υπάρχει κάτι αδιόρατα σουρεαλιστικό στη θέα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και τραπεζών να προσπαθούν ανεπιτυχώς να βρουν τρόπους ώστε να εμπλέξουν τους ιδιώτες κατόχους ομολόγων σε άλλη μια διάσωση της Αθήνας. Η βλάβη που προκαλεί αυτό στην αξιοπιστία της Ευρωζώνης μοιάζει δυσανάλογη των κεφαλαίων που μπορεί να συγκεντρώσει η περιφέρεια για τη χρηματοδότηση της πιο υπερχρεωμένης χώρας της. Ακριβώς την ώρα που η Ελλάδα ήλπιζε σε μια «ανάσα», αφότου υιοθέτησε το νέο πενταετές πρόγραμμα λιτότητας παρά τις σφοδρές διαμαρτυρίες στους δρόμους, οι καυστικές συζητήσεις προκειμένου να πληρώσει ο ιδιωτικός τομέας κατέστρεψαν κάθε πιθανότητα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι αγορές φοβήθηκαν. Το κόστος δανεισμού για ώς τώρα «ασφαλείς» χώρες της Ευρωζώνης όπως η Ιταλία και η Ισπανία αυξάνεται και όλο και περισσότεροι καταθέτες αποσύρουν χρήματα από τις ελληνικές τράπεζες.
Για να καθησυχάσει τις εγχώριες ομάδες πολιτικών συμφερόντων, ιδίως στη Γερμανία, η Ευρώπη χάνει χρόνο με ασημαντότητες. Οργισμένοι που πρέπει να διασώσουν χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, οι οποίες θεωρείται πως έζησαν πάνω από τις δυνατότητές τους, Γερμανοί, Ολλανδοί, Αυστριακοί και Φινλανδοί βουλευτές απαιτούν από τράπεζες και ασφαλιστικές να μοιραστούν το βάρος νέας βοήθειας προς την Ελλάδα. «Παρότι ο στόχος αυτός είναι εν γένει ευπρόσδεκτος από τους φορολογουμένους κάποιων χωρών, που σαφώς ελκύονται από την ιδέα ότι τα χρήματά τους δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη διάσωση των τραπεζών, υπό ορισμένες συνθήκες -ιδίως εν μέσω οικονομικής κρίσης- μπορεί να φέρουν αποτελέσματα ακόμα πιο δαπανηρά γι’ αυτούς», τόνισε ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στο ετήσιο συνέδριο του ΕΛΙΑΜΕΠ στον Πόρο. Η ΕΚΤ έχει ταχθεί ενάντια σε οποιασδήποτε μορφής ανάμιξη του ιδιωτικού τομέα που είτε θα προκαλούσε πληρωμή πιστωτικής ασφάλειας είτε θα θεωρούνταν επιλεκτική χρεοκοπία από τις εταιρείες αξιολόγησης. Η Γερμανία προσδοκά συμμετοχή των ιδιωτών ύψους 30 δισ. ευρώ. Η Ολλανδία ζητεί 50 δισ. ευρώ. Και η κυβέρνηση της Φινλανδίας έχει ζητήσει εγγυήσεις για ό, τι κεφάλαιο δανείσει. Ωστόσο, επιμένοντας να πληρώσει ο ιδιωτικός τομέας, οι πολιτικοί μπορεί να προκαλέσουν ακριβώς την ελληνική στάση πληρωμών που ισχυρίζονται ότι θέλουν να αποφύγουν.
Οι διαπραγματεύσεις περιπλέκονται διαρκώς, με τη συμμετοχή ιδιωτικών τραπεζών, κρατικών τραπεζών, ασφαλιστικών, κυβερνήσεων, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ, εταιρειών αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, λογιστών και μιας αρχής διαιτησίας της αγοράς παραγώγων. Τράπεζες και ασφαλιστικές κατέχουν λιγότερο από το ήμισυ του ελληνικού χρέους, ύψους 340 δισ. ευρώ. Περί τα 50 δισ. ευρώ, η ΕΚΤ. Συνταξιοδοτικά ταμεία, εταιρείες διαχείρισης ενεργητικού και hedge funds περί τα 140 δισ. ευρώ, όμως δεν έχουν ακόμα αναμειχθεί σε καμιά διαπραγμάτευση περί διάσωσης. Οι γαλλικές τράπεζες, που έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στο ελληνικό χρέος, μίλησαν για το σχέδιο εθελούσιας μετακύλισης ομολόγων. Η πρόταση που διατύπωσε ο πρόεδρος της ΒΝΡ Paribas, Μισέλ Πεμπερό, φάνηκε μάλλον σαν πακέτο διάσωσης των γαλλικών τραπεζών παρά σαν βοήθεια προς την Ελλάδα, η οποία θα έπρεπε να πληρώσει επιτόκιο ως και 8% για τα νέα ομόλογα.
Σε μια σειρά χαοτικών συναντήσεων την περασμένη εβδομάδα στο Παρίσι, οι τραπεζίτες φάνηκαν να απομακρύνονται ακόμα περισσότερο από μια συμφωνία. Παλαιές ιδέες αναδύθηκαν ξανά στην επιφάνεια, όπως η γερμανική πρόταση ανταλλαγής όλων των ελληνικών ομολόγων με νέα, με επιπλέον επτά χρόνια για την ωρίμανσή τους. Η Επιτροπή και η ΕΚΤ αναβίωσαν την πρότασή τους να επιτραπεί στην Ελλάδα να χρησιμοποιήσει μακροπρόθεσμα δάνεια για να επαναγοράσει μέρος του χρέους της σε χαμηλότερη τιμή στη δευτερογενή αγορά. Προτάσεις όλες που είχαν εκφρασθεί και απορριφθεί στο παρελθόν.
Ο Τσαρλς Νταλάρα, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) που προήδρευε των συνομιλιών στο Παρίσι, δήλωσε ότι διερευνάται φάσμα επιλογών, μεταξύ των οποίων η επαναγορά χρέους – λύση που η Γερμανία απέρριψε τον Φεβρουάριο. Διπλωματικοί κύκλοι της Ευρωζώνης υποστηρίζουν ότι οι συνομιλίες έχουν μείνει στάσιμες και πως ελάχιστες πιθανότητες υπάρχουν να επιτευχθεί ακόμα και ο στόχος των 30 δισ. ευρώ που επιδιώκει το Βερολίνο.
«Ολα συμβαίνουν γιατί η Μέρκελ και ο Σόιμπλε φοβούνται πως δεν θα έχουν αρκετή πολιτική νομιμοποίηση να περάσουν ένα δεύτερο πακέτο στήριξης από το Κοινοβούλιο αν δεν μπορούν να επιδείξουν ανάμιξη του ιδιωτικού τομέα» δήλωσε ο Γιενς Μπάστιαν, πρώην τραπεζίτης και σήμερα ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ. Κάποιοι αναλυτές υποψιάζονται ότι οι συνομιλίες στην πραγματικότητα είναι πρόλογος διαπραγματεύσεων για αναδιάρθρωση χρέους – κάτι που διαψεύδουν κατηγορηματικά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Οσο πιο καυστικές, πάντως, γίνονται οι διαπραγματεύσεις τόσο πιθανότερο είναι να επέλθει «ημέρα της κρίσης» για την Ελλάδα προτού να είναι έτοιμος κανείς να την αντιμετωπίσει.