Ενώ οι οίκοι αξιολόγησης και οι αγορές χτυπούν δεξιά και αριστερά, εφαρμόζοντας τακτικές ανταρτοπολέμου, η Ευρώπη εξακολουθεί να ψάχνεται καθυστερώντας και η Ελλάδα αγωνιά καθώς έχει εισέλθει πλέον στον αστερισμό της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» και της χορήγησης «εγγυήσεων» στους δανειστές της. Με λίγα λόγια, η αβεβαιότητα και η ρευστότητα κλιμακώνονται, η κρίση κορυφώνεται και έχει ήδη πάρει ευρωπαϊκές διαστάσεις. Είναι φανερό ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να βρουν έναν δρόμο μέσα από τις αντιθέσεις τους για να στηρίξουν το ευρώ και να αλλάξουν τις απαισιόδοξες προοπτικές, αλλά έπειτα από τόσα χρόνια κυριαρχίας των αγορών και των οίκων αξιολόγησης αυτό δεν είναι εύκολο. Η μάχη που δίδεται έχει ξεπεράσει πια τα όρια της χώρας μας, τα μεγέθη των αντιπάλων είναι γιγάντια και η έκβασή της είναι άδηλη προς το παρόν.
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι οι τελευταίες εξελίξεις είναι αντικειμενικά ευνοϊκές κατά κάποιο τρόπο για την Ελλάδα. Αποδεικνύεται ότι δεν είμαστε το μοναδικό «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης, οι οικονομίες της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας υποβαθμίζονται συνεχώς, στόχος έγινε και η Ιταλία που είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρωπαϊκού χώρου και επομένως αυξάνεται η πίεση για μία συνολική λύση αντιμετώπισης του χρέους. Υπάρχει όμως και ο αντίλογος που λέει ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι και δανειστές θα μπορούσαν σχετικά εύκολα να αντιμετωπίσουν την ελληνική περίπτωση, αφού το μέγεθος της οικονομίας μας είναι μικρό, αλλά με την εξάπλωση της κρίσης σκέφτονται άλλες λύσεις, που μπορεί να αποδειχθούν περισσότερο οδυνηρές.
Αναμφίβολα, το βάρος για να βρεθεί τρόπος διαχείρισης του ελληνικού χρέους πέφτει στους ώμους της ευρωομάδας στο σύνολό της και κυρίως στη Γερμανία και τη Γαλλία, δίχως να παραγνωρίζεται ο ρόλος της ΕΚΤ. Σωστά λοιπόν η Αθήνα κάνει διαβήματα για να βρεθεί σύντομα λύση στο ευρωπαϊκό πρόβλημα χρέους και βεβαίως στο αντίστοιχο ελληνικό. Δεν πρέπει να ξεγελιόμαστε όμως, κάτι που ήδη διαφαίνεται σε πολλά μίντια που δεν εννοούν να εγκαταλείψουν τον λαϊκισμό (είναι σαφές ότι βρίσκεται στο DNA τους) ότι μπορεί να βρεθεί λύση που ως διά μαγείας θα μας απαλλάξει από την επιτακτική ανάγκη μεταρρυθμίσεων και αναδιαρθρώσεων, τόσο στον δημόσιο τομέα όσο και στην οικονομία. Ούτε βέβαια η οποιαδήποτε λύση θα σημαίνει και άμεση ανακούφιση. Ο Ποουλ Τόμσεν του ΔΝΤ ήταν απολύτως κατηγορηματικός και τα ξεκαθάρισε αυτά στην πρόσφατη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ.
Το χρέος μπορεί να είναι και πρόβλημα των Ευρωπαίων, αλλά το έλλειμμα και η τήρηση του προϋπολογισμού είναι πρόβλημα αποκλειστικά δικό μας, όπως και η μείωση των δαπανών του δημόσιου τομέα και η προώθηση των μεταρρυθμίσεων χωρίς χρονοτριβή. Αν ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά τους Ευρωπαίους ηγέτες να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να κάνουν τα απαραίτητα βήματα προς μία συνολική λύση για την αντιμετώπιση του χρέους στην Ευρωζώνη, πιέζει εξίσου ασφυκτικά την ελληνική πολιτική ηγεσία να δείξει αποφασιστικότητα και σθένος για να ανατρέψει την περιβόητη «ελληνική πραγματικότητα». Την «ελληνική πραγματικότητα» που ουσιαστικά έχει μετατραπεί σε εικονική στους σημερινούς καιρούς και την ανατροπή της δεν μπορούμε να την αποφύγουμε με καμία δύναμη και με κανέναν θεό. Ακόμη και αν αποσαθρωθεί το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, ακόμη και αν εξαφανιστούν από το πρόσωπο της γης οι τρισκατάρατοι οίκοι αξιολόγησης, ακόμη και αν επιβληθεί παντού ο σοσιαλισμός, όπως ελπίζουν κάποιοι. Καμία οικονομία, κάτω από οποιοδήποτε σύστημα δεν μπορεί να επιβιώνει και να αναπτύσσεται συνεχώς με δανεικά, χωρίς να παράγει, δίχως να είναι ανταγωνιστική και με έναν πλήρως αναποτελεσματικό τεράστιο δημόσιο τομέα. Οι νόμοι της… φύσης δεν το επιτρέπουν.
Σε κανονικές συνθήκες, η Ελλάδα ελάχιστα θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα του παιχνιδιού που παίζεται στα μεγάλα ευρωπαϊκά γήπεδα. Οι σημερινές συνθήκες δεν είναι κανονικές και γι’ αυτό η κατάστασή της δρα σε αρκετό βαθμό ως καταλύτης, έστω και αν το ειδικό βάρος της είναι μικρό. Για την ίδια όμως και το μέλλον της σημασία έχει το παιχνίδι που παίζεται στα ελληνικά γήπεδα, όπου η μπάλα είναι στα χέρια και στα πόδια της.