Σαν μια βιαστική κίνηση. Δεν είναι κάτι άλλο. Να σκαρφαλώσεις στο καράβι και να βρεθείς στο νησί. Δίχως δεύτερες σκέψεις. Το νησί της επιλογής του καθενός. Κοντά, μακριά, ακριβά, φθηνά. Τι σημασία έχει; Τούτος ο τόπος αντέχει τα πάντα, ακόμη και τα μαρτύρια που του επιβάλλουμε. Ετσι κι εγώ, επιβάτις της τελευταίας φλασιάς, δίχως πολλούς προβληματισμούς μπήκα στο φέρι για τη Σύρο για να βρεθώ κοντά σε αγαπημένους φίλους. Κι όταν έφτασα, ήταν όλα εκεί, στην ίδια θέση με πέρυσι, ακόμη και ο αέρας που σφύριζε, λες και δεν είχε περάσει χρόνος από πάνω του. Αγέρωχος, ακατεύναστος και απόλυτος φταίχτης της ακαταστασίας των μαλλιών μου.
Κατεβαίνοντας από το πλοίο εισέπραξα απλόχερα την ορμή των ντόπιων και των ξένων του νησιού. Μου φάνηκε ότι ξαφνικά η κρίση εξαφανίστηκε. Μόνο μερικά κλειστά μαγαζιά αποκάλυπταν εμμέσως ότι κάτι ταρακουνήθηκε κι εδώ. Πολυκοσμία, πολύβουα πλήθη, καφενέδες γεμάτοι, οι δρόμοι της αγοράς, πολύχρωμη πραμάτεια, δίπλα στο πολυτελές κοσμηματοπωλείο, το κρεοπωλείο (συνδυασμός που σκοτώνει) και παραδίπλα ο Πρέκας με τις μυρουδιές, την πάπρικα, το κατσικίσιο τυρί, τα βότανα… Ηταν σαν να ‘φυγε ένα βάρος, λύθηκε το κορμί και πήρα την ανηφόρα για τους φίλους. Κι εκεί στο κομψό αναγεννησιακό θέατρο, λίγο πριν από τον Αγιο Νικόλαο, είδα τις αφίσες τη μία δίπλα στην άλλη να διαφημίζουν τις δεκάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις του φετινού Φεστιβάλ Αιγαίου. Κι εγώ, εκτός; Μπα, είπα μέσα μου. Λοιπόν, «Τραβιάτα» για αρχή και βλέπουμε. Κάπως έτσι, με έναν αδικαιολόγητα παιδιάστικο ενθουσιασμό, με ένδυμα παραλίας, δίχως κοσμήματα και δίχως ύφος ειδικού περί την όπερα, βρέθηκα το ίδιο βράδυ στο θέατρο Απόλλων για την «Τραβιάτα» του Βέρντι, με πρωταγωνίστρια τη διεθνούς φήμης Ουκρανή σοπράνο Ναταλία Ουσάκοβα (φωτ.) στον ρόλο της Βιολέτας Βαλερύ και σε σκηνοθεσία του Ιταλού Ρενάτο Τσανέλα, του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Πριν από τις εντυπώσεις μου για την Τραβιάτα -η όπερα βασίζεται στο έργο του Αλέξανδρου Δουμά Υιού «Η Κυρία με τις καμέλιες»- θα ‘θελα να σταθώ στο Φεστιβάλ Αιγαίου. Φέτος είναι η 7η χρονιά του. Πραγματοποιείται στο θέατρο Απόλλων -ένα από τα πρώτα θέατρα του νεοελληνικού κράτους, κατασκευασμένο το 1864- αλλά και σε άλλους δημόσιους χώρους της πόλης, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του ταλαντούχου Peter Tiboris (φωτ.). Ο Ελληνοαμερικανός μουσικός διευθυντής, μαέστρος και παραγωγός είναι ιδρυτής και μαέστρος της Φιλαρμονικής του Μανχάταν στη Νέα Υόρκη, μουσικός διευθυντής της πανευρωπαϊκής φιλαρμονικής και τα τελευταία επτά χρόνια ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Αιγαίου στην Ερμούπολη. Ενας κοσμογυρισμένος μουσικός που έχει διευθύνει ορχήστρες σε είκοσι χώρες: από το Μεξικό ώς την Αγία Πετρούπολη, το Λονδίνο και τη Ρώμη, ώς τη Βερόνα και το Κάιρο. Φέτος, το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιλαμβάνει όπερα, θεατρικά δρώμενα και κλασική μουσική. Ολυμπία Δουκάκη, Μήδεια, Θεοδωράκης, Μάλερ, Κάρμινα Μπουράνα, Γκαλά όπερας…
«Τραβιάτα», λοιπόν. Μια πραγματικά καλοβαλμένη παράσταση, με άψογη μουσική συμμετρία και καθάριες φωνές. Δεν στάθηκα στις λεπτομέρειες και στην τελειότητα της όπερας. Μου λείπει η εξειδίκευση. Κράτησα όμως τα διαχρονικά συναισθήματα. Πίστη, αγάπη, προδοσία, εμπαιγμός, γονεϊκά λάθη, αμαρτία και κάθαρση, ο θρίαμβος του έρωτα και ο θάνατος. Αυτός ο τελευταίος, άκαμπτος, αδιαπραγμάτευτος στοχευτής της κατατρεγμένης γυναίκας. Αυτή ευθύνεται για όλα. Κι όταν το ριντό πέφτει βαρύ και η Βιολέτα «ξυπνάει» από το βαθύ του θανάτου ύπνο για να καταχειροκροτηθεί μαζί με τους συμπρωταγωνιστές και την ορχήστρα του Peter Tiboris, θυμάμαι την ταινία «Η χρεοκοπία του έρωτα», μια μικρή εξιλεωτική ταινία που την είδα στην Αθήνα, στο Λουτρό της Πλάκας, αλλά τώρα πια προβάλλεται στη Σύρο, στο Ινστιτούτο Κυβέλη.
Η «Χρεοκοπία του έρωτα» και η έκθεση που τη συνοδεύει, αφιερώνονται στη διεθνούς φήμης ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ (φωτ.). Ασημες και διάσημες γυναίκες, όπως η Βιολέτα Βαλερύ στην «Τραβιάτα», γυναίκες αιρετικές, η Μαργαρίτα Γκοτιέ, η βασίλισσα της Ιουδαίας Βερενίκη, η Ευγενία Γκραντέ του Μπαλζάκ, γυναίκες αντίθετες με τον συμβατικό κόσμο της εποχής τους, εναποθέτουν τις ζωές τους στον έρωτα. Ανάμεσά τους ελλοχεύουν ο κυνισμός, η απελπισία, η τρέλα, ο αφανισμός. Η γυναίκα στο σύνορο λογοτεχνίας και ζωής, εκεί όπου όλα σφαδάζουν και όλα μηδενίζονται. Μια σκληρή και πολλές φορές αποτρόπαιη δικαίωση της επιθυμίας της να κατακτά τον έρωτα και να συντρίβεται απ’ αυτόν… Φεύγοντας άφησα πίσω μου ένα νησί σε καλλιτεχνικό και πολιτιστικό αναβρασμό. Αυτή την ιερή ζωντάνια της τέχνης, που δεν σου επιτρέπει λεπτό να αισθανθείς ξοφλημένος.