Αρχές του 2010, οι προβληματισμοί της Ευρώπης σχετικά με την αντιμετώπιση της κρίσης ήταν απελπιστικά φτωχοί. Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο σημαντικές ανατροπές. Πρώτη, ότι η ρήτρα μη διάσωσης κράτους-μέλους της Ευρωζώνης πετάχτηκε στα άχρηστα. Οχι μόνο διασώθηκε η Ελλάδα αλλά τροποποιήθηκε η Ευρωπαϊκή Συνθήκη και δημιουργήθηκε ειδικός μηχανισμός για τη διάσωση κρατών, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Εσωσε Ιρλανδία και Πορτογαλία. Δεύτερη, ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) από τον Μάιο του 2010 άρχισε να αγοράζει ομόλογα με κριτήριο, πλέον, όχι την άσκηση νομισματικής πολιτικής αλλά τη διάσωση κρατών. Ετσι, αγόραζε ομόλογα με αξιολόγηση Α, αλλά και Β και C.
Την περασμένη Πέμπτη ελήφθησαν δύο εξαιρετικά σημαντικές για την Ευρωζώνη αποφάσεις. Πρώτον, η Ευρώπη θα μας δανείσει 35 δισ. ευρώ που θα τα καταθέσουμε ως εγγύηση στην ΕΚΤ ώστε αυτή να συνεχίσει να μας παρέχει ρευστότητα. Κατ’ ουσίαν, έτσι, τα ευρωπαϊκά κράτη εγγυώνται το χρέος ενός κράτους της Ευρωζώνης και το άρθρο 125 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης (που το απαγόρευε…) προσπερνιέται. Δεύτερον, το EFSF αποκτά μεγάλη ευλυγισία: Θα μπορεί να παρεμβαίνει προληπτικά – πριν εκδηλωθεί η κρίση χρέους σε ένα κράτος. Να δανειοδοτεί κράτη για να δίνουν τα αναγκαία κεφάλαια στις τράπεζές τους, ακόμη και αν αυτά τα κράτη δεν έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα διάσωσης. Και να αγοράζει κρατικά ομόλογα στη δευτερογενή αγορά, σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΚΤ.
Η Σύνοδος δεν αποφάσισε να αυξήσει τα ενεργά κεφάλαια του EFSF. Αν, όμως, οι εξελίξεις σε Ιταλία και Ισπανία το επιβάλουν, λίγοι αμφιβάλλουν ότι τα 440 δισ. θα αυξηθούν σε 2 ή 3 τρισ. ευρώ.
Την Πέμπτη, 21 Ιουλίου, έγινε ένα μεγάλο βήμα για την Ευρώπη και ένα ακόμη μεγαλύτερο για την Ελλάδα. Αυτά που επί μήνες πρότεινε ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και εισέπραττε την απάντηση «ε, αυτά δεν γίνονται!», τώρα έγιναν. Ο δρόμος της λογικής τελικά κερδίζει, αρκεί να εξαντληθούν όλες οι άλλες δυνατότητες. Ισχύει και στην Ευρώπη…
Η Ελλάδα έχει μια μεγάλη ευκαιρία. Η χρεοκοπία αποσοβήθηκε, οι τζογαδόροι των γυμνών CDS έχασαν το στοίχημα – να δούμε τι θα πάθει η αγορά των CDS… Στο νέο πλαίσιο, το τραπεζικό σύστημα μπορεί να κάνει ό, τι πρέπει και να γίνει ισχυρότερο. Οσον αφορά τους οίκους αξιολόγησης, οι αποφάσεις της Συνόδου τούς έθεσαν σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας». Διότι οι όποιες αξιολογήσεις τους για τα κράτη της Ευρωζώνης δεν θα έχουν πρακτικές συνέπειες – οι αποφάσεις της Συνόδου τις κατέστησαν άσφαιρες. Η Ελλάδα απαλλάσσεται από το άγχος αν θα έχει λεφτά τον επόμενο μήνα. Με την επιμήκυνση των δανείων και τη μείωση του επιτοκίου τους, το χρέος μας καθίσταται βιώσιμο και το ερώτημα αν η Ελλάδα μπορεί να μείνει στο ευρώ απαντήθηκε και φεύγει από το τραπέζι. Αυτά δεν θα είχαν επιτευχθεί αν δεν υπήρχε μακρά και σκληρή διαπραγμάτευση, στη βάση του σεβασμού των συμφωνιών μας. Ετσι είχαμε πετύχει την προηγούμενη επιμήκυνση και μείωση επιτοκίου, έτσι πετύχαμε τώρα. Εξ ου και η αφόρητη αμηχανία και η κακομοιριά εκείνων που τόκιζαν στη χρεοκοπία και έκαναν (έξω αλλά, κυρίως, μέσα στη Βουλή…) ό, τι μπορούσαν για να την προκαλέσουν. Μένει, τώρα, να δώσουμε τη δική μας μάχη. Να κάνουμε τη δουλειά μας. Πρώτα η κυβέρνηση. Γιατί τα άλλοθι εξέλιπαν.