Ο πρόεδρος Ομπάμα έδωσε μάχη με τους Ρεπουμπλικανούς, που με εργαλείο το «βέτο» δοκίμασαν να προκαλέσουν τεχνητή κρίση. Πέτυχε έναν συμβιβασμό που αδίκως τον μηδενίζει η Αριστερά των Δημοκρατικών. Πρώτον, γιατί η συγκεκριμένη περικοπή δαπανών είναι αναστρέψιμη – το Κογκρέσο μπορεί να την αλλάξει σε ένα χρόνο. Δεύτερον, γιατί η ισχύς του νόμου Μπους περί φοροελαφρύνσεων των υψηλών (κυρίως…) και μεσαίων εισοδημάτων λήγει τέλη του 2012. Αρα, τόσο η κατάργηση των ελαφρύνσεων των πλουσίων που επιδιώκει ο Ομπάμα όσο και η περικοπή δαπανών είναι δύο θέματα που εξαρτώνται από ένα τρίτο: Ποιος θα κυβερνά το 2013. Η συμπεριφορά της αμερικανικής Δεξιάς και οι δικοί του χειρισμοί τού έδωσαν πόντους. Ο Ομπάμα παλεύει…
Η συντηρητική Ευρώπη, ενώ η κρίση εισβάλλει στον πυρήνα της, πειθαρχεί στις αγορές. Η Ιταλία πιέζεται, εν μέσω πολιτικής αστάθειας, με έναν Μπερλουσκόνι που ασχολείται με «τα δικά του» – με το πρόστιμο 560 εκατ. ευρώ που επιβλήθηκε στον όμιλό του (Fininvest). Η Ισπανία δανείστηκε 3,3 δισ. ευρώ αλλά με επιτόκιο που μακροπρόθεσμα καθιστά μη βιώσιμο το χρέος της. Τα spreads των 10ετών ομολόγων Ιταλίας και Ισπανίας έφτασαν εκεί που ήταν της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας λίγο πριν εισέλθουν στον μηχανισμό διάσωσης (EFSF). Της Γαλλίας, εκεί που ήταν του Βελγίου. Του Βελγίου, εκεί που ήταν της Ισπανίας προ μηνός – βελγικό ρεκόρ από δημιουργίας ευρώ. Η «ώρα μηδέν» έφτασε. Η Ευρωζώνη είναι σε κίνδυνο.
Μέχρι να εγκριθούν από τα 27 κράτη-μέλη οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, στα μέσα Σεπτεμβρίου, γίνεται «γέφυρα» η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Ο κ. Τρισέ έχει ήδη δεχτεί 370 δισ. εγγυήσεις και, έναντι αυτών, έχει δώσει ρευστότητα 280 δισ. ευρώ στις τράπεζες – τα 100 στις ελληνικές. Επίσης, έχει αγοράσει 76 δισ. ομόλογα – περίπου 45 δισ. ελληνικά. Οι αγορές ομολόγων, που είχαν σταματήσει επί 14 εβδομάδες, από προχθές επαναλαμβάνονται – μόνο για ιρλανδικά και πορτογαλικά. Αποτέλεσμα; Η Ευρώπη κερδίζει λίγο χρόνο, σε ένα παγκόσμιο γίγνεσθαι που σκοτεινιάζει (πλέον, ούτε ένας σκληρός νομισματικός πόλεμος αποκλείεται). Καλώς, αλλά δεν φτάνει.
Αν διέθετε δημοκρατικά νομιμοποιημένη ευρωπαϊκή ηγεσία (αντί για άθροισμα εθνικών ηγεσιών…) και δεν είχε υποταχθεί (ελέω Γερμανίας…) στην πειθαρχία των αγορών, θα αντιδρούσε τολμηρά. Θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να τυπώσει όσα ευρώ απαιτούνται για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής ανάκαμψης – όπως, π. χ., η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας που την Τετάρτη, με μια θηριώδη παρέμβαση, πούλησε 1 τρισ. γιεν και ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει το τύπωμα χρήματος κατά 50%, στα 15 τρισ. γιεν. Θα άφηνε τον πληθωρισμό να ξεφύγει πολύ πάνω από το 2%, στο 7% ή παραπάνω, και θα άρχιζε να «κουρεύει» τα χρέη. Τέλος, θα θέσπιζε το ευρωομόλογο χρέους.
Αυτά προϋποθέτουν άλλους πολιτικούς συσχετισμούς. Εως τότε, ένας τρόπος υπάρχει για να ανασάνει η Ευρώπη. Η ενίσχυση του EFSF με 2 τρισ. ευρώ (αντί των 440 δισ.) ώστε να μην αμφισβητείται η συστημική ικανότητά της (αυτή που τεστάρεται στην Ιταλία…) να απαντήσει στην κρίση. Αν μείνει απαθής, οξύνει όλα τα προβλήματα (και στην Ελλάδα, όπου εκκρεμεί η υλοποίηση της απόφασης της Συνόδου…) και ρισκάρει το σενάριο μιας συνολικής καταστροφής. Αυτή θα ήταν ένα ντόμινο αναδιαρθρώσεων χρεών με «κουρέματα». Με άλλα λόγια, η μετάλλαξη της Ζώνης του Ευρώ σε ζώνη ευρωπαϊκών κρατών σε πτώχευση.