Αλβανοί και Σλαβομακεδόνες γιορτάζουν σήμερα στην Αχρίδα τα δέκα χρόνια από την υπογραφή, τον Αύγουστο του 2001, της ομώνυμης συμφωνίας με την οποία τερματίστηκαν οι μεταξύ του ένοπλες συγκρούσεις που απείλησαν να βυθίσουν τη χώρα στη δίνη γενικευμένου εμφυλίου πολέμου. Πρόσωπο του εορτασμού θα είναι δίχως αμφιβολία ο ηγέτης των Αλβανών Αλι Αχμέτι, ο οποίος με τον αντάρτικο στρατό του, τον UCK, και τη βοήθεια του διεθνούς παράγοντα, υποχρέωσε τη σλαβομακεδονική πλευρά να καθήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να προβεί σε παραχωρήσεις υπέρ του αλβανικού στοιχείου. Απεναντίας δεν είναι βέβαιο αν στις εκδηλώσεις παραστεί ο πρωθυπουργός Νίκολα Γκρουέφσκι, ο οποίος άλλα χρόνια απέφευγε να συμμετάσχει σηματοδοτώντας την αντίθεση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού σε μια συμφωνία την οποία θεωρεί ετεροβαρή υπέρ των Αλβανών και φυσικά ήττα του «μακεδονικού έθνους». Οποιες ενστάσεις και να καταγράφονται και στις δυο πλευρές η συμφωνία της Αχρίδας δεν μπορεί παρά να καταχωρηθεί στα γεγονότα – ορόσημα της γιουγκοσλαβικής κρίσης, μαζί με αυτές του Ντέιτον που τερμάτισε τον πόλεμο της Βοσνίας και του Κουμάνοβο όπου οι Σέρβοι υπέγραψαν την αποχώρησή τους απο το Κόσοβο.
Αφ’ ενός απέτρεψε την εξάπλωση της φωτιάς που είχε διαβεί στο νεόκοπο κράτος της FYROM από το Κόσοβο και επομένως την περαιτέρω αποσταθεροποίηση του ήδη κλυδωνιζόμενου «καυτού τριγώνου» της δυτικής Βαλκανικής. Αφ’ ετέρου έθεσε τα θεμέλια για τη μελλοντική αρμονική συμβίωση Αλβανών και Σλαβομακεδόνων οι σχέσεις των οποίων ιστορικά κινούνταν σε ατμόσφαιρα καχυποψίας, η οποια εξελίχθηκε σε ένοπλη αντιπαράθεση την άνοιξη του 2001.
Πώς είδαμε εμείς οι Ελληνες τη σύγκρουση Σλαβομακεδόνων και Αλβανών, που χάρη στη συμφωνία της Αχρίδας δεν οδήγησε σε ανάφλεξη στα βόρεια σύνορά μας; Η κοινή γνώμη, φορτισμένη από την ένταση γύρω από το μακεδονικό και τις θεωρίες ανίδεων «αναλυτών» και επικίνδυνων υπερπατριωτών, ενδόμυχα ευχόταν γενίκευση της σύγκρουσης ώστε να διαλυθεί το καταραμένο «μόρφωμα» και να ξεμπερδεύουμε μια και καλή με τους «Σκοπιανούς». Το ότι θα δημιουργούνταν στη μεθόριό μας συνθήκες για μια Μεγάλη Αλβανία και μια Μεγάλη Βουλγαρία, εξέλιξη που αναπόφευκτα θα οδηγούσε σε δική μας και πιθανότατα τουρκική ενεργό πολεμική εμπλοκή, ήταν μια άλλη ιστορία.
Επισήμως η Αθήνα συντάχθηκε με τη διεθνή κοινότητα προς επιβολή της ειρήνης. Ανεπισήμως έστελνε πυροβόλα, πολεμικά ελικόπτερα και αξιωματικούς συμβούλους στον σλαβομακεδονικό στρατό, προσδοκώντας προφανώς τη συμπάθεια του σλαβικού στοιχείου και ενδεχομένως την «εξαργύρωσή» της στη μεταξύ μας διένεξη για την ονομασία. Το γιατί δεν αντιλαμβάνονταν οι ιθύνοντες αυτής της πολιτικής ότι με το να εξοπλίζουμε τη μια πλευρά κάνουμε εχθρό την άλλη, μένει να μας το πουν κάποτε οι ίδιοι.