Η ακαδημαϊκή χρονιά που αρχίζει τον Σεπτέμβρη θα είναι πολύ δύσκολη, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, ακόμη και του γενικού γραμματέα του υπουργείου Παιδείας. Τα κονδύλια θα είναι μειωμένα γιατί η χώρα δεν έχει χρήματα, οι εκπαιδευτικοί θα είναι λιγότεροι, δεν αποκλείεται τα παιδιά να είναι περισσότερα, καθώς παρατηρούνται μετακινήσεις από τα ιδιωτικά σχολεία στα δημόσια λόγω της κρίσης και στα ΑΕΙ και ΤΕΙ επικρατεί ήδη αναβρασμός εξαιτίας του νέου νόμου για τη λειτουργία τους, που προωθεί η κυβέρνηση.
Τα πράγματα επομένως είναι αντικειμενικά δύσκολα και γίνονται δυσκολότερα, αφού οι καθηγητές του γυμνασίου και οι δάσκαλοι απειλούν με κινητοποιήσεις με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Μπροστά σε αυτή την απειλή η Αννα Διαμαντοπούλου διαβεβαιώνει ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά, αλλά αυτό μέλλει να το δούμε. Θα εξαρτηθεί από τις υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας και τη δυνατότητά τους να εξασφαλίσουν τις κατάλληλες συνθήκες, αλλά θα εξαρτηθεί επίσης από την καλοπιστία των συνδικαλιστικών φορέων των δασκάλων και των καθηγητών…
Παράλληλα είναι γνωστό ότι στην ανώτατη παιδεία αντιδρούν εδώ και μήνες στα σχέδια της κυβέρνησης οι πρυτάνεις και ένα μεγάλο μέρος του διδακτικού προσωπικού, κυρίως επειδή απορρίπτουν κάθε ιδέα αλλαγής στον τρόπο διοίκησης των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Εχουν μάλιστα καταφέρει να μαζέψουν υπογραφές συμπαράστασης από συναδέλφους τους του εξωτερικού και είναι μαθηματικά βέβαιο ότι από τον Σεπτέμβριο θα συμπαρασύρουν και φοιτητές με στόχο να κλείσουν τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.
Κάπως έτσι λοιπόν διαγράφεται η κατάσταση και ίσως να μην μπορούσαν να είναι διαφορετικά στο γενικότερο πλαίσιο που επικρατεί στη χώρα. Στο πλαίσιο δηλαδή που χαρακτηρίζεται από την οικονομική κρίση, τη συγκρουσιακή πρακτική των συνδικαλιστικών οργανώσεων, αλλά και την άρνηση ενός βολεμένου κατεστημένου στη Μέση και την Ανώτατη Παιδεία να δεχθεί αλλαγές που ποικιλοτρόπως θα το ξεβολέψουν.
Θεωρητικά και πρακτικά, κανείς δεν είναι υπέρ της περικοπής κονδυλίων από την παιδεία. Ακόμη και σε περιόδους μεγάλης οικονομικής δυσπραγίας, όπως αυτή που διανύει η χώρα, αναμένεται από μία κυβέρνηση να κάνει τα πάντα για να μην περιορίσει τις δαπάνες στην παιδεία από την οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η παραγωγή ενός δυναμικού υψηλών προδιαγραφών, η προσαρμογή στις ανάγκες και απαιτήσεις των καιρών, η καλλιέργεια πολιτών κάποιου επιπέδου, ακόμη και η δημιουργία πολιτικού προσωπικού και ταγών που να είναι σε θέση να οδηγήσουν την κοινωνία.
Το επίπεδο όμως της παιδείας μιας χώρας δεν μετριέται μόνο με το ύψος των κονδυλίων που δαπανώνται ή και επενδύονται σε αυτήν, ούτε με στατιστικά στοιχεία. Στην Ελλάδα έχουμε την καλύτερη πιθανόν αναλογία διδασκόντων και διδασκομένων στην Ευρώπη, ένα τεράστιο αριθμό δασκάλων και καθηγητών μέσης εκπαίδευσης, σχολεία σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της επικράτειας και διαθέτουμε υπερπληθώρα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Με αυτή την έννοια θα έπρεπε η δημόσια παιδεία μας να βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα, αλλά δεν είναι. Αντ’ αυτής μάλιστα έχουμε δημιουργήσει ένα απίθανο σύστημα παραπαιδείας που όμοιό του δεν υπάρχει στον κόσμο.
Μακάρι βεβαίως να μπορούσαν να διατεθούν περισσότερα κονδύλια στην παιδεία σήμερα. Αλλά δεν υπάρχουν τέτοιες δυνατότητες. Υπάρχουν όμως μεγάλες δυνατότητες εξορθολογισμού του συστήματος και βελτίωσης της απόδοσής του. Της απόδοσης που δεν μετριέται αποκλειστικά με τις επιδόσεις μερικών αρίστων, αλλά κυρίως με το επίπεδο του μέσου όρου των μαθητών και των φοιτητών, που εδώ και χρόνια βρίσκεται σε διαδικασία συνεχούς πτώσης. Οποιος το αρνείται αυτό, ή δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα, ή δεν είναι καλόπιστος.
Με λίγα λόγια, η παιδεία στην Ελλάδα δεν θα βελτιωθεί μόνο με περισσότερα κονδύλια, ούτε και με αύξηση των θέσεων εργασίας, όπως μόνιμα ζητούν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις. Θα βελτιωθεί με εξορθολογισμό του συστήματος, με αυστηροποίηση των κανόνων λειτουργίας και των κριτηρίων αξιολόγησης διδασκόντων και διδασκομένων, ιδιαίτερα στη Μέση και Ανώτατη Παιδεία και φυσικά με άνοδο της προσφοράς και της επαγγελματικής συμπεριφοράς του έμψυχου υλικού που ανέλαβε να μάθει γράμματα στα παιδιά. Φυσικά, όλα αυτά εύκολα λέγονται και δύσκολα γίνονται, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να γίνει η αρχή.