Οι σύνδεσμοι οπαδών
Κύριε διευθυντά
Στις 14 Μαρτίου 2011 η Διαρκής Επιτροπή Αντιμετώπισης της Βίας (ΔΕΑΒ) εξέδωσε δελτίο Τύπου με το οποίο παρουσίαζε το απολογιστικό έργο του πρώτου τριμήνου του 2011 και τα πέντε σημεία που συνιστούσαν τη στρατηγική της για την καταπολέμηση της βίας στα γήπεδα. Στον 4ο άξονα η ΔΕΑΒ τοποθέτησε την προώθηση του θεσμού/ρόλου του «εμψυχωτή οπαδών» προκειμένου, όπως ανέφερε, να έχουν οι σύνδεσμοι οπαδών κοινωνικό και πολιτισμικό έργο. Λίγους μήνες αργότερα, το υπουργείο Πολιτισμού αναρτά προς δημόσια διαβούλευση στο opengov.gr το νομοσχέδιο «για την αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα, της φαρμακοδιέγερσης, των προσυνεννοημένων αγώνων και λοιπών διατάξεων». Σε αυτό, αναβαθμίζει τον ρόλο της ΔΕΑΒ, αλλά δεν περιλαμβάνει τίποτα που να παραπέμπει στις προτάσεις της. Κύριο χαρακτηριστικό του πρώτου μέρους του νομοσχεδίου, αυτού που αφορά στη βία στα γήπεδα, είναι η σκληρότητα των ποινών γι’ αυτούς που συμμετέχουν σε επεισόδια, η εισαγωγή μέτρων όπως το ηλεκτρονικό εισιτήριο και ο περιορισμός των οργανωμένων μετακινήσεων, καθώς και ο έλεγχος και η μετατροπή των συνδέσμων σε «λέσχες», έπειτα από σχετική έγκριση των ΠΑΕ.
Το ζήτημα της βίας αντιμετωπίζεται εντατικά στην Ευρώπη εδώ και 25 χρόνια. Παντού παρατηρείται εντατική χρήση των μέσων ελέγχου (όπως αυτά που προτείνει το νομοσχέδιο) και καταστολής. Παρ’ όλα αυτά, όπως παρατηρεί το Σουηδικό Εθνικό Συμβούλιο για την Πρόληψη του Εγκλήματος στη σχετική αναφορά του προς τη σουηδική κυβέρνηση, αν και τα κατασταλτικά μέτρα είναι απαραίτητα για τη διαχείριση του προβλήματος, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν στην ενδυνάμωση των δεσμών της υποκουλτούρας που συναρτούν οι σύνδεσμοι οπαδών και να το γιγαντώσουν. Για τον λόγο αυτό, σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης τα μέτρα περιορισμού και καταστολής της δράσης των hooligans και των ultras συνοδεύονται από μέτρα που δίνουν διέξοδο στις πιέσεις που δημιουργούνται από τους περιορισμούς της απαγόρευσης. Τι μέτρα είναι αυτά; Οι εμψυχωτές οπαδών είναι ένα από τα βασικά. Πρόκειται για κοινωνικούς λειτουργούς ή εμψυχωτές νέων οι οποίοι ασχολούνται αποκλειστικά με τους οπαδούς, προσπαθώντας να τους βοηθήσουν να υλοποιήσουν δράσεις. Παράλληλα, ζώντας μαζί τους, έχουν την ευκαιρία να καταγράψουν ποιοτικά χαρακτηριστικά και να κατευθύνουν την περαιτέρω έρευνα των φαινομένων που συνδέονται με τα προβληματικά στοιχεία της δράσης των συνδέσμων. Για να γίνει αντιληπτό το παραπάνω, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι σύνδεσμοι αντιμετωπίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ένα κοινωνικό κεφάλαιο υψίστης σημασίας, αποτελούμενο μάλιστα σε μεγάλο ποσοστό από άτομα τα οποία πληρούν τις προϋποθέσεις για να δεχθούν δομική υποστήριξη (νέοι με λιγότερες ευκαιρίες, μειονότητες, νέοι που βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό). Ετσι, αντί να διώκονται, οι σύνδεσμοι σε πολλές χώρες της Ευρώπης χρηματοδοτούνται τόσο από εθνικούς πόρους όσο και από πόρους των επαγγελματικών σωματείων προκειμένου να αναπτύσσουν εθελοντική δραστηριότητα. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι σύνδεσμοι αναλαμβάνουν να εκτελέσουν κοινωνικό έργο, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι σύνδεσμοι συμμετέχουν ενεργά στο αθλητικό γεγονός σε συνεννόηση και συντονισμό με τις ομάδες. Είναι χαρακτηριστικό πως στην Αγγλία επιχειρείται ο «εκδημοκρατισμός» του αθλήματος, με την προώθηση εκπροσώπων των οπαδών στη διοίκηση και συμμετοχή στη λήψη των εταιρικών αποφάσεων. Αυτό συμβαίνει γιατί το ποδόσφαιρο κατέχει μια ιδιαίτερη θέση σε αυτό που πριν από μερικές δεκαετίες ονομάζαμε «κοινωνική μηχανική». Οπως έχει διαπιστωθεί, ο αθλητισμός και ιδιαίτερα το ποδόσφαιρο θεωρούνται τα καλύτερα εργαλεία της μη τυπικής μάθησης. Είτε ενεργητικά ως παίκτες είτε παθητικά ως θεατές, οι συμμετέχοντες και ιδιαίτερα οι νέοι βρίσκονται σε ένα περιβάλλον το οποίο εν δυνάμει μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική ενσωμάτωση, την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική ολοκλήρωση, αυτό που περιφραστικά μπορεί να ονομαστεί «κοινωνική ποιότητα».
Αυτή η διαπίστωση, η οποία περιλαμβάνεται στη Λευκή Βίβλο για τον Αθλητισμό της Ε.Ε., αποτελεί το βασικό τεκμήριο αντιμετώπισης των συνδέσμων τόσο από τα κράτη όσο και από επαγγελματικά σωματεία. Το παράδοξο σήμερα είναι πως το υπουργείο προτιμά να κλείσει τους συνδέσμους από το να τους βοηθήσει να αλλάξουν ρόλο ή, για την ακρίβεια, να βρουν ένα ρόλο στο μεταβαλλόμενο ποδοσφαιρικό τοπίο της χώρας. Το ποιο παράδοξο είναι πως δεν επιχειρείται καν η στράτευση των συνδέσμων στην αντιμετώπιση ζητημάτων που «καίνε» την ελληνική επικράτεια και τα οποία πηγάζουν από τη «σμίκρυνση» του κοινωνικού κράτους και τις πιέσεις που δέχονται οι παραδοσιακές δομές της ελληνικής κοινωνίας.
Μιμης Πετριδης – Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών
Περισσεύει η υποκρισία
Κύριε διευθυντά
Ρηχός, ξύλινος και λαϊκίστικος πολιτικός λόγος αρθρώθηκε πρόσφατα με αφορμή τον μη υποβιβασμό Καβάλας και Ολυμπιακού Βόλου από την αρμόδια επιτροπή της ΕΠΟ στην υπόθεση των «στημένων» αγώνων. Το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» απαιτούσε κατά την άποψη πολλών κυβερνητικών -και όχι μόνο- στελεχών εξιλαστήρια θύματα για να επέλθει η κάθαρση. Και όταν ο καθ’ ύλην αρμόδιος κυβερνητικός παράγων, ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού, διαπιστώνει το αυτονόητο, ότι δηλαδή μια ενδεχομένως κακή δικανική κρίση δεν αποτελεί αναγκαστικά και σκάνδαλο, κινδυνεύει, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, να μείνει εκτός κυβέρνησης.
Η υποκρισία περισσεύει. Και αντί να δούμε το δάσος, το νομικά σαθρό οικοδόμημα της ΕΠΟ που χτίστηκε τα τελευταία ιδίως χρόνια πάνω σ’ ένα παράνομα και αντισυνταγματικά εφαρμοζόμενο στην πράξη «αυτοδιοίκητο», βλέπουμε το δέντρο, την απόφαση μιας επιτροπής της ΕΠΟ, που κατά τη γνώμη μου, προσπάθησε να «συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα αυτού του σαθρού αυτοδιοίκητου». Και εξηγούμαι: Με βάση στο δικό της «αυτοδιοίκητο» η ΕΠΟ παράνομα και αντισυνταγματικά δεν εφαρμόζει το άρθρο 132 Ν. 2725/1999 που προβλέπει αντικειμενική ευθύνη των ομάδων για δωροδοκίες και «στήσιμο» αγώνων από τους αθλητές, προπονητές, παράγοντες, μέλη τους κ.λπ. Αντίθετα στο άρθρο 21 (21Α για δωροδοκίες & 21Β για στοιχηματισμό) του Πειθαρχικού της Κώδικα, προβλέπει την υποκειμενική μόνο ευθύνη των ομάδων, πράγμα δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, να αποδειχθεί. Το ίδιο κάνει και στο άρθρο 20 περί πλαστογραφίας (βλέπε περίπτωση Ηρακλή που και αυτός αδίκως τιμωρείται) και σε άλλες περιπτώσεις.
Η Π.Ε. της Super League, (αποφάσεις 204 & 205/2011) πιεζόμενη προφανώς από την κοινή γνώμη που επιζητούσε να δει γρήγορα «αίμα στην αρένα», χωρίς να έχει προκύψει προσωπική ευθύνη των ομάδων ως νομικών προσώπων, ερμήνευσε προφανώς το άρθρο 21Β του Π.Κ./ΕΠΟ ως εγκαθιδρύον αντικειμενική ευθύνη των ομάδων με συνέπεια να διατάξει τον υποβιβασμό τους. Η Π.Ε της ΕΠΟ με τη σειρά της αντί να διορθώσει την πρωτοβάθμια εσφαλμένη κρίση και να απαλλάξει τις δύο ομάδες, προχώρησε στη σολωμόντεια λύση της αφαίρεσης βαθμών, που όμως δεν προβλέπεται ως ποινή για το συγκεκριμένο αδίκημα.
Δύο κακές, επομένως αποφάσεις, σε μια προσπάθεια ευθυγράμμισης με το «κοινό περί δικαίου αίσθημα», που όμως οφείλονται κατά κύριο λόγο στην αστεία νομοτεχνικά διατύπωση διατάξεων ενός κανονισμού που σκόπιμα ή από άγνοια των συντακτών του, αφήνει ουσιαστικά ατιμώρητες τις ομάδες, για τόσο σοβαρές παρανομίες των παραγόντων τους και ο οποίος με πρόφαση το «αυτοδιοίκητο», ουδέποτε ελέγχθηκε για τη νομιμότητά του, όπως ο ίδιος ο νόμος του «αυτοδιοίκητου» επιβάλλει.
Αυτό είναι το δάσος και όσοι πραγματικά θέλουν να το προστατέψουν ας φροντίσουν να εφαρμοστεί πράγματι ο νόμος του «αυτοδιοίκητου» της ΕΠΟ (Ν. 3479/2006 άρθρο 29 παρ. 12) ο οποίος ρητά προβλέπει την αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους για θέματα αντιμετώπισης βίας, οικονομικού ελέγχου των επιχορηγήσεων και ελέγχου νομιμότητας των κανονισμών της ΕΠΟ.
Ανδρεας Μαλατος – Διδάκτωρ Αθλητικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο SΑΑRLΑΝD/ΟΔΓ
Περί επιστροφής στη δραχμή
Κύριε διευθυντά
Σε πρόσφατο άρθρο σας (19 Αυγούστου) δαιμονοποιείται η επιστροφή στη δραχμή. Αντιπαρέρχεστε το καταλυτικό γεγονός ότι ενώ η ένταξή μας στην Ευρωζώνη το 2001 έγινε για να μας προστατέψει από οικονομικά αδιέξοδα, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Τα τελευταία εκατό χρόνια, αν εξαιρέσουμε περιόδους πολέμων και εμφυλίων, ζώντας με τη δραχμή, ουδέποτε ζήσαμε παρόμοια τραγωδία. Ναι, μέρος της ευθύνης οφείλεται στο άθλιο πελατειακό μας σύστημα. Ομως, αυτό προϋπήρχε και απλώς διογκώθηκε τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, η κρίση αφορά όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά και άλλες περιφερειακές ευρωπαϊκές οικονομίες. Λόγω των υψηλών του ισοτιμιών, το ευρώ ευνοεί τις βόρειες χώρες και κυρίως τη Γερμανία, οι οποίες παράγουν ολιγοπωλιακά τεχνολογικά προϊόντα και ανταγωνίζονται με επίσης σκληρά νομίσματα όπως το δολάριο των ΗΠΑ και το γιεν της Ιαπωνίας. (Η Κίνα με τη χαμηλή ισοτιμία του γουάν έχει σήμερα σωρευτικό πλεόνασμα πάνω απο 3,5 τρισ.). Χώρες όπως η Ελλάδα, με κυρίως τουριστική και γεωργική κατεύθυνση, ανταγωνίζονται άλλες με μαλακά νομίσματα, δηλ. με χαμηλές ισοτιμίες. Το δωμάτιο ενός ελληνικού ξενοδοχείου και τα αγροτικά μας προϊόντα, στοιχίζουν περίπου τα διπλάσια από ό,τι στην Τουρκία, την Αίγυπτο τη Βουλγαρία αντίστοιχα. Οι Ολλανδοί βαφτίζουν ευρωπαϊκές τις ντομάτες -και όχι μόνο- που εισάγουν απο το Μαρόκο και τις εξάγουν σε εμάς (!). Με το σκληρό ευρώ, το συγκεκαλυμμένο αυτό μάρκο που ανατιμάται συνεχώς και την οικονομία μας σε περιδίνηση ύφεσης, είναι περίπου αδύνατο να γίνει η οικονομία μας ανταγωνιστική. Η αδυναμία υποτίμησης ή διολίσθησης του νομίσματος αφοπλίζει τις περιφερειακές οικονομίες και τις καθιστά ευάλωτες στο διεθνή ανταγωνισμό και στους κερδοσκόπους. Το παράδειγμα της Αργεντινής μιλάει από μόνο του. Η επώδυνη επιστροφή στη δραχμή, (μαζί φυσικά με τον εξορθολογισμό της πολιτικής διοίκησης της χώρας), αποτελεί μια εναλλακτική πρόταση που, αν μη τι άλλο, ίσως είναι σκόπιμο να την περιφέρουμε στους εταίρους μας. Οι οποίοι κόπτονται για να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη προφανώς για ίδιον όφελος. Τα δικά τους δικά τους και τα δικά μας δικά τους, όπως θα έλεγε και γνωστός λαϊκός θυμόσοφος.
Θεοδωρος Κατσανεβας – Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς