Παρά την αύξηση της φορολογίας και τη μείωση κρατικών δαπανών, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού δεν λέει να περιοριστεί. Γι’ αυτό και η πρόσφατη διχογνωμία της κυβέρνησης και των… ελεγκτών είναι αν και κατά πόσο οι αρνητικές αυτές επιδόσεις οφείλονται στην ύφεση ή στην αναποτελεσματικότητα του κράτους και στην έλλειψη σοβαρών αποφάσεων.
Το αδιέξοδο θυμίζει τη γνωστή παραβολή του σπασμένου παράθυρου του Φρεντερίκ Μπαστιά. «Εχετε δει ποτέ την οργή του καλού καταστηματάρχη Τζέιμς Β., όταν ο απρόσεκτος γιος του έσπασε το τζάμι στο μαγαζί;», γράφει ο Μπαστιά στο έργο του «Αυτά που φαίνονται κι εκείνα που δεν είναι ορατά». Και συνεχίζει με την παραδοχή ότι ο άτυχος φούρναρης θα καλέσει τον τζαμά για να αποκαταστήσει τη βιτρίνα, πληρώνοντας «έξι φράγκα». Κάπως έτσι καλούνται όλοι να πληρώσουν τη ζημιά, πληρώνοντας τακτικούς και έκτακτους φόρους κάθε είδους. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς με ποιο τρόπο θα ζούσε ο τζαμάς αν δεν γινόταν ζημιά και δεν εισέπραττε τα χρήματα του φούρναρη; Μπορούν να ζήσουν όσοι πωλούν τζάμια εφόσον αυτά δεν σπάνε; Μπορεί το Δημόσιο να εισπράξει τους φόρους που πρέπει, αν δεν πιέσει τους φορολογουμένους γενικά, με αφορμή τη ζημιά που έχει προκύψει στα δημοσιονομικά;
Βέβαια ο φούρναρης του παραδείγματος, σύμφωνα με τον Μπαστιά, στερεί τα χρήματα που πλήρωσε στον τζαμά από τον παπουτσή, γιατί αν τα είχε θα τα διέθετε πιθανότατα για να αγοράσει καινούργια παπούτσια που τόσο χρειάζεται. Και έτσι η ζημιά-καταστροφή του τζαμιού έφερε χρήματα στον τζαμά, αλλά η οικονομία συνολικά δεν ωφελήθηκε. «Η καταστροφή δεν είναι όφελος» σύμφωνα με τον Γάλλο διανοούμενο και πολιτικό του 19ου αιώνα.
Η ελληνική οικονομία πληρώνει τους τελευταίους μήνες μια καταστροφή που προέκυψε από σειρά «ατυχιών». Πολλοί «απρόσεκτοι γιοι» έκαναν μεγάλες ζημιές!
Η αποκατάσταση των ζημιών στερεί πόρους από άλλες δραστηριότητες κι αυτό που δεν φαίνεται είναι ποιες άλλες ανάγκες θα καλύπτονταν αν δεν υπήρχε η υποχρέωση να πληρωθούν οι ζημιές. Βέβαια, το αντεπιχείρημα είναι ότι παλαιότερα, αντί να πληρωθούν φόροι, γίνονταν καταναλωτικές δαπάνες, πολλές από τις οποίες χρηματοδοτούσαν θέσεις εργασίας σε άλλες χώρες. Ισως. Δε πρέπει, όμως, να υπάρχει αμφιβολία ότι μέρος της φοροδιαφυγής ή και της διαφυγής ασφαλιστικών εισφορών επέτρεπε την επιβίωση επιχειρήσεων με περιορισμένη ανταγωνιστικότητα. Η «αιφνίδια» επιβολή φόρων με αφορμή το «ατύχημα» κόβει πόρους, που καλύπτουν τη… ζημιά και αφήνουν ακάλυπτο μεγάλο μέρος της πραγματικής οικονομίας. Η ύφεση περιορίζει ακόμα περισσότερο τα φορολογικά έσοδα και η αύξηση των φορολογικών συντελεστών, που γίνεται ως αντίδραση, καθιστά περισσότερο ελκυστική και συμφέρουσα τη φοροδιαφυγή. Αυτή είναι μια από τις αόρατες επιπτώσεις των πολιτικών επιλογών. Υπάρχει λύση; Η εμπειρία, υποστηρίζει ο Μπαστιά, είναι σκληρός δάσκαλος. «Δεν χρειάζεται να καεί κανείς για να αντιληφθεί ότι η φωτιά καίει!».