Λίγες μέρες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση, που επιχειρεί να θεραπεύσει βασικές αδυναμίες, παθογένειες και αναχρονισμούς του ελληνικού πανεπιστημίου, μια μικρή βόμβα σκάει στα θεμέλια του εκπαιδευτικού συστήματος: οι βάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σημειώνουν «ιστορικό χαμηλό». Ενδεικτικά, η πτώση έφθασε στα 3.673 μόρια στο Τμήμα Μηχανικών και Πληροφοριακών Συστημάτων Αιγαίου με έδρα στη Σάμο. Οπως διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ της «Κ» (του Απόστολου Λακασά) «439 σχολές και τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ είχαν πτώση και 90 άνοδο». Σε επτά ΑΕΙ και στα μισά τμήματα ΤΕΙ η βάση εισαγωγής ήταν κάτω από το 10. Η φετινή διαδικασία εμφάνισε στα αποτελέσματά της και τα στρεβλά του πρώην υφυπουργού κ. Ιω. Πανάρετου. Τα κριτήρια για την εισαγωγή υποψηφίων από ειδικές κατηγορίες (πολυτέκνων, για παράδειγμα) έδωσαν τη δυνατότητα σε μαθητή να περάσει στη Φιλολογία Αθηνών με 1.885 μόρια και βαθμό 2,04…
Οι λόγοι της ελεύθερης πτώσης συνοψίστηκαν στην οικονομική κρίση (αδυναμία μετεγκατάστασης ) αλλά και στην αλλαγή των προτιμήσεων των υποψήφιων με βάση το επαγγελματικό μέλλον τους (τα λιγότερα μόρια στα παιδαγωγικά τμήματα συνδυάζονται με τον εξαιρετικά περιορισμένο, πλέον, διορισμό δασκάλων, κ.ο.κ.).
Εάν όμως θεωρήσουμε το ανεβοκατέβασμα των βάσεων ένα συνηθισμένο τελετουργικό, συναρτημένο με το σύστημα των εισαγωγικών και τον βαθμό δυσκολίας των θεμάτων, τότε, οι αιτίες πρέπει να αναζητηθούν στην πηγή: στην αξιοπιστία του Λυκείου. Πώς προετοιμάζονται οι υποψήφιοι; Μέσα από ποιες διαδικασίες, κοινωνικές και μαθησιακές, προσανατολίζονται στο σύστημα των πανελλαδικών; Τι βήματα έχουν γίνει για τη στήριξη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, απαξιωμένης σχεδόν μέσα από τη λειτουργία των φροντιστηρίων; Και κάτι ακόμη: ποια μεταρρύθμιση στη δευτεροβάθμια θα μπορέσει να αποδώσει εάν το σκέλος της τεχνικής εκπαίδευσης εξακολουθεί να λειτουργεί ως αποθήκη «κακών», «αδύναμων» ή περιθωριοποιημένων μαθητών; Μόνο με την ενίσχυση και την αναβάθμιση, επανίδρυση επί της ουσίας, της τεχνικής εκπαίδευσης, θα υπάρξει πραγματική δυνατότητα επιλογής και όχι ο μονόδρομος των πανεπιστημιακών σπουδών.
Το σύστημα των πανελλαδικών έχει κουράσει και έχει κουραστεί. Αποδεικνύεται (και όχι μόνο λόγω της φετινής πτώσης) όλο και πιο παρωχημένο και παραμορφωτικό, αδύναμο όχι να συντονιστεί αλλά ούτε καν να ακολουθήσει, έστω και από απόσταση, τη νέα εποχή. Είτε προκρίνει αριστούχους είτε δημιουργεί αποτυχόντες, ένα είναι βέβαιο: συμβάλλει στην ανεργία, καθώς εισηγείται έναν επαγγελματικό προσανατολισμό βασισμένο σε βαθμολογικά κριτήρια και στην αγκύλωση του πανεπιστημίου. Ακυρώνοντας σκέψη, πολύπλευρη γνώση και, εν μέρει, επιθυμίες.
Η πτώση των βάσεων δεν είναι μονάδα μέτρησης μόνο για το μέλλον. Δεν προγράφει το επόμενο βήμα. Κουβαλάει τις αμαρτίες μιας, εν πολλοίς, εγκαταλελειμμένης δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης. Συρρικνωμένης και μονοδιάστατης.