Ο δείκτης χάμπουργκερ δείχνει υπερτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου. Είναι ο δείκτης Big Mac, που υπολογίζει την τιμή που πωλεί χάμπουργκερ η διεθνής αλυσίδα McDonald’s σε διάφορες χώρες. Το προϊόν είναι το ίδιο ακριβώς και συνεπώς η τιμή στην οποία πωλείται σε κάθε χώρα ενσωματώνει τις διαφορές του τοπικού κόστους και συγκριτικά την υπερ(υπο)τίμηση κάθε νομίσματος έναντι του δολαρίου. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν υπερτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου πάνω από 30%, ενώ τα πλέον υπερτιμημένα νομίσματα – φούσκες είναι της Βραζιλίας και της κάποτε χρεοκοπημένης Αργεντινής! Ακολουθούν τα ισχυρά νομίσματα της Σουηδίας και της Ελβετίας…
Βέβαια, στην Ελλάδα η εσωτερική υποτίμηση αρχίζει να κάνει αισθητή την παρουσία της. Τα εγχώρια εμπορεύματα γίνονται φθηνότερα, αλλά όχι όσο πρέπει, καθώς οι τιμές επιβαρύνονται με την αύξηση φόρων. Τα εισαγόμενα προϊόντα επίσης δεν είναι φθηνότερα εξαιτίας των φόρων, αλλά αρχίζουν να υπάρχουν ελλείψεις. Δεν έρχονται οι αναγκαίες ποσότητες επειδή οι εισαγωγικές εταιρείες δεν έχουν πίστωση ούτε θεωρούνται φερέγγυες. Οι ξένοι προμηθευτές δεν εμπιστεύονται τις ελληνικές τράπεζες, δεν δέχονται τις εγγυήσεις που παρέχουν και απαιτούν προκαταβολικά πληρωμή.
Οι αποφάσεις της πρόσφατης συνόδου κορυφής δεν επιτρέπουν αισιοδοξία ότι θα αλλάξει σύντομα η κατάσταση. Η επιβολή αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας καθιστά ανέφικτο τον δανεισμό της χώρας, για απροσδιόριστο διάστημα. Ούτε οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, καθώς είναι δέσμιες της απαξίωσης των κρατικών ομολόγων που διαθέτουν. Επίσης, έχουν μηδενική κερδοφορία, καθώς δεν χορηγούν νέα δάνεια και πληρώνουν ακριβά τις καταθέσεις…
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι τα εισοδήματα θα συνεχίσουν να μειώνονται και η κατανάλωση θα κινείται ανάλογα, το μοναδικό θέμα που έχει ενδιαφέρον είναι αν μπορεί να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Υποτίθεται ότι η ενίσχυση των εξαγωγών τους τελευταίους μήνες είναι μια θετική ένδειξη. Θετική, αλλά ανεπαρκής.
Η Τουρκία, βασικός ανταγωνιστής μας στον τουρισμό, έχει υποτιμήσει το νόμισμά της έναντι του δολαρίου τουλάχιστον κατά 15% το διάστημα από τον Μάιο έως τώρα. Το ρουμανικό νόμισμα έχει υποτιμηθεί το ίδιο διάστημα 14% έναντι του δολαρίου, το βουλγαρικό κατά 9%, το πολωνικό ζλότι κατά 18%, η κορώνα Τσεχίας κατά 14%, ενώ το ουγγρικό φιορίνι υποτιμήθηκε 23%. Οικονομίες με ανταγωνιστικά προϊόντα στον τουρισμό, τα αγροτικά ή και τα βιομηχανικά προϊόντα έχουν ήδη ένα προβάδισμα ανταγωνιστικότητας τους τελευταίους πέντε μήνες που κορυφώνεται η κρίση στην Ελλάδα. Με τα δεδομένα αυτά, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας δεν φαίνεται να είναι εφικτή προκειμένου να ζήσουμε άνθηση των εξαγωγών. Τα ελληνικά προϊόντα δεν μπορούν να είναι φθηνότερα, πρέπει να είναι καλύτερα για να σταθούν στις ξένες αγορές. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση.