H περίπτωση του Γεώργιου Ανδρέα Παπανδρέου, πρωθυπουργού της Ελλάδας από 6.10.2009 έως 11.11.2011, προσφέρεται οπωσδήποτε για ανθρωπολογική μελέτη, κυρίως για τα εντυπωσιακά συμπτώματα υπεραναπλήρωσης μειονεξίας και απώλειας επαφής με την πραγματικότητα.
Ομως το θέμα που ευρύτερα και κατεξοχήν ενδιαφέρει, είναι η στάση της ελλαδικής κοινωνίας απέναντι στο φαινόμενο ΓΑΠ. Αποτελεί αυτή η στάση δείγμα συλλογικής συμπεριφοράς τόσο ιδιαίτερο και σπάνιο, που πιθανόν να διεκδικεί και μοναδικότητα στα ιστορικά χρονικά.
Δεν είναι λίγοι μέσα στην Ιστορία οι γόνοι ταλαντούχων στον εντυπωσιασμό του πλήθους ηγητόρων, που με ελάχιστα ή ανύπαρκτα προσόντα διαδέχονται στην εξουσία τον πατέρα τους. Αλλά αυτό συμβαίνει όταν είναι θεσπισμένη στο πολίτευμα της χώρας η κληρονομική μεταβίβαση της εξουσίας ή όταν η επιβολή του μειονεκτικού διαδόχου γίνεται πραξικοπηματικά, οργανωμένη συνήθως από παράγοντες που αποβλέπουν να ασκούν οι ίδιοι την εξουσία χρησιμοποιώντας τον μειονεκτικό σαν μαριονέτα.
Ομως τον ΓΑΠ τον εξέλεξε αρχηγό του κόμματός του η «λαϊκή βάση» και πρωθυπουργό η σαφής πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Τον αποδέχτηκαν αμέσως και ανεπιφύλακτα τα στελέχη του κόμματός του στο σύνολό τους, κάποιοι από αυτούς με καθόλου τυχαία φυσική ευφυΐα και αξιόλογη πείρα του στίβου της πολιτικής. Σύσσωμη η κοινοβουλευτική ομάδα τον χειροκροτούσε, όρθια μπροστά στα έδρανα, άπειρες φορές μέσα σε δύο χρόνια, ωσάν να ήταν ο Βενιζέλος που γύριζε από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών. Ενώ ο ολίγιστος ΓΑΠ ξεστόμιζε μόνο απίστευτης ασημαντότητας κοινοτοπίες με προκλητικούς βαρβαρικούς σολοικισμούς.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η περίπτωση ΓΑΠ έκρινε το επίπεδο του ελλαδικού πολιτικού συστήματος και της κατά κεφαλήν καλλιέργειας στην Ελλάδα σήμερα. Και η κρίση υπήρξε αποκαλυπτική, προδιαγράφει με βεβαιότητα το μέλλον κράτους και κοινωνίας. Τόσο, ώστε να μοιάζει παράλογο να δυσφορούμε και να διαμαρτυρόμαστε για τα όσα απελπιστικά μάς συμβαίνουν αυτόν τον τελευταίο καιρό.
Ας σταθούμε μόνο, παραδειγματικά, στο κορυφαίο (με κριτήρια αρνητικής, καταστροφικών συνεπειών αξιολόγησης) γεγονός της «ηγετικής» σταδιοδρομίας του ΓΑΠ. Στην εν ψυχρώ επίσημη παραδοχή και ομολογία του ότι, με την υπογραφή των διαβόητων «Μνημονίων», η χώρα έχει απολέσει την «εθνική κυριαρχία» της.
Η υπογραφή των «Μνημονίων» δεν ήταν μια αναπότρεπτη «μοίρα». Υπάρχουν τουλάχιστον δύο μαρτυρίες που βεβαιώνουν όχι απλώς την ευθύνη, αλλά την κατάφωρη υπαιτιότητα του ΓΑΠ για αυτό το μοιραίων συνεπειών γεγονός – την αυτουργία, όχι τη συνεργία του ΓΑΠ: Είναι η μαρτυρία του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ότι «δεν διαπραγματευθήκαμε το Μνημόνιο», το υπέγραψαν, όποιοι το υπέγραψαν, ωσάν να εκτελούσαν εντολή ή συμφωνημένη παραχώρηση. Και η δεύτερη μαρτυρία είναι του Dominique Strauss – Kahn ότι ο ΓΑΠ του είχε ζητήσει την υπαγωγή της Ελλάδας σε καθεστώς ελέγχου από το ΔΝΤ, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2009, δύο μήνες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας, τότε που ο ΓΑΠ διαβεβαίωνε τους Ελληνες, ότι απεκλείετο ο εφιάλτης υπαγωγής της χώρας στο ΔΝΤ. Μετά τη δήλωση του D. S-K ο υφυπουργός Οικονομικών του ΓΑΠ Σαχινίδης είχε απροκάλυπτα ομολογήσει ότι από την επομένη του σχηματισμού κυβέρνησης πίστευαν όλοι στη «σωτήρια» λύση του ΔΝΤ!
Η παραίτηση από την εθνική κυριαρχία, η μεθοδική της πρακτόρευση, ομολογήθηκε δημόσια, γνωστοποιήθηκε από τα μέσα ενημέρωσης. Και τα αντανακλαστικά της ελλαδικής κοινωνίας ήταν απολύτως νεκρωμένα, η παραίτηση από κάθε αντίδραση αυτονόητη, ολοκληρωτική. Το κοινοβούλιο («σύμβολο» και «προπύργιο» της δημοκρατίας!) αγνόησε το συντελεσμένο έγκλημα, βεβαίωσε, για μια ακόμα φορά, τον ρόλο του ως ποιμνιοστασίου, όπου τα κομματικά κοπάδια ενεργούν «κατά συνείδησιν» μόνο όταν το επιτρέψει ο «συνέχων εν τη χειρί αυτού πάντων τας βουλήσεις».
Καμία αντίδραση ούτε από τις ηγεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων, των κυρίως εντεταλμένων να προασπίζουν, με ετοιμότητα αυτοθυσίας, την εθνική κυριαρχία. Καμία αντίδραση από τους ηγήτορες της Δικαιοσύνης, εντεταλμένους να αγρυπνούν για την μη παραβίαση του Συντάγματος και των νόμων. Καμία, ούτε υποψία αντίδρασης από τους θεσμικά κορυφαίους του «πνευματικού κόσμου»: τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών, κάποιους πρυτάνεις πανεπιστημίων, κάποιους εξέχοντες διπλωμάτες. Κανένα δημόσιο ψέλλισμα διαμαρτυρίας από επιστημονικό σωματείο, τουλάχιστον των νομικών ή των δασκάλων. Ολόκληρη η ελλαδική κοινωνία βουβή μπροστά στο έγκλημα, με απολύτως νεκρωμένα τα αισθητήρια αυτοπροστασίας και αυτοάμυνας, δίχως την παραμικρή επίγνωση «πού πατά και πού πηγαίνει».
Και η αφασία συνεχίζεται, παράλληλα και ασύμπτωτα με το άλγος από τον αδυσώπητο σαδισμό της «Τρόικας», παράλληλα με την απόγνωση και τον πανικό για την τέλεια απουσία ελπίδας, μακροπρόθεσμης έστω προοπτικής για σωτηρία από τον εφιάλτη. Συνεχίζεται η νέκρωση των αντανακλαστικών αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας: το «εθνικό συμβούλιο» της σοσιαλεπώνυμης απάτης ανέχθηκε και πάλι, μόλις πριν από λίγες μέρες, με αφομοιωμένον πια ώς το μεδούλι της ψυχής ραγιαδισμό, τα ανυπόφορης α-νοησίας ρητορεύματα του ΓΑΠ. Ανέχονται δωσίλογους συνεργάτες του ΓΑΠ, πειθήνιους συνεργούς ή καιροσκόπους συμπαίκτες στην πρακτόρευση της προσφυγής στο ΔΝΤ, να εμφανίζονται σήμερα και να διεκδικούν να ηγηθούν της «Κεντροαριστεράς» και του «προοδευτικού χώρου» ή να κατέχουν υπουργικούς θώκους.
Ρόλος της επιφυλλίδας, ρόλος κάθε δασκάλου, δεν είναι να κάνει πολιτικές υποδείξεις, να συμβουλεύει προς τα πού να κατευθύνει ο πολίτης την ψήφο του. Χρέος του τιμημένου με δημόσιο λόγο είναι να σώζει κριτήρια, να καλεί σε εγρήγορση, να οριοθετεί τη γνησιότητα καταδείχνοντας την απάτη. Οι εκλογές, αν και όποτε γίνουν, θα κρίνουν την ιστορική μας επιβίωση, δηλαδή τις προϋποθέσεις αξιοπρέπειας της οργανωμένης συμβίωσής μας. Να θυμηθούμε λοιπόν ότι:
Δεν επιβιώνει συλλογικότητα παραιτημένη ή αδιάφορη για την αξιοπρέπεια. Δεν θα επιβιώσουμε αν δεν αποβάλλουμε από τον δημόσιο βίο αμετάκλητα όχι μόνο όσους συνέπραξαν με τον ΓΑΠ στην εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας, αλλά και όσους ανέχθηκαν να συνυπάρχουν στο ίδιο κόμμα με τους αυτουργούς της εξευτελιστικής μας ατίμωσης.