Με ενδιαφέρον μάθημα Πολιτικής Ιστορίας έμοιαζε η ανάγνωση των ονομάτων των τριακοσίων βουλευτών στην ψηφοφορία για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Νομό τον νομό, όνομα το όνομα, η μια αφορμή μελαγχολίας μετά την άλλη. Γιατί τι άλλο από μελαγχολία μπορεί να προκαλέσει η επανεκλογή πολλών από εκείνους που με την πράσινη ή γαλάζια υπουργική τους δράση συνέβαλαν το κατά δύναμη (ή αδυναμία) να πέσουμε στην τωρινή κατάντια; Αντί να τιμωρηθούν (όλοι), επιβραβεύθηκαν διά της ψήφου, οπότε έχουν και νέα ευκαιρία να μας χαντακώσουν. Αλλά αν μιλούσαμε στα σοβαρά για κάθαρση του δημόσιου βίου, δεν θα έπρεπε να βρίσκονται καν στις λίστες. Ναι, αλλά ποιος αρχηγός είχε την ηθική δύναμη να τους αποκλείσει, όταν και ο ίδιος, από το ένα ή το άλλο αξίωμά του, καταγράφτηκε ως συνυπαίτιος για την πορεία των εθνικών μας πραγμάτων;
Η κάλπη, όμως, δεν τιμώρησε καν όσους τυχοδιώκτες έσπευσαν να αλλάξουν κόμμα (και ορισμένοι να διορθώσουν άρον άρον την πρώτη τους αλλαγή) μόλις δέκα μέρες πριν από τις εκλογές. Ανταμείφθηκαν, άραγε, για την ιδεολογική σταθερότητα και την πολιτική τους συνέπεια όσοι απέδρασαν εγκαίρως, τουτέστιν οπορτουνιστικώς, από τον βυθιζόμενο ΛΑΟΣ για να επιβιβαστούν στο ασφαλέστερο σκάφος της Ν.Δ.; Τιμήθηκαν για την προσήλωσή τους στα ιδεώδη τους όσοι έπεσαν να κοιμηθούν Νεοδημοκράτες, ξύπνησαν Δημοκρατική Συμμαχία, το μεσημέρι έστησαν μια ανιχνευτική κουβεντούλα με τη «Δράση» και με τον κ. Τζήμερο και το βραδάκι ξαναπλάγιασαν Νεοδημοκράτες; Η ψήφος είναι αυστηρότατα προσωπική και από το μυαλό του πολίτη περνούν χίλιες σκέψεις πριν αποφασίσει αν θα εμπιστευθεί το ένα ή το άλλο κόμμα ή πρόσωπο. Αλλά ακριβώς επειδή πρόκειται για σχέση εμπιστοσύνης -έστω προσωρινής και υπό όρους- παραμένει το ερώτημα πώς είναι δυνατόν να εμπιστεύεται κανείς πολιτευόμενους που δεν εμπιστεύονται καν οι ίδιοι τον εαυτό τους, γι’ αυτό και κάθε τόσο του φορούν καινούργιο ιδεολογικό κοστούμι και καινούργια πολιτική γραβάτα. Αλλά ο αντίλογος είναι εύκολος: Το πελατειακό κράτος, έτσι όπως θέριεψε από κυβέρνηση σε κυβέρνηση, έχει τους τρόπους του να κοντρολάρει ακόμα και την αγανάκτηση των ανθρώπων και να αποσπά και την ψήφο τους. Η τάξη των κοψοχέρηδων, άλλωστε, διευρύνεται συνεχώς, είτε το δεξί τους χέρι κόβουν οι μετανοούντες είτε το αριστερό. Ακουγες, λοιπόν, τα ονόματα των βουλευτών και σιγουρευόσουν ότι τα τζάκια είναι εδώ και φροντίζουν για το μέλλον των παιδιών τους, που βρίσκουν ετοιμοπαράδοτο το βουλευτιλίκι (και σε λίγο και το υπουργιλίκι) πριν προλάβουν να μετρηθούν με τη ζωή, να δοκιμαστούν, να κοπιάσουν, να αποδειχθούν δημιουργικοί και ενάρετοι. Σιγουρευόσουν, επίσης, ότι ουδείς χώρος έστειλε τους αξιότερούς του στη Βουλή – ούτε ο δημοσιογραφικός ούτε ο νομικός ούτε ο καλλιτεχνικός ούτε ο συνδικαλιστικός. Εξαιρέσεις παρηγορητικές φυσικά και υπάρχουν. Ο κανόνας, όμως, κάθε άλλο παρά απειλείται.