Ας ελπίσουμε ότι από τη Δευτέρα αφήνουμε πίσω μας τη θερμότερη εβδομάδα του καλοκαιριού. Η ΕΜΥ υπόσχεται από την Τρίτη «δροσιές», που για την Αθήνα σημαίνει θερμοκρασίες κοντά στους 33 βαθμούς, ειλικρινά δεν βλέπουμε την ώρα! Ηταν ομολογουμένως δύσκολες ημέρες και το «καιρικό» ήταν η ενδεδειγμένη εισαγωγή σε κάθε συζήτηση που διεκδικούσε δάφνες επικαιρότητας. Οι πιο «παλιοί», οι γονείς και οι παππούδες μας, αντιμετωπίζουν την καιρική «υστερία» μας με μεγαλύτερη στωικότητα, διακρίνοντας, πιθανότατα, ίχνη υπερβολής στην έλλειψη ψυχραιμίας κάθε φορά που προαναγγέλλεται ένας «καύσωνας».
Είναι αλήθεια ότι στη χώρα μας έχει εδραιωθεί η πεποίθηση ότι οι καύσωνες είναι καινούργιο «φρούτο», κάποιος αντιπαθητικός νεωτερισμός που κάθησε στο κεφάλι μας ύστερα από εκείνον τον εφιαλτικό Ιούλιο του 1987, όταν 1.387 πολίτες (σύμφωνα τουλάχιστον με τον επίσημο απολογισμό της εποχής) έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια ενός τρομακτικού κύματος καύσωνα που χτύπησε ολόκληρη τη χώρα. Ηταν μια χρονιά – ορόσημο. Το σοκ της κοινωνίας υπήρξε τόσο ισχυρό, που έστρεψε τους Ελληνες μαζικά στην αγορά κλιματιστικών. Από εκείνο το καλοκαίρι και μετά, κανένας καύσωνας δεν θα ήταν ίδιος.
Αλλά καύσωνες είχαμε πάντα. Σήμερα θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι το τσιμέντο και ο τρόπος που χτίσαμε τις πόλεις μας που ευθύνεται για την αυξημένη αίσθηση της ζέστης. Σίγουρα υπάρχει μεγάλη δόση αλήθειας σε αυτό. Ομως, ο κόσμος υπέφερε πάντα από τη ζέστη. Και μάλιστα σε μια εποχή χωρίς υποψία κλιματιστικού. Ούτε καν η «αίσθηση της ζέστης» δεν είναι νέο φρούτο. Ας είναι καλά το Διαδίκτυο και τα δημοσιεύματα που αλιεύσαμε σε εξαιρετικά ενδιαφέροντα ιστολόγια, όπως του archaeopteryx ή του κ. Θανάση Βέμπου. Διαβάστε τον «Χρόνο» της 13ης Αυγούστου 1911 και βγάλτε συμπεράσματα: «Σιωπή! Ομιλούν οι αριθμοί. Υπό σκιάν 40. Εις τον ήλιον 45. Εις το έδαφος 50. Α-λα-τρε! Εχει άλλος; Υπό το έδαφος; Τι διάβολον ήλθεν αυτή η επιστήμη να μας διαβαθμίση την ευαισθησίαν μας; Ποίος την έβαλεν; Και τις της εκάμαμεν ώστε να μας υποβάλη την αύξησιν του μαρτυρίου; Είνε βέβαιον ότι αφ’ ότου ανεκαλύφθησαν αυτοί οι αριθμοί ζεσταινόμεθα περισσότερον και μαζί με μας ζεσταίνονται και όσοι δεν τους εννοούν καθόλου, διότι απλούστατα είνε ανίκανοι να εννοήσουν την συγκριτικήν αναλογίαν των…». Οσο για το μέγεθος του μαρτυρίου, ο συντάκτης της «Ακρόπολις» στις 28 Ιουνίου του 1931 δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνείας: «Παραφρονούμεν, πυρπολούμεθα, παραληρούμεν! Αυτό που συμβαίνει από τριημέρου στην Αθήνα δεν λέγεται πια θερινόν καύμα. Αυτό είναι εμπρησμός των πάντων, μπαρουτοπόλεμος, καμίνι που άναψαν χίλιοι εξ επαγγέλματος Βιτάλ που θέλουν να μην αφήσουν κανέναν ζωντανό. Εδώ εγίναμε όλοι παραφίνα, λαρδί, σαλίγκαροι που τσιτσιρίζουμε και στραγγίζουμε σε κάποιο πελώριο τηγάνι. Η αθηναϊκή άσφαλτος σωρός φρύγανα φουντωμένα, ο ουρανός καμινάδα, ο αέρας άπειρες τσιμινιέρες που φομπάρουν διαρκώς και ακατάπαυστα αόρατους καυτούς καπνούς. Κι εμείς όλοι… οι αχυρένιοι στ’ Αη Γιάννη τα λάμπαδα! Ορίστε η καταδίκη μας με ξηρούς αριθμούς, ξηρούς σαν τους ουρανίσκους μας. Ανακοινωθέν του Αστεροσκοπείου: θερμοκρασία υπό σκιάν 41 βαθμούς υπέρ το μηδέν. Υπό τον ήλιον 42-43. Υπό κλειστόν χώρον 43-44!». Αλλά πάντα υπάρχουν και οι πιο ψύχραιμοι. Καταμεσής του δραματικού καύσωνα του 1987 δημοσιογράφος της «Ακρόπολης» κάνει τη δική του εκτίμηση: «Εχουμε 44 περίπου βαθμούς εδώ και μία εβδομάδα. Κυριολεκτικά «ψηνόμαστε». Κι όμως, δεν υπάρχει τίποτα το παράξενο. Δεν φταίει κανένα Τσέρνομπιλ. Ούτε η πολυειπωμένη καταστροφή του όζοντος από τα… σπρέι!! Φταίει μόνον η Αφρική που είναι τόσο κοντά μας ώστε να μας επηρεάζει… Κι ακόμη φταίμε κι εμείς που κατοικούμε σε μια χώρα τόσο ξεχωριστή ώστε η θερμοκρασία της να έχει ιδιαιτερότητες και να μη συμβαδίζει κλιματολογικά με άλλες χώρες της Ευρώπης!». Αν θέλετε επίδειξη κοινής λογικής βρήκαμε το παρακάτω απόσπασμα, γραμμένο το 1954: «Ελησμονήσαμε φαίνεται τα «πέρσι» και τα «πρόπερσι». Δεν εξηγείται διαφορετικά πώς, με τις πρώτες ζέστες, μας έπιασε μαύρη απελπισία και επείσαμε τους εαυτούς μας ότι ανυπόφορη είνε η κάψα. Την περασμένη Τετάρτη το θερμόμετρο στην Αθήνα έδειξε 37 βαθμούς. Είνε μια ένδειξις, συνηθεστάτη για την πρωτεύουσα, όπως άλλωστε και οι 38 και οι 39 βαθμοί».
Ας δανειστούμε, λοιπόν, την ψυχραιμία του άγνωστου συντάκτη του «Εθνους» του θέρους του 1954 και ποιος ξέρει, μπορεί σε 100 χρόνια από τώρα να διαβάζουν όσα γράφουμε σήμερα και να διασκεδάζουν με τους μετεωρολογικούς πανικούς μας…
ΤΗΛΕΦΟΣ