Ούτε πριν από την κάλπη, σε καιρό έξαψης, ανθεί ιδιαίτερα ο πολιτικός λόγος και διάλογος, ούτε κατόπιν, όταν ασφαλίζεται ο καθένας στα εκλογικά κέρδη του και επαίρεται, ή μετράει τις ζημιές του και, για να μην αναθεματίσει δημόσια τον «ανώριμο» λαό πάνω στον εκνευρισμό του, επιλέγει να οξύνει τη ρητορική του και να χαθεί κάτω από τον όγκο των καταγγελτικών επιθέτων και των κατεδαφιστικών επιρρημάτων. Ενα από αυτά τα επιρρήματα, που κάνει πολλά χρόνια τη διαβρωτική δουλειά του υποκαθιστώντας την πολιτική σκέψη, είναι το «αντικειμενικά». Ο καθείς με τη σειρά του, εξοπλισμένος με την απύθμενη υποκειμενικότητά του και την ανοικονόμητη μεροληψία του, υποδύεται τον αυστηρό πολιτικό επιστήμονα και βαφτίζει κάθε αντίπαλό του «αντικειμενικά εχθρό των δικαιωμάτων του λαού» (τα οποία ο ίδιος ερμηνεύει αυθεντικά, όπως κηρύσσει), «αντικειμενικά υποταγμένο στους ιμπεριαλιστές», «αντικειμενικά όργανο των σιωνιστών» και πάει λέγοντας. Πάντοτε «αντικειμενικά».
Για προβολή επιθυμιών πρόκειται βέβαια – και για επιβολή πρωτόγονων, παιδαριωδών αντιλήψεων πάνω σε ό,τι θα όφειλε να είναι η αρχή έστω μιας πολιτικής σκέψης. Με όπλο το «αντικειμενικά», ιδιαιτέρως αγαπητό σε μία εκδοχή της Αριστεράς, τη σταλινική, σπιλώθηκαν συνειδήσεις, πετάχτηκαν στο πυρ το εξώτερον άνθρωποι σπουδαίοι, συκοφαντήθηκαν πολιτικές διεργασίες και ιδεολογικές αντιλήψεις. Ποιοι κρατάνε το μέτρο και υπολογίζουν το βαθμό της «αντικειμενικότητας» είναι πρόδηλο: Είναι εκείνοι που όταν λένε πως «η ζωή έδειξε» το ένα ή το άλλο, εννοούν, απλούστατα, ότι οι ίδιοι είναι η Ζωή, οι γνήσιοι εκφραστές της τέλος πάντων. Κι όταν διατείνονται πως «η Ιστορία ξεκαθάρισε…», και πάλι αυτοπροβάλλονται σαν αποκλειστικοί διερμηνείς της Ιστορίας και κλειδοκράτορες των μυστικών και της βούλησής της.
Ενα από αυτά τα κλειδιά, που υποτίθεται ότι σου ανοίγει το ερμάρι της σοφίας ώστε να μπορείς να αποδίδεις εγκύρως πολιτικά γνωρίσματα στον έναν ή τον άλλον χώρο έχει την κωδική ονομασία «πες μου τους φίλους σου για να σου πω ποιος είσαι». Ενα δείγμα χρήσης αυτού του πασπαρτού μάς πρόσφερε η διπλή προεκλογική περίοδος. Κατά τη διάρκειά της, μία από τις βολές που έπεφταν συχνότερα εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ είχε να κάνει με την αιφνίδια μεν, θερμότατη δε προβολή των θέσεών του, και ιδιαίτερα του επικεφαλής του, από την «Αυριανή». «Ιδού ποιοι σας υποστηρίζουν» έλεγαν οι σοφοί ερμηνευτές, άσπονδοι φίλοι ή παραδοσιακοί πολέμιοι. Και συνέχιζαν πετώντας χλευαστικά το προαναφερθέν «πες μου τους φίλους σου» κτλ., μολονότι και το ελυτικό εκείνο θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους, «ήρθαν ντυμένοι φίλοι αμέτρητες φορές οι εχθροί μου», και το ότι οι μονόπλευρα διακηρυσσόμενες «φιλίες» και οι εκδηλώσεις χονδροειδούς κολακείας έχουν υψηλότατο βαθμό κυνισμού και ακόμα υψηλότερο τυχοδιωκτισμού· κατά συνέπεια είναι σόλοικο να χρησιμοποιούνται σαν τάχα αψευδή δικαστικοπολιτικά τεκμήρια.
Δεν πρόλαβε λοιπόν να λαλήσει τρεις φορές ο πετεινός (τη μία τον Μάιο, την άλλη τον Ιούνιο) και ιδού που αναπροσανατολίστηκε η εν λόγω εφημερίδα (μία από τις λίγες, εδώ που τα λέμε, που και στυλ πατεντάρισε, «αναβαθμίζοντας» τον κιτρινισμό, και εφοδίασε με νέο, ευανάγνωστο λήμμα τα λεξικά της γλώσσας μας: «αυριανισμός»). Και πλέον, με την εξουσία ξαναμοιρασμένη, προβάλλει θερμότατα τις θέσεις της τρικυβέρνησης, και όλως ιδιαιτέρως τον πρωθυπουργό. Και λοιπόν; Μήπως δεν το ξέραμε ότι η εφημερίδα που «γκρέμισε τον καραμανλισμό» κι ύστερα τον ξανάστησε για να τον ξαναγκρεμίσει, κ.ο.κ., με τις αλλεπάλληλες ζαλιστικές παλινωδίες της προσφέρει ακλόνητη μαρτυρία ότι ο χαμαιλέοντας μπορεί να αλλάζει πού και πού χρώμα, κινούμενος από την επιβιωτική προσαρμοστικότητα με την οποία τον προίκισε η φύση, παραμένει ωστόσο το σταθερότερο είδος του ζωικού βασιλείου; Μήπως δεν ξέραμε επίσης ότι το ερμηνευτικό τέχνασμα με τους φίλους έχει τους όρους και τις προϋποθέσεις του και δεν είναι μαθηματικός νόμος που ισχύει ανεξαρτήτως συνθηκών και προθέσεων;
Για το σαράκι του αναγωγισμού πρόκειται, που τρώει τη σκέψη πριν σταθεί στα πόδια της και προσφέρει στην υποψία ή την κρυφή επιθυμία τη θέση της αποδεδειγμένης και αναμφίλεκτης αλήθειας. Αναζητώντας στην πολιτική ό,τι αναζητούσαν οι αναγωγιστές φιλόσοφοι στον τομέα τους, τα πρώτα στοιχεία ή τις πρώτες αρχές, απλουστεύουμε τα προς εξέταση αντικείμενα και φαινόμενα όσο ακριβώς μας βολεύει, όσο βολεύει δηλαδή τον μηχανιστικό τρόπο μας να προσεγγίζουμε τα πράγματα. Η απλούστευση αυτή μάς οδηγεί να βλέπουμε ποσότητες και όχι ποιότητες, κυρίως δε να αγνοούμε τις διαφορές, όσο ουσιώδεις κι αν είναι. Με τους πολέμους στο Ιράκ, λ.χ., αλλά και με τον τεμαχισμό της Γιουγκοσλαβίας, οι «συνετοί» τσουβάλιαζαν όσους καταδίκαζαν τις βομβαρδιστικές «ανθρωπιστικές» επεμβάσεις χαρακτηρίζοντάς τες ανήθικες παρά την παχυλή ηθικολογία τους· «ιδού», έλεγαν με τεντωμένο δάχτυλο, «όλοι μαζί, άρα όλοι ίδιοι, τι δεξιοί, τι αριστεροί». Το ίδιο έλεγαν και με το κίνημα των αγανακτισμένων. Το ίδιο επαναλαμβάνεται και τώρα, οπότε διαβάζουμε στις εφημερίδες κι ακούμε στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις «λίστες ομοιοτήτων» ανάμεσα στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Στόχος των λιστοποιών, μετά βίας αποκρυπτόμενος, να «αποδείξουν» ότι όλοι οι εκτός κυβερνήσεως σχηματισμοί είναι ίδιοι κι απαράλλαχτοι, άρα απαράδεκτοι και καταδικαστέοι. Για να περπατήσει το σενάριο αυτό (για να βγουν δηλαδή ίδιοι κι όμοιοι αριστεροί δύο ειδών, που μάλιστα «ου συγχρώνται», νεολαϊκιστές τύπου Καμμένου και νεοναζιστές, στο πλαίσιο άλλωστε της κατεδαφιστικής θεωρίας περί των δύο άκρων), προστίθενται σαν «κοινά σημεία» για ν’ αβγατίσει ο κατάλογος, ακόμα και τα αυτονόητα ή και τα στερούμενα νοήματος. Είδα για παράδειγμα στα «Νέα», εννιά του μηνός, να προσμετρείται σαν τρανταχτό κοινό γνώρισμα του ΣΥΡΙΖΑ, των Ανεξάρτητων Ελλήνων, του ΚΚΕ και της «Χρυσής Αυγής» το ότι κατήγγειλαν την ασυνέπεια της κυβέρνησης ως προς τις προεκλογικές εξαγγελίες της… Μήπως θα έπρεπε να προστεθεί και η κοινή πεποίθησή τους ότι η οκά είχε τετρακόσια δράμια (και μάλιστα παρότι το Λεξικό Μπαμπινιώτη, σε μία από τις εκδόσεις του, ορίζει λαθεμένα το δράμι ως ένα τεσσαρακοστό και όχι τετρακοσιοστό της οκάς); Και δεν είναι απαραίτητο να προστεθεί στηλιτευτικώς και το ότι όλοι τους πιστεύουν πως ο ήλιος αρχίζει το μεροκάματό του από την Ανατολή, οπότε είναι ηλίου φαεινότερον ότι κτλ. κτλ.;