Το ευρώ είναι νόμισμα που όλοι το δέχονται. Κανείς λογικός άνθρωπος δεν θα πετάξει χωρίς σπουδαίο λόγο ένα τόσο μεγάλο προτέρημα. Επομένως, κανείς (εκτός από τους εκτεθειμένους πλέον θιασώτες της δραχμής) δεν επιθυμεί την εγκατάλειψη του ευρώ. Αν κόβαμε το δικό μας νόμισμα, κανείς δεν θα το δεχόταν, άρα πάλι από το ευρώ (ή από το δολάριο) θα περνούσαμε προκειμένου να αγοράσουμε όσα χρειαζόμαστε και πρέπει να εισάγουμε.
Επομένως, το κρίσιμο ζήτημα παραμένει το ίδιο: πόσα ευρώ μπορούμε να αποκτήσουμε με τη δική μας δουλειά, πουλώντας δηλαδή τα δικά μας προϊόντα και υπηρεσίες; Από το αμείλικτο αυτό ερώτημα, καμία οικονομία δεν μπορεί να διαφύγει. Προσωρινά, πάντως, η απάντηση επηρεάστηκε από την ευκολία του δανεισμού. Μας οδήγησε αυτό σε μια παραδοξότητα. Ξαφνικά, στην Ελλάδα, αρχίσαμε να κόβουμε ευρώ κατά βούληση. Πρώτα το κράτος. Δεν μάζευε τα φορολογικά έσοδα που είχε προγραμματίσει για την κάλυψη των δαπανών του; Δεν πειράζει! Αρκεί που οι διεθνείς επενδυτές αγοράζουν τα ελληνικά ομόλογα.
Το ίδιο, όμως, συνέβη και στον ιδιωτικό τομέα. Ο πληθωρισμός των τιμών και των πιστώσεων έδινε τη δική του απάντηση. Δεν επαρκεί η ζήτηση για τα προϊόντα που εισάγουμε από το εξωτερικό; Δεν πειράζει! Θα αυξήσουμε τους μισθούς και όλοι θα μπορούν να ψωνίσουν. Πρόκειται για μια κατάσταση που έμοιαζε (και ήταν) εκείνη που θα προέκυπτε επειδή «τα αφεντικά τρελάθηκαν» και άρχισαν να μοιράζουν «αυξήσεις». Πράγματι, οι περισσότερες αυξητικές προσαρμογές στις κλαδικές και άλλες συμβάσεις ήσαν μεγαλύτερες από τον πληθωρισμό.
Ομως, η Ελλάδα δεν μπορεί να επηρεάσει τη συνολική πολιτική τροφοδότησης της αγοράς χρήματος του ευρώ. Αυτό το κάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με γνώμονα τη συνολική θέση του ευρωσυστήματος. Οχι όμως όταν σοβεί κρίση μεγάλη, όπως αυτή που προκάλεσε η καταστροφική διαχείριση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Το ευρώ υποχώρησε, καθώς η ελληνική κρίση συνέχιζε να πιέζει. Υποχώρησε περισσότερο ακόμη όταν ο γαλλογερμανικός άξονας εμφάνισε δυσλειτουργίες.
Το αντίδοτο στην εξέλιξη αυτή ήταν προφανές. Τα κράτη του ευρώ υποχρεώθηκαν να μειώσουν τα ελλείμματα και να αναζητήσουν πιο ομόσπονδες λύσεις. Ηδη, άλλωστε, η Ευρωζώνη, ως σύνολο, εμφανίζει μικρό, αλλά πάντως πλεόνασμα και στον δημοσιονομικό τομέα και στις διεθνείς συναλλαγές της.
Το 2012, πράγματι, η Ευρωζώνη έσφιξε τη δημοσιονομική της ζώνη. Είναι τώρα η σειρά των άλλων οικονομικών περιοχών της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας να κάνουν το ίδιο. Η συζήτηση στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνει αυτό ακριβώς. Η Ευρωζώνη είναι καλύτερα απ’ όσο φαίνεται, αλλά το 2013 θα παραμείνει δύσκολο και σφικτό.