Οδηγώντας το πρωί της Πέμπτης της προηγούμενης εβδομάδος προς το κέντρο της Αθήνας, άκουσα από το ραδιόφωνο μια είδηση που με συγκλόνισε. «Ασυνείδητος μοτοσικλετιστής, αφού παραβίασε ένα κόκκινο φανάρι της Πατησίων, παρέσυρε και τραυμάτισε σοβαρά μια μητέρα και τα δύο μικρά παιδιά της που διερχόντουσαν εκείνη τη στιγμή την οδό».
Σαν κινηματογραφική ταινία πέρασαν από το μυαλό μου σκηνές όπου μοτοσικλετιστές και μοτοποδηλάτες με υπερβολική ταχύτητα χρησιμοποιούν το μικρό διάστημα μεταξύ των δύο λωρίδων του αυτοκινητοδρόμου. Πολλοί οδηγοί αυτοκινήτων μάλιστα, αποφεύγουν τη μεσαία λωρίδα και προτιμούν την αριστερή ή τη δεξιά, γιατί δεν μπορούν να διαχειριστούν να τους προσπερνούν με ταχύτητα μηχανοκίνητα δίκυκλα και από τα αριστερά τους και από τα δεξιά τους συγχρόνως.
Οι δρόμοι της χώρας μας έχουν γίνει τον τελευταίο καιρό εφιαλτικοί, τόσο για τους πεζούς όσο και για τους εποχούμενους. Παρότι είμαι έμπειρος οδηγός, ομολογώ ότι τα τελευταία χρόνια αισθάνομαι λιγότερο ασφαλής όταν οδηγώ.
Φαίνεται σαν να έχουμε όλοι επιδοθεί στο «σπορ» της παραβίασης του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ). Είναι εμφανές ότι η οικονομική κρίση έχει επιδράσει αρνητικά τόσο στην ψυχολογία των οδηγών, όσο και στην ελαστικότητα έως τη συνειδητή επιλογή της μη εφαρμογής από πλευράς Τροχαίας του ΚΟΚ ως αποτέλεσμα της μείωσης των κρατικών δαπανών. Πραγματικά, δεν θυμάμαι πότε ήταν η τελευταία φορά που είδα αστυνομικούς της Τροχαίας να σταματούν κάποιον για παράβαση του ΚΟΚ.
Ακούω συχνά από βαθμοφόρους αστυνομικούς ότι δεν έχουν χρήματα στην υπηρεσία τους για να συντηρήσουν και να κινήσουν τα υπηρεσιακά τους οχήματα!
Διεθνείς μελέτες όμως, έχουν δείξει ότι η σωστή εφαρμογή των κανόνων οδικής κυκλοφορίας επιδρά θετικά και στη γενικότερη συμπεριφορά των πολιτών, μειώνοντας σημαντικά άλλες παραβατικές συμπεριφορές και εγκληματικές ενέργειες. Οπου ο ΚΟΚ εφαρμόζεται κανονικά, πέραν της μείωσης των ατυχημάτων (θανάτων, τραυματισμών και οικονομικών ζημιών), παρατηρούνται και μειώσεις ληστειών και άλλων κακουργηματικών πράξεων. Η μη σωστή εφαρμογή του ΚΟΚ επηρεάζει αρνητικά και την εν γένει συμπεριφορά του πολίτη.
Γιατί ένας πολίτης/οδηγός που δεν έχει την αγωγή και την υπομονή να αφήσει τον άλλον οδηγό που έχει προτεραιότητα να περάσει πρώτος, θα έχει την υπομονή να ακούσει προσεκτικά τον συνομιλητή του πριν εκφράσει τη δική του άποψη ή να σεβαστεί τα δικαιώματα του συμπολίτη του;
Είναι λοιπόν πολλαπλά σημαντικό να προβούμε κατά προτεραιότητα σε όλες εκείνες τις ενέργειες που θα μας οδηγήσουν στη σωστή εφαρμογή των κανόνων οδικής κυκλοφορίας. Με τον συχνό έλεγχο από την Τροχαία για τη σωστή εφαρμογή του ΚΟΚ και την επιβολή ποινών σε περιπτώσεις παράβασής του, επιτυγχάνονται τρία πράγματα:
– Πρώτον, σταματά η παράβαση ενός νόμου για το καλό του ίδιου το οδηγού αλλά και των συνανθρώπων του.
– Δεύτερον, αποτελεί παράδειγμα αποφυγής παραβατικής συμπεριφοράς και
– Τρίτον βοηθά τους οδηγούς να αλλάξουν την οδηγική συμπεριφορά τους προς όφελος της κοινωνίας.
Χαρακτηριστικά είναι τα συμπεράσματα σχετικής μελέτης που έγινε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τα έτη 2006, 2007 και 2008 με σκοπό να μετρήσει τον βαθμό εφαρμογής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
Παραδείγματος χάρη, για την υπερβολική ταχύτητα, η οποία μετριέται από τον αριθμό κλήσεων κάθε χρόνο για κάθε χίλια άτομα του πληθυσμού, η μελέτη έδειξε ότι στην Ολλανδία και στην Αυστρία ένας στους δύο κατοίκους είχαν δεχθεί κλήσεις για υπερβολική ταχύτητα, στην Ελβετία ένας στους τρεις, ενώ στον αντίποδα, μεταξύ άλλων χωρών, βρισκόταν η Ιταλία με έναν στους πενήντα και η Πορτογαλία με έναν στους εκατό.
Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, είτε οι οδηγοί της Ιταλίας και της Πορτογαλίας εφαρμόζουν τον νόμο είτε ότι η εφαρμογή του ΚΟΚ σ’ αυτές τις χώρες είναι ελαστικότερη. Αξίζει, εκτιμώ, να αναφερθεί ότι η Ελλάδα δεν είχε προσκομίσει στοιχεία για τη συγκεκριμένη παράβαση!
Η εντατικοποίηση των προσπαθειών μας για την αυστηρή εφαρμογή του ΚΟΚ θα αποβεί προς όφελος της κοινωνίας μας. Αυτό βέβαια σημαίνει σημαντικά αυξημένη παρουσία κατάλληλα εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων με τα απαραίτητα μέσα τροχονόμων, για την αποτελεσματική επιτήρηση της κυκλοφορίας και της οδηγικής συμπεριφοράς, κάτι που απαιτεί σημαντικές επενδύσεις και δαπάνες για την υποστήριξη τόσο του έμψυχου όσο και του άψυχου υλικού.
Είναι δεδομένο ότι υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να επιτευχθεί. Επειδή όμως η ζωή, η υγεία, η ασφάλεια και η σωστή κοινωνική συμπεριφορά μας αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για ευημερία και ανάπτυξη, προτείνεται, μέχρι τα οικονομικά της χώρας μας να ανακάμψουν, να χρηματοδοτούνται οι παραπάνω δραστηριότητες της Τροχαίας με ένα σημαντικό ποσοστό από τις χρηματικές ποινές που εισπράττονται για τις βεβαιωμένες παραβάσεις του ΚΟΚ.
* Ο κ. Τάκης Αθανασόπουλος, είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, αντιπρόεδρος του ΙΟΒΕ.