Είναι η λιτότητα ο κατάλληλος δρόμος για να αντιμετωπισθεί η πολύπλευρη κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μας; Στο ερώτημα αυτό, οι πολλοί μεταξύ μας χωρίζονται αμέσως σε δύο στρατόπεδα. Στη μια πλευρά, ομιλούν περί καταστροφικής επιλογής. Στην άλλη εξηγούν πως είναι αναπόφευκτο.
Κάθε πλευρά έχει σοβαρά επιχειρήματα και πρέπει να συζητηθούν. Δεν θα μπορέσουμε όμως ποτέ να συνεννοηθούμε, αν δεν συμφωνήσουμε να εξαλείψουμε τον πρώτο και κύριο λόγο εκτροπής. Την υπερβολική αύξηση των κρατικών δαπανών.
Δεν είναι τυχαίο ότι αποτελούμε το «τέλειο υπόδειγμα» όσων δεν πρέπει να κάνει ένα σοβαρό κράτος! Ας κοιτάξουμε τα στοιχεία, με την προσοχή και ηρεμία που απαιτείται.
Το 2000, η ελληνική οικονομία είχε ήδη επιτύχει την αποδοχή της στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση, είχε φιξάρει την ισοτιμία εισόδου στη Ζώνη του Ευρώ, είχε δηλαδή διασφαλίσει τη νομισματική σταθερότητα, όπως απεδείκνυε και η διατήρηση του πληθωρισμού σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Επιπλέον, τα κρατικά ελλείμματα είχαν τεθεί υπό κάποιο έλεγχο, που δημιουργούσε ελπίδες περαιτέρω συγκράτησης. Απόδειξη ότι το δημόσιο χρέος μεγάλωνε με ρυθμό πολύ συγκρατημένο, υποβοηθούμενο καθοριστικά από τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησής του, λόγω των χαμηλών επιτοκίων που διασφάλιζε η ένταξή μας στο ευρώ.
Δείτε όμως τι έγινε μετά. Το 2000, λοιπόν, οι κρατικές δαπάνες ήταν 54 δισ. ή το 39% του ΑΕΠ. Το 2009, έτος στο οποίο έσκασε η φούσκα του ελληνικού δημόσιου χρέους, οι δαπάνες του κράτους είχαν φτάσει στα 113 δισ. και αναλογούσαν στο 49% του ΑΕΠ, πάντοτε χωρίς τους τόκους. Με δύο λόγια, είχαμε προσθέσει στο κρατικό έλλειμμα κοντά στα 60 δισ. ή 10 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Ο τελευταίος μικροεπιχειρηματίας θα είχε καταλάβει το αδιέξοδο. Πράγματι, τα έσοδα ακολουθούσαν αντίστροφη πορεία. Το 2000, το κράτος μάζεψε 58,5 δισ. -είχε δηλαδή πρωτογενές πλεόνασμα 5 δισ. ευρώ- ή το 43% του ΑΕΠ. Το 2009, τα έσοδα ανέρχονταν σε 88,6 δισ. αλλά μόνον στο 38,2% του ΑΕΠ. Πρωτογενές έλλειμμα 24 δισ. ή 10,4 μονάδων επί του ΑΕΠ. Οσο και η καθ’ υπερβολήν αύξηση των δαπανών.
Δεν υπήρχε, προφανώς, καμία αμφιβολία ότι η διόρθωση έπρεπε να γίνει στην πλευρά των δαπανών. Προσέξτε και αυτό, το τελευταίο για σήμερα: αν αθροίζαμε τη δαπάνη του κράτους σε μισθούς για «Αμοιβές εξαρτημένης εργασίας» και τις πληρωμές που κάνει για «Κοινωνικές παροχές», θα διαπιστώναμε ότι αναλογούσαν σε 25,3 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 2000. Η ίδια συνδυαστική δαπάνη είχε φτάσει, το 2009, να απορροφά το 34,5% του ΑΕΠ. Νάτες και πάλι οι 10 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Από αυτές τις «10 μονάδες» έχουμε, χονδρικά υπολογίζοντας, περικόψει τις μισές. Μας μένει να κόψουμε τις υπόλοιπες πέντε. Πριν από οποιονδήποτε άλλο υπολογισμό και όποια άλλη συζήτηση περί λιτότητας και «ανάπτυξης». Για να είμαστε ειλικρινείς και δίκαιοι!