Ο ισπανικός εφιάλτης και η πορεία της Ευρωζώνης

Ο ισπανικός εφιάλτης και η πορεία της Ευρωζώνης

4' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι χειρότεροι εφιάλτες είναι αυτοί από τους οποίους δεν ξυπνάς. Πριν από ένα χρόνο το κόστος δανεισμού της Ισπανίας εκτοξεύθηκε στα ύψη, καθώς η κρίση της Ευρωζώνης εξαπλώθηκε από την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Ο πανικός αρχικά συγκρατήθηκε, όταν παρενέβη η κεντρική τράπεζα και διεγράφη η προοπτική νέας ισπανικής κυβέρνησης εμφορούμενης από μεταρρυθμιστικό πνεύμα. Εκτοτε η Ισπανία κράτησε σε γενικές γραμμές τον λόγο της και η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι περιέκοψε προϋπολογισμούς, απελευθέρωσε την αγορά εργασίας, διεδραμάτισε τον ρόλο που τής άρμοζε σε άπειρες «κρίσιμες» συνόδους κορυφής στις Βρυξέλλες και διασφάλισε πάνω από 100 δισ. ευρώ για την ανάκαμψη του ισπανικού τραπεζικού συστήματος. Και όμως, παρά τις προσπάθειες και την οδύνη, η Ισπανία δεν μπορεί να απαλλαγεί από το σύνδρομο της επερχόμενης συντέλειας. Στις 25 Ιουλίου οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων άγγιξαν το 7,75%, τα διετή ομόλογα εκτοξεύθηκαν πάνω από το 7% και οι επενδυτές φοβούνται ότι η Ισπανία αργά ή γρήγορα θα αναγκαστεί να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης ή να κηρύξει στάση πληρωμών.

Ο ισπανικός εφιάλτης είναι σύμπτωμα της κακοδαιμονίας στην Ευρωζώνη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διαβεβαιώνουν την υφήλιο ότι θα διασωθεί το ευρώ. Το έργο τους είναι ηράκλειο, αυτοί όμως εξαφανίζονται σε πύργους και παραθαλάσσιες επαύλεις. Στο μεταξύ, η εμπιστοσύνη εξανεμίζεται και ο χρόνος δεν είναι με το μέρος τους.

Η κατάσταση της Ισπανίας σήμερα προκαλεί δέος. Μόνο τον μήνα Ιούλιο ανακοινώθηκαν φορολογικές αυξήσεις και περικοπές δαπανών ύψους 65 δισ. ευρώ. Ετσι εξασφαλίστηκαν τα κονδύλια για τη διάσωση των τραπεζών και οι επενδυτές πείσθηκαν, υποτίθεται, για την παραμονή της Ισπανίας στην Ευρωζώνη. Καθ’ οδόν όμως, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η ύφεση θα παραταθεί το 2013 και ότι θα πρέπει να βρεθούν χρήματα για τις περιφέρειες, που αιφνιδίως ομολόγησαν ότι φαλίρισαν.

Τα προγνωστικά για την Ισπανία είναι ζοφερά. Η οικονομία της βρίσκεται σε ύφεση, ο δημόσιος τομέας περικόπτει τις δαπάνες και ο ιδιωτικός δεν κάνει επενδύσεις. Ολα αυτά σημαίνουν ότι ο κ. Ραχόι δεν θα πετύχει τον στόχο της μείωσης του ελλείμματος. Οπότε, θα επιβληθούν νέα μέτρα λιτότητας, με αποτέλεσμα η ήδη φθίνουσα δημοτικότητα του πρωθυπουργού να υποστεί νέο πλήγμα. Η αποφασιστικότητα της Ισπανίας θα λυγίσει, λόγω διενέξεων και ερίδων μεταξύ Μαδρίτης και περιφερειών με αιτία τις περικοπές στον προϋπολογισμό. Ας σημειωθεί ότι οι περιφέρειες ελέγχουν το 40% των δημοσίων δαπανών και οι πολιτικοί τους, ακόμη και αν συμπλέουν με το κόμμα του κ. Ραχόι, περιφρουρούν ως Κέρβεροι την αυτονομία τους. Ο φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί.

Η Ισπανία δεν μπορεί να βγει μόνη της από την παγίδα. Υπάρχει οδός σωτηρίας; Ισως με παρέμβαση της ΕΚΤ για τη μείωση της απόδοσης των ομολόγων ή με μηχανισμούς στήριξης (έστω και εάν περί αυτών θα αποφανθεί το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, του οποίου οι δικαστές είναι σκανδαλωδώς αργοί).

Εστω και έτσι όμως, θα κερδηθεί μόνο χρόνος. Μετά τη βοήθεια προς την Ισπανία, οι επενδυτές δικαίως θα ανησυχήσουν για την Ιταλία. Επιπλέον, υπάρχουν και τεχνικές δυσκολίες. Τα νέα χρήματα που θα προέλθουν από τους μηχανισμούς στήριξης, θα θεωρηθούν διακρατικά δάνεια, αφήνοντας τους υπόλοιπους πιστωτές σε χειρότερη μοίρα.

Υπάρχουν και πολιτικά προβλήματα. Η ΕΚΤ δεν μπορεί να επέμβει με καταλυτικό τρόπο, εάν η Γερμανία, ο κύριος μέτοχός της, δεν συμφωνεί. Η λύση για τη διάσωση της Ισπανίας θα είναι βραχυπρόθεσμη, εκτός και εάν η Ευρωζώνη αποφασίσει να ενωθεί πραγματικά και να στηρίξει σχέδιο διάσωσης επαρκές και πολιτικά εφικτό.

Εν κατακλείδι, μια βιώσιμη λύση προϋποθέτει τη συνένωση δυνάμεων εκ μέρους όλων των μελών της Ευρωζώνης με την από κοινού ανάληψη του κινδύνου για ένα τμήμα του χρέους και τη στήριξη των μεγάλων τραπεζών. Μαζί με τον φεντεραλισμό, όμως, η Ευρώπη πρέπει να ευνοήσει την ανάπτυξη, να μετριάσει τη λιτότητα και να προωθήσει διαρθρωτικές αλλαγές, ώστε να εκλείψουν οι παρανοϊκοί κανόνες που ακρωτηριάζουν την επιχειρηματικότητα.

Το τρίπτυχο «Ενίσχυση του φεντεραλισμού, μηχανισμοί στήριξης, τόνωση της ανάπτυξης» ενδέχεται να αποφέρει καρπούς, όμως, ακόμη και σε περίπτωση πλήρους σύμπνοιας των κυβερνήσεων, οι συνταγματικές τροποποιήσεις και τα δημοψηφίσματα μπορεί να χρειαστούν μια τριετία.

Πέραν αυτού, τα 17 μέλη της Ευρωζώνης δεν μπορούν να συμφωνήσουν στον καταμερισμό των θυσιών που απαιτεί η νέα Ευρώπη. Η Γερμανία, την οποία η Moody’s προειδοποίησε για την υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας, φοβάται ότι ήδη της ζητούν παρά πολλά. Οι Ολλανδοί και οι Φινλανδοί αρχίζουν να εκνευρίζονται. Οι Γάλλοι διαφωνούν με τη Γερμανία ως προς τις αναγκαίες αλλαγές στη διακυβέρνηση της Ε.Ε. Οσο για τους υπερχρεωμένους, στην Ελλάδα οι ψηφοφόροι μετακινούνται από το κέντρο στα άκρα. Στην Ιταλία ο Μάριο Μόντι, ο καλύτερος πρωθυπουργός εδώ και δεκαετίες, δεν είναι εκλεγμένος ούτε δημοφιλής. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι προετοιμάζει την επιστροφή του, τον επισκιάζει όμως ένας ηθοποιός, που ελέγχει το ένα πέμπτο των ψήφων.

Η Ευρωζώνη ασθμαίνει (συμπαρασύροντας τη Βρετανία στον κατήφορο). Ισως οι πολιτικοί να αφυπνισθούν από τυχόν μαζικές εκροές καταθέσεων από την Ευρωζώνη, από τη χαώδη έξοδο της Ελλάδας ή από την εκτίναξη του ιταλικού χρέους. Ομως, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δύσκολα θα πείσουν τους λαούς τους. Και το δίδαγμα του ισπανικού εφιάλτη είναι ότι η ολιγωρία λειτουργεί ως ατραπός στη διάσωση του ευρώ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή