ΟΨΕΙΣ

3' 29" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι μεσημέρι και ελάχιστοι διαβάτες κυκλοφορούν στο κέντρο της Τούλσα, στην Οκλαχόμα. Ο σκληρός ήλιος του καλοκαιριού δεν αστειεύεται σε τούτα τα μέρη. Τριγύρω, υπάρχουν δρόμοι γεμάτοι άδεια κτίρια, σημάδι ότι η ακμή που γνώρισε η πολιτεία λόγω του πετρελαίου έχει προ πολλού περάσει. Η Τούλσα σίγουρα θα χρειαζόταν μια προσπάθεια αναζωογόνησης.

Ο Γούντι Γκάθρι γεννήθηκε εδώ κοντά, πριν από 100 χρόνια, και καθώς στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο διοργανώνονται εκδηλώσεις για να τιμήσουν την επέτειο, η Οκλαχόμα δεν έχει ακόμη καταφέρει να αποδεχτεί το κληροδότημα του «φευγάτου» γιου της – παρότι κι εδώ έγινε ένα φεστιβάλ προς τιμήν του. Σε αυτή τη συντηρητική πολιτεία της μεσοδυτικής Αμερικής, είναι πολλοί εκείνοι που τον βλέπουν μέσα από το πρίσμα της μακαρθικής εποχής, όταν το υπουργείο Εξωτερικών κατηγορούσε καλλιτέχνες για «αντιαμερικανικές ενέργειες». Ωστόσο, δεν είναι όσα έκανε ο Γούντι Γκάθρι τη δεκαετία του ’40 που απωθούν ακόμα τον κόσμο σε τούτα τα μέρη. Εγινε παρίας στη γενέτειρά του εξαιτίας αυτών που έκαναν οι οπαδοί του τη δεκαετία του ’60.

Ο Γούντι ήταν ο αυθεντικός τροβαδούρος, ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη φωνή του όχι απλώς για να διασκεδάσει το κοινό, αλλά για να θέσει το ερώτημα γιατί έπρεπε να υπάρχουν τόσοι φτωχοί σε μια χώρα τόσο πλούσια όσο οι ΗΠΑ. Τα λόγια του ήταν αυτά που παρακίνησαν τον νεαρό Ρόμπερτ Ζίμερμαν να φύγει από το σπίτι του στο Αϊρον Ρέιντζ της Μινεζότα και να έρθει στη Νέα Υόρκη. Αλλάζοντας τ’ όνομά του σε Μπομπ Ντίλαν και τραγουδώντας σαν να είχε γεννηθεί στα κόκκινα χωράφια της Οκλαχόμας, ενέπνευσε μια γενιά μορφωμένων νεαρών Αμερικανών να εξαπολύσουν χειμάρρους κριτικής εναντίον της άνισης κοινωνίας τους. Το γεγονός ότι ο Γούντι υπήρξε ο ήρωας αυτής της γενιάς των μακρυμάλληδων εξεγερμένων έγινε η αιτία που τα τραγούδια του περέμειναν εξόριστα από την Οκλαχόμα.

Ωστόσο, οι εντυπώσεις αλλάζουν. Τη δεκαετία του 1990, η κόρη του, η Νόρα Γκάθρι, άρχισε να συγκεντρώνει όλα τα χαρτιά του πατέρα της και να δημιουργεί το Αρχείο Γούντι Γκάθρι στη Νέα Υόρκη. Ο άνθρωπος που αναδύθηκε μέσα από τα αμέτρητα κιβώτια με τραγούδια, σημειώσεις και σχέδια ήταν ένα πιο πολυσύνθετο πρόσωπο από τον τροβαδούρο του θρύλου.

Ο Γούντι έπασχε από τη νόσο του Χάντινγκτον, μια αθεράπευτη εκφυλιστική ασθένεια του νευρικού συστήματος που βαθμιαία εξασθενίζει τον οργανισμό έως τη μοιραία κατάληξη. Πολλοί πίστευαν ότι τα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η αρρώστια τον είχε καταβάλει, το αρχείο όμως έδειξε κάτι διαφορετικό. Γνωρίζοντας ίσως ότι θα υπέκυπτε στην αρρώστια που είχε σκοτώσει τη μητέρα του, ο Γούντι αύξησε την ήδη πληθωρική παραγωγή του, γράφοντας τρία ή τέσσερα τραγούδια τη μέρα στο σπίτι του, στο Μπρούκλιν, όπου έμενε με τη σύζυγό του, τη Μάρτζορι, και τα τρία παιδιά τους.

Σε πολλά από αυτά τα τραγούδια άφηνε αχαλίνωτη τη φαντασία του: ταξίδευε με ιπτάμενους δίσκους, έκανε έρωτα με την Ινγκριντ Μπέργκμαν, μεθούσε και κυνηγούσε γυναίκες μαζί με φιλαράκια του. Είναι σαφές ότι το υλικό αυτού του αρχείου -που εκτιμάται τώρα ότι περιέχει πάνω από 3.000 ολοκληρωμένα τραγούδια- θα μας ανάγκαζε να αναθεωρήσουμε τις κάπως μονοσήμαντες ιδέες μας για το ποιος ήταν ο Γούντι Γκάθρι.

Καθώς γιορτάζουμε την εκατονταετηρίδα του, μαθαίνουμε ότι το Αρχείο Γούντι Γκάθρι θα βρει την οριστική στέγη του εδώ, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο κτίριο στο κέντρο της Τούλσα. Το να φέρεις τον Γούντι πίσω στην πατρίδα του είναι ένα ρίσκο, αλλά η Νόρα Γκάθρι γνωρίζει ότι η Οκλαχόμα έχει ανάγκη να ανακαλύψει από την αρχή τη δουλειά του πατέρα της, τώρα περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Ο Μπρους Σπρίνγκστιν και ο Πιτ Σίγκερ τραγούδησαν το πιο φημισμένο τραγούδι του Γούντι, «This Land is Your Land», στην τελετή ανάληψης της προεδρίας από τον Μπαράκ Ομπάμα – όμως η Οκλαχόμα ήταν η μόνη πολιτεία που δεν έδωσε ούτε μία εκλογική περιφέρεια υπέρ του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου των ΗΠΑ.

Στο πάνθεον των Αμερικανών ποιητών, ο Γούντι Γκάθρι βρίσκεται στα μισά του δρόμου ανάμεσα στον Γουόλτ Γουίτμαν και τον Μπομπ Ντίλαν, αλλά οι ρίζες του στην Οκλαχόμα δίνουν στο έργο του μια αυθεντική φωνή, που αντηχεί στις απέραντες μεσοδυτικές πεδιάδες: ένα καλοδεχούμενο αντίδοτο στο εύκολο κλισέ ότι, αν είσαι από τούτα τα μέρη του κόσμου, δεν μπορεί παρά να είσαι ένας άξεστος, αντιδραστικός χωριάτης.

* Ο κ. Μπίλι Μπραγκ είναι συνθέτης και τραγουδιστής.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή