Πρέπει να παραδεχτώ ότι παρά τα λάθη που έχει στο παρελθόν διαπράξει ο Αντώνης Σαμαράς (συμπεριλαμβανομένης και της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης) οι ευθύνες του αξιώματός του παρουσιάζουν θετική επίδραση στις πρόσφατες επιλογές του. Κατάφερε έτσι να διαπραγματευτεί αξιόπιστα με τους εντεταλμένους της τρόικας και να επιμείνει στην παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Η υποστήριξή του προς τον πιο αξιόλογο από τους υπουργούς του, τον κ. Στουρνάρα, αποτελεί εύσημο για τον πρωθυπουργό. Η ρήση του κ. Στουρνάρα «πρέπει να μείνουμε ζωντανοί μέχρι να δώσει η Ευρώπη μια συνολική λύση στο πρόβλημα της Ευρωζώνης» έχει αποκτήσει την αξία συνθήματος εθνικής συσπείρωσης. Θα ήταν ακόμα καλύτερα εάν οι διαπραγματεύσεις συνοδεύονταν και από την ανάδειξη των επιτυχιών μας ώστε να γίνουν αντιληπτές στους καχύποπτους πλέον εταίρους μας.
Η πληθώρα των ξένων δημοσιογράφων οι οποίοι παρακολουθούν αυτόν τον καιρό την πορεία στη via dolorosa της δοκιμασίας μας, μεταφέρουν στα έντυπά τους τη δυσαρέσκεια και τη σύγχυση του μέσου Ελληνα, αλλά όχι και τα επιτεύγματα της δημοσιονομικής προσαρμογής μας και τη σταδιακή αποκατάσταση της διασαλευμένης μας ανταγωνιστικότητας. Θα ήταν πολύ χρήσιμο άλλωστε για το ηθικό των φορολογουμένων να τονίζουμε παντού ότι οι θυσίες των Ελλήνων πιάνουν τόπο, κόντρα στην ανευθυνότητα του ΣΥΡΙΖΑ που διατυμπανίζει ότι οδηγούμαστε με βεβαιότητα έξω από το ευρώ. Χωρίς όμως να προτείνει ο κ. Τσακαλώτος κάποιον δρόμο διαφυγής, εκτός από την ατελέσφορη εγκατάλειψη του Μνημονίου που θα χαροποιούσε μόνο τους καιροσκόπους και κερδοσκόπους. Στους τεχνοκράτες της τρόικας θα έπρεπε να επαναλαμβάνουμε ότι το πρόβλημά μας δεν είναι δημοσιονομικό μόνο αλλά κυρίως πολιτικό. Θα διορθωθεί αν ζητήσουμε από σημαντικούς εγκεφάλους της χώρας, και όχι μόνο, να προτείνουν φιλόδοξο και μακροχρόνιο σχέδιο μετεκπαίδευσης όλων των Ελλήνων, ώστε να ξαναβρούμε την οδό της αρετής, από την οποία έχουμε τόσο άσχημα εκτραπεί.
Βραχυχρόνια μας περιμένουν οι διαρθρωτικές αλλαγές που ακόμα δεν τόλμησαν οι πολιτικοί μας, φοβούμενοι το εκλογικό κόστος. Στο μεταξύ, σαπίζουμε μέσα στο τέλμα της μετριοκρατίας που συστηματικά κατασκεύασαν οι πολιτικοί μας χωρίς να διαμαρτυρηθεί κάποιος από τους υπόλοιπους πολίτες.
Μήπως το διογκωμένο κράτος που ευθύνεται για το μέγιστο μέρος του χρέους δεν έχει επιλεγεί με πελατειακά αποκλειστικά κριτήρια; Ο Στέφανος Μάνος έχει ήδη προτείνει τρόπους για την κατάργηση δημόσιων υπηρεσιών, που λιμνάζουν με το ανάλογο προσωπικό. Το μοντέλο της εφεδρείας, που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση, δεν απέχει από εκείνη την πρότασή του.
Κάτι που η Ελλάδα θα έπρεπε να προβάλλει συνεχώς προς τους εταίρους μας, όσους βιάζονται να απαλλαγούν από εμάς, είναι το επικίνδυνο κενό που η κατάρρευση θα δημιουργήσει στον γεωπολιτικό μας χώρο. Θα έπρεπε να τους υπενθυμίζουμε τις ευρύτερες επιπτώσεις που θα έχει στη Βαλκανική, αλλά και στο νότιο τμήμα της ηπείρου, η επιστροφή της Ελλάδας σε ένα αναξιόπιστο νόμισμα. Την άνοδο των κερδοσκόπων, που είναι σήμερα οι μεγάλοι χρεώστες του Δημοσίου και ενισχύουν την επιστροφή στη δραχμή. Οπως γνωρίζουμε από τη μαρτυρική ανάκαμψη των οικονομιών και των κοινωνιών του καταρρεύσαντος σοβιετικού σοσιαλισμού, το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πρόοδο υπήρξε η στρέβλωση των νοοτροπιών. Ποια θα είναι η επίπτωση ενός κλεπτοκρατικού αντισυστήματος σε μια ευάλωτη Βαλκανική αλλά και στη νότια γειτονιά της Ευρώπης; Ο κάθε νοικοκύρης Ευρωπαίος μπορεί εύκολα να κατανοήσει έναν τέτοιο κίνδυνο.
Κάποια βελτίωση σημειώνεται και στη συμπεριφορά των άλλων κυβερνητικών εταίρων. Ο κ. Βενιζέλος γίνεται, πέραν της φυσιολογικής του συνήθειας, δυσνόητος όταν θέλει να αποστασιοποιηθεί από αντιδημοτικές ενέργειες της κυβέρνησης. Ευτυχώς, τελευταία γίνεται περισσότερο αντιληπτός όταν σχολιάζει το κυβερνητικό έργο. Ο κ. Κουβέλης, ως τίμιος άνθρωπος που είναι, φαίνεται να αντιλαμβάνεται ότι η υπερβολική του μέριμνα για το τι θα πει ο (αριστερός) κόσμος κόστισε σε όλους μας, τις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου. Εχει, ελπίζουμε, αρχίσει να χειραφετείται από την αντίληψη του αριστερού πολιτικά ορθού και δημιουργεί αποστάσεις ανάμεσα στη ΔΗΜΑΡ και στον ΣΥΡΙΖΑ. Στη χειραφέτηση αυτή συμβάλλει και η λαϊκίστικη δεξιά του κ. Καμμένου, που χαρακτηρίζει τον κ. Κουβέλη σαν «δήθεν αριστερό». Η απίθανη αποστροφή υπονοεί πως, αν ήταν γνήσιος αριστερός, θα ετύγχανε της αποδοχής των «Ελευθέρων Ελλήνων».
Οι ενέργειες του κ. Δένδια για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης διασποράς των λαθρομεταναστών στην πρωτεύουσα και ο επαναπατρισμός άλλων, αποτελούν ασφαλώς θετικά στοιχεία στο κυβερνητικό έργο. Ανάλογα εύσημα πρέπει να δοθούν και στον κ. Χατζηδάκη για τις αναπτυξιακές του προσπάθειες. Αν ο πρωθυπουργός προχωρούσε και σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης ώστε να απαλλαγούμε από άλλους παρεισφρήσαντες Νικολόπουλους, η κατάσταση θα βελτιωνόταν δραστικότερα. Στο κόμμα του κ. Σαμαρά υπάρχουν δυνάμεις που δεν χρησιμοποιήθηκαν, αλλά η Ελλάδα είναι γεμάτη ικανούς ανθρώπους που δεν βρίσκονται αναγκαστικά στο οπτικό πεδίο του πρωθυπουργού. Είναι ακόμα μία μεγάλη ευκαιρία να μας εκπλήξει όλους και να διορθώσει τη χρόνια μετριοκρατία, η οποία πλήττει σταθερά το ελληνικό κράτος. Αν ο πρωθυπουργός κάνει το γενναίο βήμα να αναζητήσει συνεργάτες έξω από το πολιτικό του περιβάλλον, αλλά και εκτός πολιτικής γενικότερα, με μοναδικό κριτήριο την αξία του επιλεγόμενου, υπάρχει ακόμα καιρός να αναστρέψει τη βαθιά μας κρίση και να ανανεώσει καίρια τον πολιτικό βίο της χώρας. Ποιος Βρετανός πρωθυπουργός έρχεται στο μυαλό μας που ανδρώθηκε στην κρίση και διέγραψε έτσι το προηγούμενο προβληματικό πολιτικό του παρελθόν;
* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.