«Σαν μικρό αντίδωρο για τα όσα έχετε γράψει κατά καιρούς στην Καθημερινή στήλη σας για το ακριτικό χωριό μου -Λειά- σκαρφαλωμένο ψηλά στη δυσπρόσιτη και δύσβατη Μουργκάνα, που η δυνατή πένα του συγχωριανού μου Νίκου Γκατζογιάννη αποτύπωσε στον παγκόσμιο χάρτη», γράφει ο φίλος του «Σημειωματαρίου» ιστορικός Αντώνης N. Βενέτης – «αλίευσα, με την ευκαιρία της έκθεσης «H Σμύρνη των Ελλήνων» αποσπάσματα από την αθηναϊκή εφημερίδα «Ωρα», που εξεδόθη από το 1875 μέχρι το 1889, ήταν δε φιλικά προσκείμενη στον Χαρίλαο Τρικούπη. Μιλούν για τον σφριγηλό και ακμαίο Ελληνισμό της Ιωνίας και της Σμύρνης, ελληνισμό εξωστρεφή και με πίστη στις αστείρευτες δυνάμεις του γένους, δημιουργικού και αξιοθαύμαστου. Με ελαφρά παράφραση του ποιήματος του K. Π. Καβάφη (για την Αντιόχεια) θα μπορούσαμε να πούμε για τη Σμύρνη «Μα πιο πολύ ασυγκρίτως απ’ όλα, η Σμύρνη καυχιέται που είναι παλαιόθεν Ελληνίς». Προσωπικά φρονώ -συνεχίζει ο A.N. Βενέτης- ότι ο μεγαλύτερος έπαινος που ταιριάζει στους απογόνους των ανδρών και γυναικών της Ιωνικής γης, είναι οι στίχοι που έγραψε ο ίδιος ο Αλεξανδρινός ποιητής της διασποράς του Ελληνισμού, για όλους εσάς που συντηρείτε στη μνήμη, σαν πολύτιμο φυλαχτό, αυτήν την αιώνια αγάπη για τις χαμένες πατρίδες της Ανατολής. «Ω, γη της Ιωνίας, σένα αγαπούν ακόμη / σένα οι ψυχές των ενθυμούνται ακόμη»». Και καταλήγει: «Οι «ειδήσεις» που σας μεταφέρω από την «Ωρα», αναφέρονται σ’ αυτήν την πόλη που ήταν το καύχημα των πανελλήνων». Τόση αγάπη, τόση συγκίνηση! Και έσκυψε πάνω από τα φύλλα της «Ωρας» μαζί με τη γυναίκα του, που αντέγραψε με στρωτό καλλιγραφικό χαρακτήρα τις «ανταποκρίσεις» της Σμύρνης του παρελθόντος, για να δούμε εμείς, στο δύσκολο παρόν μας, ότι αν η ακμή χάθηκε, άδικα και τελειωτικά (και με τι τρόπο!), η Σμύρνη παραμένει πόλις Ελληνίς, υπόδειγμα άσβεστο μέσα στις ατραπούς της Ιστορίας…
Αποσπάσματα από την «Ωρα» (χρόνος κυκλοφορίας από 10-11-1875 έως 9-11-1889)
«Ωρα», 11-1875: «O εν Σμύρνη υπό τον κ. Αλεξιάδου διευθυνόμενος δραματικός θίασος εξακολουθεί να δίδη ευδοκίμους παραστάσεις εν τω εκεί θεάτρω. Εν των τελευταίων διδαχθέντων δραμάτων ήτο και «O Λεωνίδας εν Θερμοπύλαις»».
«Ωρα», 14-11-1880: «Ενεγράφησαν εταίροι της Εταιρείας των Φυλακών οι εν Σμύρνη I. Καρατέλος, A. Λάδης, I. Συρμακέλης, A. Σιμηκόπουλος, Γ. Τζερλέντης, Παύλος Γιοβανώφ ανά δραχμάς νέας 20 ετησίως και ο Παύλος Ομηρος ανά δραχμάς 40 ετησίως».
«Ωρα», 1-11-1877: «Την παρελθούσαν Κυριακήν συνελθούσα η εν Σμύρνη Χριστιανική Κοινότης εις Γενικήν Συνέλευσιν εν τω συνοδικώ της Μητροπόλεως εξελέξατο διά μυστικής ψηφοφορίας τους κ.κ. Ιάκωβον Σαμιωτάκην, Θεμιστοκλέα Σαβέριον, Δημήτριον Μισθόν, Αναστάσιον Σεφερειάδην, Νικόλαον Αλεξανδρώφ, Γεώργιον Βαφειαδάκην και Αλέξανδρον Σοφιανόπουλον ως μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, άτινα μετά την υπό της δημογεροντίας και των εφορειών εκλεχθέντων θα συγκροτήσωσι την ανωτάτην εφορευτικήν επιτροπήν της Χριστιανικής Κοινότητος Σμύρνης». (Είναι προφανές ότι ο Αναστάσιος Σεφεριάδης ήταν κάποιος πρόγονος του Γιώργου Σεφέρη, αλλά και από τα άλλα γνωστά ονόματα από τους εκλεχθέντες θα φέρουν τώρα οι απόγονοί τους, που μετά το 1922 ήρθαν στην Ελλάδα ή πήγαν σε άλλες χώρες της ελληνικής ομογένειας…)
Και κάτι κοσμοπολιτικό: «Ωρα», 17-4-1889: «Την τρίτην ημέραν του Πάσχα εγένοντο εν Σμύρνη αι εαρινοί ιπποδρομίαι εις το παρά τον Βουτσά Ιπποδρομικόν πεδίον εν εκτάκτω συρροή πολλού πλήθους. Κατά το δημοσιευθέν πρόγραμμα εγένοντο οκτώ αγώνες. Το μεγάλο βραβείο εκέρδισεν η φορβάς «Βολάζ» του κ. N. Νικολαΐδη».
«Ωρα», 24-4-1889: «Κατ’ αυτάς ετελέσθησαν εν Σαρακιόι της περιφερείας Σμύρνης τα εγκαίνια νεοδμήτου ναού, τιμωμένου επ’ ονόματι του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Την των εγκαινίων τελετήν ετέλεσεν ο Επίσκοπος Φιλαδελφείας Στ. Σουλίδης».
Στο «Θέατρον της Εδέμ»
«Ωρα», 1-6-1889: Εις Σμύρνην αφίκετο εκ Κωνσταντινουπόλεως ο υπό την διεύθυνσιν του Καραγιάννη πρώτος ελληνικός μελοδραματικός θίασος. O θίασος θα δώσει εις το «Θέατρον της Εδέμ» 30 παραστάσεις. O θίασος σύγκειται ήδη εκ 54 προσώπων, θα παραστήση δε τον «Υποψήφιον», την «Υπνοβάτιδα», «Ευνοουμένην», «Κωνστάντζαν και Βελμόντην», «Λουκία Λαμερμούρ», «Βετλήν», «Αντιγόνην» και τα κωμειδύλλια, τον «Αρχοντοχωριάτην» και τους «Μυλωνάδες».
Εκλογές, ενδιαφέρον για τους φυλακισμένους, εαρινές ιπποδρομίες με αραβικά καθαρόαιμα που τα διέτρεφαν Ελληνες Σμυρνιοί από αγάπη για τις ιπποδρομίες, θεατρική κίνηση και μετάκληση μελοδραματικού θιάσου από την Κωνσταντινούπολη – αυτές είναι, καθρέφτης της εποχής της ακμής, οι ανταποκρίσεις από τη Σμύρνη του 19ου αιώνα στην αθηναϊκή ημερησία εφημερίδα «Ωρα». H στήλη θα επανέλθει. Υπάρχουν και άλλα ενδιαφέροντα αποσπάσματα για την καταστροφή των Ελλήνων της Σμύρνης από το ελληνικό προξενείο και για το ωραίο Νυμφαίον, έξι ώρες κοντά στη Σμύρνη. H καρδιά της Σμύρνης χτυπά πάντα και βρίσκει ανταπόκριση και σε παρελθόντα χρόνο…
Της «Ωρας» τα φύλλα της εφημερίδας «Ωρα» αρχειοθετημένα, ταξινομημένα, δερματόδετα, βρίσκονται στην Παπαχαραλάμπειον Βιβλιοθήκην της Ναυπάκτου, διευθυντής της ο κ. Γιάννης Χαλάτσης που μας είπε ότι δωρήθηκαν στη Βιβλιοθήκη από κάτοχο της όλης συλλογής εκ Πατρών, εκδόται της «Ωρας» ήταν οι N. Γ. Πάσσαρης και Π. Ασλάνης.