Η διαχείριση της κρίσεως από τους πρώτους μήνες της κυβερνήσεως του Γιώργου Παπανδρέου έως σήμερα με την κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον κ. Αντώνη Σαμαρά είχε ένα κοινό στοιχείο – την παραμονή της χώρας στη Ζώνη του Ευρώ. Ακόμη και τα κόμματα της αντιπολιτεύσεως, με μόνη εξαίρεση το ΚΚΕ που έχει ανοικτά τοποθετηθεί υπέρ της εξόδου της Ελλάδος από την Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν έθεσαν σε καμία περίπτωση θέμα εξόδου από την Ευρωζώνη.
Η κακοφωνία και οι θεατρικές πολιτικές συγκρούσεις προέκυψαν γύρω από τα θέματα της διαπραγματευτικής πρακτικής. Αλλά περιθώριο διαπραγματεύσεως υπήρχε μόνον τους πρώτους μήνες του 2010, όταν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως ήταν απροετοίμαστες για το ενδεχόμενο μίας άναρχης χρεοκοπίας της Ελλάδος, που θα μπορούσε να απειλήσει τη σταθερότητα της Ευρωζώνης και του παγκόσμιου συστήματος.
Ο κ. Παπανδρέου και ο αρμόδιος υπουργός του κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου δεν άντεξαν στην ιδέα του ενδεχομένου να οδηγήσουν την χώρα «εκτός του συστήματος». Μία άλλη χώρα, η Ισλανδία το απετόλμησε, ενήργησε συντονισμένα, η οικονομία ανέκαμψε δίχως δραματικές απομειώσεις των εσόδων των πολιτών αυτής της χώρας και απέσπασε μόλις προσφάτως τα εύσημα για τις επιδόσεις της από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Δεν θα κατηγορήσουμε τον κ. Παπανδρέου και την κυβέρνησή του για ατολμία. Μετά τις τραυματικές εμπειρίες της Βασιλείας του Οθωνα, που διαφοροποιήθηκε από τις μεγάλες Δυτικές Δυνάμεις της εποχής εκείνης, το Ελληνικό Βασίλειο και οι διαφόρου τύπου Δημοκρατίες της Ελλάδος αναζήτησαν και επιδίωξαν την ένταξη της χώρας στο σύστημα της Δύσεως. Η τοποθέτηση της χώρας εκτός της νέας ευρωπαϊκής τάξεως θα σήμαινε μεγαλυτέρα ώσμωση όχι με τη Ρωσία, όπως κάποιοι φαντάζονται, αλλά με την Τουρκία. Αλλά αυτό θα αποτελούσε υπέρβαση πέρα από τις δυνατότητες του ελληνικού πολιτικού κόσμου.
Οφειλε η Ελλάς να παραμείνει εντός του ευρωπαϊκού συστήματος, στο οποίο εισήλθε απροετοίμαστη και παρέμεινε απροσάρμοστη για τρεις δεκαετίες. Αλλά η πολιτική ηγεσία της χώρας δεν είχε αντίληψη τι είναι και τι σημαίνει σύστημα ευρωπαϊκό. Πτωχοπρόδρομοι του εκσυγχρονισμού απεδέχθησαν Μνημόνιο, αλλά προσπάθησαν με κάθε τρόπο να δημιουργήσουν ψευδαίσθηση ταχείας εξόδου από την κρίση, προσπαθώντας να διασώσουν το πελατειακό σύστημα που δημιούργησαν και τους διατήρησε στην εξουσία.
Εκ παραλλήλου μία τριτοκοσμική και αυτάρεσκη ιθύνουσα τάξη, που φιλοδοξούσε να διατηρήσει τον ρυθμιστικό της ρόλο στο νέο καθεστώς, κατάφερε να αυτοεξαιρεθεί έως τώρα από τις αλλαγές – εξ ου και η διατήρηση των καρτέλ, οι συνεχιζόμενες χαρισματικές δανειοδοτήσεις και οι πάσης φύσεως ρυθμίσεις ώστε το παλαιό σύστημα να διατηρηθεί εν ζωή. Δίπλα σε αυτούς, οι ασυστόλως φοροδιαφεύγοντες μικροεπιχειρηματίες και πάσης φύσεως αυτοαπασχολούμενοι – η ευχή και η κατάρα της ελληνικής κοινωνίας, όλων των εποχών. Αλλά το τέλος τους επίκειται, εάν η σημερινή κυβέρνηση όντως επιθυμεί να μην οδηγήσει την Ελλάδα «εκτός συστήματος». Αλλως θα πρέπει να διαχειρισθεί το χάος.