Η αποθέωση της ματαιοδοξίας – ίσως

4' 27" χρόνος ανάγνωσης

Ο Οσκαρ Γουάιλντ έλεγε ότι δεν ταξίδευε ποτέ χωρίς το ημερολόγιό του, διότι πρέπει κανείς να έχει κάτι συναρπαστικό να διαβάζει όταν ταξιδεύει. Ο Θεοδόσης Πελεγρίνης ως άνθρωπος είναι πιο λιτός· φαντάζομαι λοιπόν ότι δεν ταξιδεύει ποτέ χωρίς τον καθρέπτη του. Η ματαιοδοξία είναι κάτι κοινό μεταξύ τους – αν και, βεβαίως, διόλου πρωτότυπο: η ματαιοδοξία είναι το σημείο στο οποίο συναντάται όλη η ανθρωπότητα. Το καίριο στοιχείο ωστόσο, αυτό που διαφοροποιεί τη σχέση του καθενός μας με τη ματαιοδοξία του, είναι πώς την αντιμετωπίζει ο καθένας. Ο Ιρλανδός συγγραφέας την αντιστάθμιζε με τον αυτοσαρκασμό, ο προσφιλής μου Τεό (favourite pet της στήλης) δεν την αντιμετωπίζει· απλώς της παραδίδεται και τη ζει.

Το ρεπορτάζ του Απόστολου Λακασά στη χθεσινή «Καθημερινή» -καθώς μάλιστα συνέπεσε με συνέντευξη του Τεό στο ΑΠΕ σχετικά με το νέο του θεατρικό εγχείρημα- με βοήθησε ώστε να αρχίσω να καταλαβαίνω το κίνητρο της αλλοπρόσαλλης συμπεριφοράς του Τεό στον ρόλο του πρύτανη, εξαιτίας της οποίας η πρυτανεία του φαντάζει σαν γραφικότητα, που δυσκολεύεσαι να αποφασίσεις αν έχει τον χαρακτήρα τραγικής ή κωμικής παράστασης. (Εδώ βρίσκουμε ένα ακόμη κοινό στοιχείο με τον Γουάιλντ: «Οταν οι κριτικοί διαφωνούν μεταξύ τους, ο καλλιτέχνης συμφωνεί με τον εαυτό του», έχει πει.) Λες και δεν έφτανε η αστεία προσπάθεια να καθυστερήσει με παιδαριώδη κωλύματα την εκλογή Συμβουλίου Ιδρύματος στο Καποδιστριακό, τώρα διαβάζουμε ότι προσπαθεί να μειώσει διά των συμβολισμών το κύρος του, αρνούμενος να παραχωρήσει χώρο στον ιστορικό χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Του παραχωρεί, εν τη μεγαθυμία του, μια αίθουσα σε κάποια πολυκατοικία στην Ιπποκράτους ή κάπου εκεί τέλος πάντων.

Το κίνητρό του είναι η ματαιοδοξία. Ο Τεό είναι ένας, ούτως ειπείν, «ντίβος», ο οποίος έχει κακιώσει, επειδή ο νόμος δεν του επιτρέπει να ερμηνεύσει τον ρόλο του πρύτανη όπως ονειρευόταν. Είναι ένα ταλέντο που ασφυκτιά υπό τις οδηγίες ενός απεχθούς και καταπιεστικού σκηνοθέτη. Δεν μπορεί να εισπράξει την επιφώνηση στην οποία αποβλέπει κάθε θεατρική καριέρα, το θρυλικό εκείνο: «you were wonderful, darling!»· οπότε γράφει ο ίδιος τους ρόλους του για το κανονικό θέατρο (πάντα μονολόγους – δεν είναι τυχαίο, νομίζω) και τους ερμηνεύει ο ίδιος.

Στη νέα του παράσταση, εντούτοις, ο Τεό κάνει μία εξαίρεση. Οπως πληροφορούμεθα από τη συνέντευξη στο ΑΠΕ, στο έργο που φέρει τον τίτλο «Ιουλιανός», ο πρύτανης ερμηνεύει τον μονόλογο του ευνούχου (ουδέν σχόλιο), σε σκηνοθεσία Γιώργου Μανιώτη και αμέσως ακολουθεί, σε σκηνοθεσία Πέμυς Ζούνη, η ερμηνεία του ίδιου ρόλου από τον Κώστα Καζάκο. («Λενιώ η βοσκοπούλα», «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», «Περιφρόνα με γλυκιά μου», «Κοντσέρτο για πολυβόλα» και, φυσικά, πρόεδρος του δικαστηρίου στο λαϊκό δικαστήριο που καταδίκασε τον Κλίντον, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα το 1999…)

Πώς κρίνει ο ίδιος το εγχείρημα στη συνέντευξή του; Με μετριοπάθεια που ξαφνιάζει: «Πρωτοποριακό, πράγματι – σε διεθνή, ίσως, κλίμακα. Δύο ηθοποιοί, ο ένας μετά τον άλλο, ερμηνεύουν το ίδιο έργο, χωρίς να έχει ο ένας υπόψη πώς το έχει δουλέψει ο άλλος. Η αποθέωση της ερμηνείας». Θα έλεγα, η αποθέωση της ματαιοδοξίας, αν δεν υπήρχε εκείνο το «ίσως» σχετικά με τον διεθνή αντίκτυπο του τολμήματος. Αλλά και πάλι δεν είμαι και τόσο βέβαιος για το ελαφρυντικό του «ίσως», διότι, αναφερόμενος στις επικρίσεις που έχει δεχθεί, εκστομίζει το ανεπανάληπτο: «έφτασαν στο σημείο, στην προσπάθειά τους να με εκθέσουν, να στραφούν εναντίον του θεάτρου με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς». Να το πω με άλλα λόγια; Το θέατρο είμαι εγώ – δηλαδή ο Πελεγρίνης αυτοπροσώπως…

Λέει και άλλα όμως στην ίδια συνέντευξη: «Αλλο το αμφιθέατρο και άλλο το θέατρο. Ασφαλώς και σαν δάσκαλος θα πρέπει να έχεις τη δυνατότητα επικοινωνίας με το ακροατήριό σου. Αλλά εκεί είσαι “ντυμένος”, καλυμμένος πίσω από την ιδιότητα του καθηγητή, με το όπλο της βαθμολογίας, με τις γνώσεις των άλλων δοκιμασμένες να τις μεταφέρεις… Στη σκηνή είσαι γυμνός. Εσύ κι η ψυχή σου. Ολα στο φως: και οι αδυναμίες σου και οι δυνάμεις σου. Ενας ανελέητος αγώνας να πείσεις τον θεατή να σε συμπαθήσει». Αν η γυμνότητα σας βάζει σε σκέψεις ανοίκειες, εκείνον τον βάζει σε ακόμη χειρότερες: «Εκδιδόμενος, ναι. Στη σκηνή ο ηθοποιός είναι υποχρεωμένος να παίζει γυμνός».

Ομως, ας σταματήσω εδώ την πλάκα, διότι με την παραπάνω εξομολόγηση ο πρύτανης μας αποκαλύπτει, εν αγνοία του, κάτι βαθύτερο και σημαντικότερο από τις κοινοτοπίες που συνήθως μπορούμε να διαβάσουμε στις συνεντεύξεις ηθοποιών στα περιοδικά. Αποκαλύπτει τους περιορισμούς του ως «δάσκαλος», αλλά και τους περιορισμούς του πανεπιστημίου με τη μορφή που ο ίδιος αγωνίζεται να διατηρήσει. Τι τον εμποδίζει, ως καθηγητή, να βγει στο αμφιθέατρο γυμνός (μεταφορικώς, εννοείται…), αυτός και το πνεύμα του, με τις αδυναμίες και τις δυνάμεις του; Τι τον εμποδίζει να έχει με το αμφιθέατρο την ίδια επικοινωνία που επιζητεί μέσω του θεάτρου; Η απάντηση είναι ότι τον εμποδίζει αυτό που υπερασπίζεται με καμώματα και κόνξες που τον εκθέτουν, αλλά δεν το καταλαβαίνει. Φουκαρά πρύτανη! Νομίζει ότι είναι «προοδευτικός», ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένας φοβισμένος -υποψιάζομαι και πονεμένος- άνθρωπος. Το ρίχνει στο θέατρο, όπως άλλοι το ρίχνουν στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Αυτή όμως είναι η ευνοϊκή -λόγω της συμπάθειάς μου- ερμηνεία των λεγομένων του. Η άλλη είναι ότι η διδασκαλία δεν τον αφορά στο βάθος. Το καθηγητιλίκι είναι γι’ αυτόν απλώς ένα εφαλτήριο για να κάνει τα γούστα του…

Αυτό που του διαφεύγει

Sms από τέως υπουργό – άνθρωπο σοβαρό και έντιμο, κατά τη γνώμη μου: «Βλέπω τις συγκρούσεις σε Νάουσα και Κάρυστο, για να μη φύγει η Εφορία. Παλιά, στη Γαλλία, ο λαός ξεσηκωνόταν όταν ερχόταν η Εφορία. Μου διαφεύγει κάτι;»

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT