Είναι ένα κυπριακό ευρώ ίσο με ένα ευρώ από οποιαδήποτε άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε.; Οπως έλεγε προ ημερών η Credit Suisse, ενώ τα τραπεζογραμμάτια ευρώ στην Κύπρο εξακολουθούν να αξίζουν όσο και σε άλλες χώρες, σε μια αγορά καταθέσεων, ένα ευρώ σε τραπεζικό λογαριασμό στην Κύπρο, δεν έχει τις ίδιες δυνατότητες διαπραγμάτευσης με ένα ευρώ σε λογαριασμούς άλλων χωρών, λόγω των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Οπως σχολιάζει η ελβετική τράπεζα, σοβαρή απειλή για τη μακροημέρευση του ευρώ, αποτελούν η διαφορετική σημασία που δίνεται στο νόμισμα, οι διαφορετικές προτεραιότητες και οι διαφορετικές προσεγγίσεις για το πώς θα διατηρηθεί ζωντανό. Και η δυσαρέσκεια στους κόλπους της Ε.Ε. αυξάνεται: ο πυρήνας κατηγορείται ότι προσφέρει ελάχιστη βοήθεια με πολύ αυστηρούς όρους στην περιφέρεια και η περιφέρεια θεωρείται από τον πυρήνα πολύ απρόθυμη να αλλάξει. Χωρίς τη γενική αποδοχή των επιπτώσεων που συνδέονται με το κοινό νόμισμα, καταλήγει η τράπεζα, το ευρώ κινδυνεύει να χάσει την ελκυστικότητά του και για τις δύο πλευρές.
Είναι ένας συλλογισμός που μοιράζονται όλο και περισσότεροι μη ειδήμονες, απλοί πολίτες.
Τι περίμενε ο πολίτης από το κοινό νόμισμα, τουλάχιστον εκείνος που είχε πιστέψει σε αυτό; Σταθερότητα και καλύτερη ποιότητα ζωής. Ευρωπαϊκή ταυτότητα. Ειρήνη και ευημερία. Ενα νέο κοινωνικό συμβόλαιο ελευθερίας μέσα στο ευρωπαϊκό μωσαϊκό. Δεν υπολόγιζε -δεν γνώριζε- τον ρόλο μιας κρίσιμης «λεπτομέρειας», του μεγέθους της οικονομίας του και της παραγωγικής του δύναμης. Οι εμφανείς αναντιστοιχίες στην ενσωμάτωση, τα παιχνίδια κυριαρχίας, οι αντιφάσεις που γέννησε η ίδια η διαδικασία της ενοποίησης, η υπέρβαση των ορίων και των δυνατοτήτων των εθνικών κρατών απομάκρυναν το όνειρο της «διαρκούς ειρήνης» του Καντ, μιας διευρυμένης κοσμοπολίτικης κοινωνίας που ενώ θα διατηρούσε την πολιτιστική και πολιτική πολυμορφία της, θα εξασφάλιζε ισόρροπη συμμετοχή των μελών της στην κοινότητα των ευρωπαϊκών λαών, σε μια ένωση κρατών που θα διαχειρίζονταν από κοινού μια ενιαία οικονομία. Η πολυετής διαφορετική πραγματικότητα των πολλών ταχυτήτων, τα ελλείμματα, οι δανεισμοί με δυσβάσταχτους όρους, οι «τιμωρίες» ακύρωσαν τις προσμονές, γέννησαν αγωνιώδη ερωτήματα για το είδος της Ευρώπης που φτιάχνεται σε αντιδιαστολή με εκείνο που θα μπορούσε ή που θα έπρεπε να οικοδομηθεί. Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σταδιακά συνέβαλαν στην ταύτιση των ευρωπαϊστών με τους σκληρούς δανειστές και τους υποστηρικτές τους και των ευρωσκεπτικιστών με τους υπέρμαχους των φτωχών – ένα πολύ επικίνδυνο ρήγμα για την Ε.Ε.
Ομως μέσα από αυτές τις συγκρούσεις, από αυτά τα ρήγματα, από αυτήν την αγωνία θα προκύψουν, οφείλουν να προκύψουν, πιο δίκαιες πιο αποτελεσματικές επιλογές. Ο κίνδυνος ενεργοποιεί. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αναδιαπραγμάτευση όρων, διαδικασιών, θεσμών. Οι συνθήκες συναγερμού θέτουν σε λειτουργία τη δυναμική της διαλεκτικής. Τι μορφή θα λάβει αυτή και με ποιο αποτέλεσμα, ακόμη άγνωστο.
