Πρόσφατα ανακοινώθηκαν οι προτάσεις των Γενικών Επιτελείων για τη νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων. Σύμφωνα με μερίδα του Τύπου, πρόκειται για σχεδόν πιστή αντιγραφή σχετικής μελέτης του ΙΣΤΑΜΕ και του ΕΛΙΑΜΕΠ και αποτελεί παράδειγμα «ξεπουλήματος κατόπιν εντολής της τρόικας». Ενδιαφέρουσα αποκάλυψη αλλά υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα. Την εν λόγω μελέτη επιμελήθηκε το ΙΣΤΑΜΕ το 2009, ενώ το ΕΛΙΑΜΕΠ δεν έχει καμία απολύτως σχέση. Οχι μόνο γιατί το ΕΛΙΑΜΕΠ δεν συνεργάζεται με κομματικά ινστιτούτα στη σύνταξη μελετών, αλλά και επειδή βασική αρχή του γράφοντος είναι ότι οι ευρισκόμενοι εκτός Ενόπλων Δυνάμεων, ακόμη και αν έχουν σχεδόν 25ετή πολυεπίπεδη ενασχόληση με ζητήματα εθνικής άμυνας, οφείλουν να περιορίζουν τις όποιες προτάσεις τους στη διαμόρφωση των γενικών αρχών και κατευθύνσεων σε στρατηγικό επίπεδο. Τα πλέον αρμόδια για να διαμορφώσουν τη δομή δυνάμεων και άλλα ζητήματα επιχειρησιακής και οργανωτικής φύσης είναι τα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων.
Δυστυχώς αρκετά έντυπα και ιστότοποι αναδημοσίευσαν αυτολεξεί την «αποκάλυψη» χωρίς να ασχοληθούν με ήσσονος σημασίας ζητήματα όπως η επαλήθευση. Τα κίνητρα άγνωστα. Ελπίζω να πρόκειται μόνο για απλό λάθος (όσον αφορά το αρχικό δημοσίευμα) και παροδική έλλειψη επαγγελματισμού όσον αφορά τους υπόλοιπους. Την τιμή του αμυντικού Τύπου έσωσε η ιστοσελίδα Strategy Reports. Θλίψη προκαλούν και οι ηχηροί τίτλοι περί «διάλυσης των Ενόπλων Δυνάμεων» σε όσους αντιλαμβάνονται την ανάγκη νηφάλιου και εποικοδομητικού δημοσίου διαλόγου. Δεν έχω διαβάσει τη μελέτη του ΙΣΤΑΜΕ ούτε και το πλήρες κείμενο της νέας δομής δυνάμεων. Ασφαλώς καμία μελέτη δεν δικαιούται να διεκδικεί το αλάθητο και κάθε καλόπιστη κριτική θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη. Γνωρίζω όμως την επαγγελματική επάρκεια του υποστρατήγου ε.α. Ν. Τόσκα που επιμελήθηκε τη μελέτη του ΙΣΤΑΜΕ, ενώ αρκετά από τα επιτελικά στελέχη που για μεγάλο χρονικό διάστημα επεξεργάστηκαν τη σχετική μελέτη των Γενικών Επιτελείων δουλεύουν ατέλειωτες ώρες με το φιλότιμο που έχει κρατήσει την Ελλάδα όρθια σε δύσκολες ώρες. Με αξιοκρατικά κριτήρια, ορισμένοι από τους αξιωματικούς αυτούς θα ηγηθούν κάποια στιγμή των κλάδων τους.
Επί της ουσίας τώρα, έχουμε μια απλή εξίσωση: αποτρεπτική ισχύς = οπλικά συστήματα + έμψυχο δυναμικό + οικονομικοί πόροι + επιχειρησιακό δόγμα + συμμαχίες. Οταν μια μεταβλητή μειώνεται σημαντικά, κάτι πρέπει να αλλάξει για να διατηρηθεί το άθροισμα στα ίδιο επίπεδο. Δυστυχώς συντεχνιακού και τοπικιστικού τύπου αντιρρήσεις εμπόδισαν την υλοποίηση των αλλαγών, που ήταν απαραίτητες πολύ πριν την οικονομική κρίση. Οι οριζόντιες περικοπές αλλά και η παραμέληση του χώρου της εθνικής άμυνας για πολλά χρόνια από διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Επείγει να βρούμε τρόπους παραγωγής ισοδύναμου αποτρεπτικού αποτελέσματος με χαμηλότερο οικονομικό κόστος, μέσω βέλτιστης αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού (που θα πρέπει να παράξει καινοτόμες, χαμηλού κόστους ιδέες αύξησης της ελληνικής αποτρεπτικής ικανότητας) και χρήσης πολλαπλασιαστών ισχύος. Με προτάσεις τεκμηριωμένες και θαρραλέες, προερχόμενες από τους άριστους στον χώρο των Ε.Δ., με πλήρη αδιαφορία για το καταραμένο «πολιτικό κόστος».
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ.