Νέα νοήματα με παλιά υλικά

2' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η «Νέα Ελλάδα» δεν είναι μια κομματική επιλογή, είναι ανάγκη εθνική, δήλωσε ο πρωθυπουργός κλείνοντας τις εργασίες του 9ου Συνεδρίου της Ν.Δ., πριν από μία εβδομάδα. Πέρα από όνομα -ενδεχομένως το νέο όνομα της Ν.Δ.- αποτελεί ένα σύνθημα, το νέο ιδεολογικό στίγμα του Αντώνη Σαμαρά. Στα 39 χρόνια της Μεταπολίτευσης, ενώ αναζητείται από τα κόμματα σε κάθε καμπή, σε κάθε αναμέτρηση, μια φρέσκια ιδέα, που θα ξαφνιάσει, πρωτότυποι λεκτικοί συνδυασμοί για να ντυθεί με νέο ένδυμα το παλιό κουρασμένο πολιτικό σώμα, όχι εξωπραγματικές υποσχέσεις και γελοίες πλειοδοσίες, αλλά απλές καθαρές λέξεις που θα υπονοούν λύσεις σε όλα τα προβλήματα, εντούτοις το λεξιλόγιο παραμένει φτωχό. Οσο διαφορετικός κι αν είναι ο πολιτικός λόγος στη βαρύτητα των υποσχέσεων, τόσο ανυπόφορα ίδιος είναι στα γλωσσικά του τεχνάσματα. Για παράδειγμα, ο πολιτικός λόγος αφαιρεί ρήματα και προσθέτει ουσιαστικά, «Ελλάδα», «δημοκρατία», «ενότητα», «συνεργασία», τα οποία δεν αφορούν πράξεις, αλλά ιδέες. Και συνοδεύονται από επίθετα («νέα», «αληθινή», «ανοιχτή», «καθαρή»), που αναλαμβάνουν να αποσείσουν από τα ουσιαστικά την έκδηλη φθορά, την παλιά πλάνη. Τα επίθετα, τα ίδια επίθετα, δίνουν στα ουσιαστικά, στις ίδιες μεγάλες αναλλοίωτες έννοιες, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, νέες συντεταγμένες, μια μελλοντική αξία. Τι κι αν η «Νέα Ελλάδα» ήταν και σύνθημα του Ανδρέα το 1981 («Εμπρός Ανδρέα για μια Ελλάδα νέα»), αλλά και του ΚΚΕ το 1974 (ο τίτλος της εφημερίδας του). Η δύναμη του λόγου συνίσταται ακριβώς στην ικανότητά του, με τις ίδιες ακριβώς λέξεις, σε άλλο χρόνο, να αποκτά μια καθηλωτική πειστικότητα. Επειτα, το σύνθημα (έστω κι αν δεν παράγεται πια σε θορυβώδεις προεκλογικές συγκεντρώσεις αλλά στα γραφεία των ίματζ μέικερ) εξακολουθεί να ξυπνά συναισθήματα. Την ανησυχία, την αγανάκτηση, τον ενθουσιασμό, την ευφορία. Να γεννά προσδοκίες – εξαργυρώσιμες σε ψήφους.

Το 1974 η Ελλάδα ανήκε «εις την Δύσι». Το 1977 η Ν.Δ. ήταν «η μεγάλη εγγύηση», το 1985 έκανε ένα «Νέο Ξεκίνημα» και το 1989 προχωρούσε λέγοντας «Καλημέρα Ελλάδα». Το 1990 η Ν.Δ. έθετε το ερώτημα «Ο κόσμος αλλάζει. Εμείς;», το 1993 διαβεβαίωνε ότι «Η Ελλάδα δεν γυρίζει πίσω» και το 1996 θύμιζε ότι είναι «Ωρα για δουλειά». Το 2000 η Ν.Δ. πίστευε ότι «Υπάρχει καλύτερη Ελλάδα και τη θέλουμε». Το 2004 θεωρούσε ότι ο τόπος χρειαζόταν «Πολιτική αλλαγή» και το 2007 μπορούσε πλέον να πει ότι δημιουργεί «Μια καλύτερη Ελλάδα». Το 2009 είχε γίνει φανερό ότι ήταν «ανηφορικός ο δρόμος της χώρας». Το 2012 δεν υπήρχε άλλη προτροπή από μια «Αυτοδύναμη Ν.Δ.». Κάθε λέξη διαθέτει ένα πλήρες νόημα, αντικατοπτρίζει μια γνώση, ένα χθες, μια μνήμη, ένα σύστημα αξιών, γεγονότα, αποφάσεις, ιδέες, μια ηθική. Με την υπερχρήση, η λέξη εκκενώνεται από το νόημα, φτωχαίνει, η «Ιστορία» της εξανεμίζεται, δεν μένει παρά ένα κενό σύμβολο. Μέχρι να αναγεννηθεί και πάλι, μέσα σε έναν νέο σχηματισμό, με μια ολόκληρη καινούργια αφήγηση.

Ο συνθηματικός λόγος, το μήνυμα με ένταση, με ρυθμό, καταργεί το περίπλοκο των ανθρώπινων πράξεων, οργανώνει έναν κόσμο χωρίς αντιφάσεις. Είναι ένα απόλυτο κατασκευασμένο με τα στοιχεία της επιθυμίας. Μια νοσταλγία για εκείνο που δεν ήρθε ακόμη, και ως τέτοιο, αόριστο, ασαφές. Με αποτέλεσμα να αμφιρρέπουμε μέσα στο αξεδιάλυτο, να ευελπιστούμε απροφύλακτοι μέσα στον χρόνο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή