ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

2' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΚΑΡΟΛΟΣ ΤΣΙΖΕΚ

Η λιμνοθάλασσα της Γεωργικής Σχολής

επίμετρο: Αλέξης Ζήρας

εκδ. Κίχλη

Τσέχος που γεννήθηκε στην Ιταλία και ήρθε στα εφτά του στη Θεσσαλονίκη, ο Κάρολος Τσίζεκ μιλάει στα αφηγήματά του αυτά, για τον εαυτό του, με τον τρόπο και τις παρεκβάσεις του Μονταίν, πώς έγινε αυτό που είναι, εξαίρετος μεταφραστής, ευαίσθητος ποιητής και ζωγράφος, δεξιοτέχνης γραφίστας και ταλαντούχος πεζογράφος που συνεργάστηκε με όλα τα εμβληματικά έντυπα της Θεσσαλονίκης, από τον Κοχλία ώς τη Διαγώνιο, φίλος όλων εκείνων που συναποτελούν τη θρυλική Σχολή της. Μαζί μιλάει και για τον κόσμο και τον αιώνα και για την πόλη που τον υποδέχτηκε – ως Μεσευρωπαίος που ποθεί και βρίσκει τη θάλασσα, το «πρασινωπό, ευωδιαστό κύμα» όπως βρίσκει, άθρησκος ων, την ορθοδοξία.

Ο μικρός Κάρολος με τον αρχιτεχνίτη πατέρα και τη μητέρα που για πολύ καιρό συνεχίζει να μαγειρεύει βαριά τσέχικα φαγητά μες στο μακεδονίτικο κατακαλόκαιρο, παρατηρεί παιδάκι έκθαμβος τον χείμαρρο όπου παίζει να σηκώνει μισό μέτρο λάσπη και να παρασέρνει στο διάβα του ό,τι βρίσκει, κοιτάζει να πώς πετάγονται ψηλά στον ουρανό κομμάτια από δοκάρια στην πυρκαγιά της κεραμοποιίας Αλλατίνη. Κυνηγά με τον πατέρα του αλεπούδες στον Χορτιάτη, καραπαμπατάκια και νερόκοτες στη λιμνοθάλασσα της Γεωργικής Σχολής. Λίγο μεγαλύτερος, κατασκηνώνει στην ακρογιαλιά, μαγεμένος από τη Φύση, ευτυχής με τα ελάχιστα, όπου τον επισκέπτεται έφιππη και αγκαθωτή η Ζωή Καρέλλη, ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης που ζωγραφίζει το τοπίο, ο Τριαντάφυλλος Πίττας, κορίτσια και αγόρια που χάθηκαν στις άκρες του κόσμου, ενόσω αυτός ταξίδευε, στην άλλη πατρίδα μα όχι μόνο, και γύριζε πάντα πίσω. Ζει τον πόλεμο, την πείνα, τον εμφύλιο εδώ, με τη μισή καρδιά του εκεί, στις ναζιστικές σφαγές και στην κομμουνιστική γραφειοκρατία και βία.

Βιωματικά, συναιρώντας όσα έζησε με όσα άκουσε και διάβασε και ζωγράφισε και μετέφρασε, σαν τον φίλο του Γιώργο Ιωάννου που ήταν παρών στη βάφτισή του όταν αποφάσισε να επιλέξει θρησκεία και δόγμα, με έναν διακεκομμένο, συνειρμικό λόγο, όπως επισημαίνει και στο διεισδυτικό επίμετρό του ο Αλέξης Ζήρας, που δείχνει κατ’ επίφαση συνεκτικός και παραπέμπει στον Πεντζίκη, ο Τσίζεκ αναπαράγει στο κείμενό του τον βηματισμό του στην πόλη και στη Φύση – και ο ίδιος αυτός βηματισμός ταιριάζει και στον βαθύτερο στοχασμό, κάτω από την αφήγηση και την περιγραφή του καθημερινού και του έκτακτου, του συλλογικού και του προσωπικού. Ετσι, από τα μπαιν μιξτ στη λιμνοθάλασσα όπου τα μπεκατσίνια εξαφανίζονται με κοροϊδευτικές φωνούλες πριν τα πετύχει η σφαίρα κι από το ορυχείο, που αλλάζει χρήσεις ανά περιόδους -στις ειρηνικές είναι καταφύγιο των ερωτευμένων και των νέων, στον πόλεμο των αμάχων που σε λίγο θα σφαχτούν μεταξύ τους στον Εμφύλιο- στον ορθόδοξο ναό των Κύριλλου και Μεθόδιου στην Πράγα, που στις αλλαγές χρήσης και τις αισθητικές παρεμβάσεις του καταγράφει πληγές εθνικές που έκλεισαν και μόνο η μνήμη διασώζει, ο Τσίζεκ ιχνηλατεί τους αόρατους δεσμούς που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν, το εκάστοτε εδώ με το εκεί, τις πολλές ζωές που εξ ορισμού ζει ο κάθε άνθρωπος με όλες τις άλλες που θα ήθελε ή θα μπορούσε να ζήσει, το είναι με το φαίνεσθαι, την εικόνα με τη λέξη, τη λέξη με τον κόσμο.

Ο Τσίζεκ γράφει όπως ζωγραφίζει, με ακρίβεια, λιτότητα και ένα άνοιγμα που επιτρέπει στη φαντασία να συμπληρώνει τα κενά. Με υποδόριο, ενίοτε μαύρο χιούμορ, με λόγο απλό, σαν του παραμυθιού, αλλά καλοδουλεμένο, αναζητεί την αλήθεια του στις λέξεις κι αυτές του τη χαρίζουν: οι ιστορίες του, τα πρόσωπά του, που τα φωτίζει μια στιγμή κι αμέσως μετά τα αφήνει να φύγουν μες στις σκιές, τα φαινομενικά ασήμαντα γεγονότα που σημαίνουν την Ιστορία, επιβεβαιώνουν την αυθεντικότητα του αισθήματος που φτάνει αδιαμεσολάβητα αλλά με στυλ στον αναγνώστη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή