Με το βλέμμα προς τα έξω

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Υπάρχει ένα μικρό μέρος της οικονομίας που είναι σε καλύτερη κατάσταση τώρα από ό,τι ήταν πριν από πέντε χρόνια, και δεν εννοώ τα αγοραστήρια χρυσού. Είναι το οικοσύστημα των «νεοφυών» επιχειρήσεων, δηλαδή των μικρών καινοτομικών εταιρειών που βρίσκονται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης. Αρκετές εκατοντάδες άτομα, ας πούμε ενδεικτικά δύο-τρεις χιλιάδες, συγκροτούν μικρές ομάδες, σχεδιάζουν προϊόντα και υπηρεσίες με βάση νέες τεχνολογίες, και επιδιώκουν να βρουν πελάτες. Ο στόχος τους είναι η παγκόσμια αγορά, όχι η μικρή και προβληματική Ελλάδα. Οι περισσότερες εταιρείες είναι στον ευρύ χώρο της πληροφορικής, όπου είτε παράγουν τεχνολογία, είτε την αξιοποιούν για να αλλάξουν τον τρόπο που λειτουργεί μια παραδοσιακή αγορά. Υπάρχουν ομάδες και στη βιοτεχνολογία, στην αγροτεχνολογία, στα νέα υλικά, στην τεχνολογία κατασκευών, στην ενέργεια και στα περιβαλλοντικά.

Πριν από πέντε χρόνια, όσοι ασχολούνταν με αυτά ήσαν λιγότεροι και, κυρίως, ήσαν διστακτικοί και ανοργάνωτοι. Μετά φάνηκαν οι πρώτες επιτυχίες της προηγούμενης γενιάς, πύκνωσαν οι συναντήσεις, έγινε το μεγάλο βήμα, στήθηκαν εταιρείες, και άρχισε η πραγματική, καθημερινή, παραγωγική δουλειά. Τώρα τελευταία βρέθηκαν και τα κεφάλαια που θα χρηματοδοτήσουν πολλές από τις προσπάθειες.

Εχοντας καλή γνώση του χώρου νομίζω ότι μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Για να δώσω ένα αριθμητικό σενάριο, από τα δύο χιλιάδες άτομα που συζητάνε ιδέες, θα δημιουργηθούν τελικά τετρακόσιες μικρές εταιρείες. Αυτές θα απασχολήσουν συνολικά χίλιους πεντακόσιους ικανούς και δημιουργικούς νέους, αλλά οι πιο πολλές θα αποτύχουν και θα κλείσουν τα πρώτα τρία χρόνια. Θα επιβιώσουν ίσως οι εκατό, και θα βγάζουν ένα καλό εισόδημα οι ιδρυτές τους και οι συνεργάτες τους.

Θα υπάρξουν όμως δέκα, ίσως περισσότερες, που θα πετύχουν πραγματικά. Στην ειδική τους αλλά παγκόσμια αγορά θα κατακτήσουν ηγετική θέση, ο ετήσιος τζίρος της καθεμιάς θα υπερβαίνει τα πενήντα εκατομμύρια, κάποιες θα εξαγοραστούν από πολυεθνικές και άλλες θα μπουν σε κάποιο ευρωπαϊκό ή αμερικανικό χρηματιστήριο. Αν διατηρήσουν την παραγωγική τους βάση στην Ελλάδα, θα απασχολούν συνολικά περίπου χίλια στελέχη με καλές αμοιβές, και θα συνεισφέρουν στο ΑΕΠ μισό έως ένα δισεκατομμύριο τον χρόνο. Ολα αυτά, από τη σημερινή γενιά του οικοσυστήματος. Οι επόμενες μπορεί να φέρουν ακόμα περισσότερα.

Πώς μπορώ να βλέπω τόσο αισιόδοξο σενάριο μέσα στη γενική μαυρίλα; Ενας συνδυασμός παραγόντων δημιουργεί μια θετική δυναμική. Πρώτον, το οικοσύστημα δημιουργήθηκε οργανικά, από τα κάτω. Χωρίς παρέμβαση του κράτους, φορέων και κομμάτων, ξεκίνησαν οι συζητήσεις σε άτυπους θεσμούς όπως το opencoffee, πύκνωσαν οι γνωριμίες και η ανταλλαγή ιδεών στα startup weekends, και εμπνεύστηκαν οι πολλοί από τις αρχικές επιτυχίες των λίγων, που ήταν ήδη φίλοι τους.

Δεύτερον, εργάζονται με το βλέμμα προς τα έξω, και τα νώτα στραμμένα στο μίζερο εγχώριο περιβάλλον. Επειδή η τεχνολογία είναι άυλη δεν έχουν ανάγκη από πολλές άδειες, δεν τους ενοχλεί τόσο η γραφειοκρατία και η διαφθορά. Ούτε χρειάζονται πολλά κεφάλαια για πάγιες εγκαταστάσεις και εμπορικές πιστώσεις, που δεν θα μπορούσαν να τα βρουν στις στεγνές εγχώριες τράπεζες. Οι πετυχημένοι της πρώτης γενιάς, εταιρείες του mobile marketing, έχουν ήδη δείξει ότι συμφέρει να έχεις παραγωγική βάση εδώ, με παγκόσμιες πωλήσεις. Αν στο μέλλον το κράτος προσπαθήσει να φορολογήσει υπερβολικά το εισόδημά τους, θα μπορούν εύκολα να μετακομίσουν – σε αυτό μοιάζουν με τη ναυτιλία. Γι’ αυτό και δεν φοβούνται να επιχειρήσουν εδώ. Η δυνατότητα της μετεγκατάστασης ενθαρρύνει την αρχική εγκατάσταση.

Τρίτον, οι ευκαιρίες για τους Ελληνες επιστήμονες έχουν αντιστραφεί μέσα στην κρίση. Πριν, ήταν η προστατευμένη εγχώρια αγορά που έδινε τις καλές σταδιοδρομίες, σε γιατρούς, δικηγόρους, πολιτικούς μηχανικούς. Τώρα, είναι ο ξένος πελάτης που μπορεί να δώσει καλές δουλειές, που έχουν περισσότερο ρίσκο, αλλά πλατύτερους ορίζοντες. Ηδη, οι νεοφυείς επιχειρήσεις ζητούν και δεν βρίσκουν μηχανικούς πληροφορικής και σχεδιαστές εφαρμογών. Θα τους αναπληρώσουν μαθηματικοί, μηχανολόγοι, γραφίστες, μέχρι και χακεράδες φιλόλογοι – έξυπνοι και δημιουργικοί.

Τέταρτον, σε αυτό το σύστημα που αναπτύχθηκε από τα κάτω, δίνεται κάποια βοήθεια από τα πάνω, που είναι καλά σχεδιασμένη. Μερικές τράπεζες, πολυεθνικές και μεγάλες ελληνικές εταιρείες δημιουργούν συνεργατικούς χώρους για νεοφυείς εταιρείες, προσφέρουν υποστηρικτικές υπηρεσίες και χορηγούν σεμινάρια ή διαγωνισμούς. Ακόμα πιο σημαντικό, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα JEREMIE πρόσφατα χρηματοδότησε, μαζί με ιδιώτες επενδυτές, τέσσερα Κεφάλαια Συμμετοχών που παρέχουν στις νεοφυείς επιχειρήσεις πληροφορικής εταιρικό κεφάλαιο για τα πρώτα βήματά τους. Μετέχω σε ένα από τα σχήματα, το Openfund, και ευλογώ τα γένια μου με αυτό που θα πω, αλλά πιστεύω ότι οι δομές που στήθηκαν είναι αυτές που χρειάζεται σήμερα το οικοσύστημα. Δεν προσπαθούν να καθοδηγήσουν την πορεία του χώρου, αλλά να επιλέξουν και να ενισχύσουν ό,τι προκύπτει αυθόρμητα, χαοτικά και απρόβλεπτα από εκατοντάδες διαφορετικές απόπειρες. Ετσι βγαίνουν συνήθως οι πετυχημένες καινοτομίες.

Υπάρχουν ακόμα αγκάθια, όπως η εισφορά ΟΑΕΕ και οι διατυπώσεις της φορολογίας που είναι βαριές για πολύ μικρές μονάδες. Το δε νέο ΕΣΠΑ, για άλλη μια φορά, διαγράφεται υπερβολικά πολύπλοκο, με φιλοσοφία κεντρικού σχεδιασμού, με ευθύνη και των Βρυξελλών. Ομως αυτές οι μικρές επιχειρήσεις είναι το πιο ελπιδοφόρο φαινόμενο της εποχής. Ας μην είναι και η εξαίρεση.

* Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης είναι οικονομολόγος και εταίρος στο theopenfund.com

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή