Εξ αφορμης

2' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η (προσ)έλευση φιλοσόφων απ’ όλο τον κόσμο στην μητρόπολη της (αρχαιοελληνικής) φιλοσοφίας και στο (αρχαίο) λίκνο της δημοκρατίας για το 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο της Φιλοσοφίας με θέμα «Η Φιλοσοφία ως έρευνα και τρόπος ζωής» υπήρξε μια σημαντική είδηση τον Αύγουστο, σε πείσμα του Ουμπέρτο Εκο (ή, μάλλον, των «ερμηνευτών» του πρωτίστως), ο οποίος τελικά δεν κατάφερε να κομίσει τη δική του «γλαύκα ες Αθήνας». Αν και το ενδιαφέρον των ΜΜΕ εστιάστηκε αρχικά στην παρουσία ή την ακύρωση συμμετοχής των δύο ιερών τεράτων, Χάμπερμας (που πράγματι παραβρέθηκε και μίλησε για την αλληλεγγύη) και Εκο (που τελικά δεν παρέστη), με την ανυπόμονη προσδοκία της απερίφραστης καταδίκης της ευρωπαϊκής, «γερμανικής διαστροφής», λιτότητας και της συνακόλουθης στήριξης στην Ελλάδα, το ίδιο το Συνέδριο, όπως κάθε ανάλογο mega-event, κατάφερε εν μέρει να επικαιροποιήσει και ταυτόχρονα να «αναπαλαιώσει» τον φιλοσοφικό Λ/λόγο. Στη Βαβέλ των ιδεών, των γνωστικών πεδίων και κυρίως των γλωσσών, των φιλοσοφικών και των εθνικών, υπό το κράτος της πίεσης του περιορισμένου χρόνου των συνεδριών (ακόμα και ο Χάμπερμας ζήτησε την ανοχή του προεδρείου) και, κυρίως, της (υπερ)παραγωγής ανακοινώσεων, ο φιλόσοφος δύσκολα μπορεί να συναντήσει τον πολίτη, ο γνώστης τον αναγνώστη, και ο ερευνητής τον τρόπο ζωής (για να επιστρέψουμε στο θέμα του συνεδρίου) ή και αντιστρόφως.

Ενα παγκόσμιο συνέδριο φιλοσοφίας δεν συγκεντρώνει όλους τους εν ζωή φιλοσόφους του κόσμου, αλλά πολλούς καθηγητές φιλοσοφίας ανά τον κόσμο, δηλ. δημοσίους υπαλλήλους που εργάζονται από τις 9 έως τις 5, όπως παραδεχόταν με ειλικρίνεια, πριν από 20 χρόνια, ο Πωλ Φαγιεράμπεντ, αρνούμενος την ιδιότητα του φιλοσόφου και δηλώνοντας αφοπλιστικά πως δεν πιστεύει πάντα σε όσα γράφει ή λέει και, πάντως, πως προτιμούσε τον Αριστοφάνη από τον Σωκράτη και τους αδελφούς Μαρξ από τον Βίτγκενσταϊν.

Μια άλλη διαπίστωση αφορά τη γεωγραφική διασπορά της φιλοσοφικής σκέψης, κινούμενης από Δυσμάς προς Ανατολάς (εδώ, επιστρέφει στις παραδοσιακές ρίζες της), τη Ρωσία και τον Τρίτο Κόσμο, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης που προκαλεί και «φιλοσοφική» μετανάστευση. Το συνέδριο πάντως δεν κατάφερε να βγει από τα «στεγανά» του, είτε στην (απομονωμένη) Πανεπιστημιούπολη είτε στην Αρχαία Πνύκα, καθώς κινήθηκε, συμβατικά και πειθαρχημένα, στο γνώριμο πλαίσιο και πρότυπο αναλόγων διοργανώσεων, μεταξύ διαχείρισης και διεκπεραίωσης της τρέχουσας φιλοσοφικής ατζέντας. Η έκπληξη μπορεί ενίοτε να κρύβεται πίσω από τίτλους εισηγήσεων, όπως: «Γκουέρνικα ή περί οδύνης και πολέμου», «Η φιλοσοφία στην κουζίνα: μαγειρεύοντας με αγάπη», «Προς μια φιλοσοφία του βαδίζειν», «Νεκροταφεία στα σχολεία. Θάνατος και κοιμητήρια: πώς μπορούν να διδαχθούν στις τάξεις των “κλασσικών» σχολείων;», «Φαινομενολογία του σκουπιδιού», μπορεί και όχι.

Κατά τ’ άλλα, οι σύγχρονοι φιλόσοφοι στην πλειοψηφία τους ούτε καινοτόμησαν θε (α)ματικά, παρότι η φιλοσοφία έχει προ πολλού διεισδύσει σε θέματα ποπ πολιτισμού, όπως τα σπορ ή τα κόμικς, ούτε όμως συνδεθήκανε ξανά με τη χαμένη ριζοσπαστικότητά της. Κάποτε, η φιλοσοφία μπορούσε να γράφει «Επιστολή για τον Ανθρωπισμό», να αναπτύσσει «Στοχασμούς για τη φθαρμένη ζωή», να διερευνά τις «Μυθολογίες» της κοινωνίας, και να καθιστά την επιτάχυνση μέτρο της ιστορίας και της πολιτικής. Αυτά τα «Ηθικά ελάχιστα», της επιστήμης και της ζωής, παραμένουν επιτακτικά επίκαιρα στον υπό (ηλεκτρονική) επιτήρηση και διαχείριση κόσμο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή