Αναμνήσεις από το «Οχι»
Κύριε διευθυντά
Τελευταίως πολλά έχουν γραφεί στην εφημερίδα σας, είτε από αρθρογράφους είτε από αναγνώστες, για το αν ο Ι. Μεταξάς είχε ετοιμάσει την Ελλάδα για τον πόλεμο και εάν ήταν αυτός που είπε το «Οχι». Επικροτώ πλήρως τη λαμπρή επιστολή του υποναυάρχου Π.Ν. ε.α. κ. Σ. Γεωργιάδη στην «Κ» της 29ης Σεπτ., και επειδή συμβαίνει, λόγω της ηλικίας μου, να έχω ζήσει στη Θεσσαλονίκη τις παραμονές του πολέμου και να έχω ζωντανότατες τις εξής προσωπικές μου αναμνήσεις, τις οποίες κρίνω σκόπιμο να θέσω υπόψη των αναγνωστών σας:
1. Την άνοιξη του 1940 ο Μεταξάς προέβη σε επιστράτευση εφέδρων αξιωματικών και οπλιτών κάποιων ειδικοτήτων, μερικοί από τους οποίους δεν απολύθηκαν μέχρι την έναρξη του πολέμου. Αυτοί, κατά τη διάρκεια της επιστράτευσής τους έκαναν πολεμικές ασκήσεις και εκπαιδεύτηκαν σε νέα όπλα.
2. Την άνοιξη του 1940 ο Μεταξάς διέταξε να ετοιμαστούν καταφύγια για τον λαό για την περίπτωση βομβαρδισμών. Ολοι οι νέοι, που αναγκαστικά ανήκαμε στην Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, πηγαίναμε με στολή σκαπανέα ή φαλαγγίτη στα κτίρια που είχαν επιλεχθεί ως καταφύγια και στις εισόδους των οποίων τοποθετούσαν σακιά με άμμο. Στην περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης, όπου κατοικούσαμε, εγώ ως σκαπανέας και ο αδελφός μου ως φαλαγγίτης, δεχόμασταν οδηγίες για το πώς να διευκολύνουμε, σε περίπτωση συναγερμού, την είσοδο του κοινού στα καταφύγια των οδών Μαυροκορδάτου και Κριεζώτου. Οι σειρήνες τακτικά ηχούσαν δοκιμαστικά, για να συνηθίσει ο λαός στην ιδέα του συναγερμού σε καιρό πολέμου.
3. Στη γειτονιά μας, στην οδό Βικοπούλου 4, υπήρχε ένα κτίριο, το οποίο ο κόσμος αποκαλούσε «φρούριο». Το κτίριο φρουρείτο και απαγορευόταν η είσοδος στο κοινό. Εκεί μέσα εργάζονταν εντατικά πολιτικοί μηχανικοί και ειδικοί τεχνικοί και σχεδίαζαν τη «Γραμμή Μεταξά», ένα αμυντικό τείχος στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Ερείπια του τείχους αυτού υπήρχαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια.
4. Τους εαρινούς μήνες του 1940 επάνω από την πόλη της Θεσσαλονίκης πετούσαν σχεδόν καθημερινώς σμήνη αεροπλάνων της 113 Πτέρυγας Μάχης, εκτελώντας εικονικές αερομαχίες. Στο γειτονικό μας σπίτι διέμενε ο ιπτάμενος σμηναγός Δ. Μανιάκης, τον οποίο ρώτησαν οι γονείς μου τι συμβαίνει και αυτός απάντησε: «Προετοιμαζόμαστε για τον πόλεμο».
5. Ο Μεταξάς, απευθυνόμενος στον ελληνικό λαό το 1940, τον προέτρεψε να φυτέψει στον κήπο του, ακόμα και στις γλάστρες του, πατάτες και άλλα φαγώσιμα, για τις δύσκολες ημέρες που επρόκειτο να έρθουν.
6. Στις 15 Αυγούστου 1940, ανήμερα της Παναγίας, ιταλικό υποβρύχιο βύθισε στην Τήνο το ελληνικό αντιτορπιλικό Ελλη. Δεν ήταν αυτή μια προειδοποίηση του Μουσολίνι για τον επερχόμενο πόλεμο, και θα μπορούσε ο Μεταξάς να την αγνοήσει; Ο ελληνικός λαός ξεσηκώθηκε με κραυγές εναντίον των Ιταλών και ο Μεταξάς γνώριζε τον επερχόμενο πόλεμο. Αξίζει να προστρέξει κανένας στο Διαδίκτυο στο site: http//pheidias. antibaro.gr/1940/metaxas.htm, όπου θα βρει σημαντικές δηλώσεις του Μεταξά προς εκδότες εφημερίδων, οι οποίες αποδεικνύουν την προετοιμασία του για τον πόλεμο. Την ιστορική αλήθεια πρέπει να την προβάλλουμε όπως ακριβώς έχει, ανεξάρτητα από τα πολιτικά μας φρονήματα.
Αντωνιος-Αιμιλιος Ταχιαος, ομότ. καθηγητής ΑΠΘ, Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Αλλοδαπό μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών