Η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιμετωπίζει έντονο ανταγωνισμό από τις νέες επιτυχημένες χώρες. Η παγκοσμιοποίηση σκόρπισε επενδύσεις και ευκαιρίες, καθιέρωσε πρότυπα βέλτιστης παραγωγικότητας και μετέτρεψε πολλά αναπτυσσόμενα κράτη σε σημαντικούς παράγοντες δυναμικής ανάπτυξης.
Η συγκρότηση της Ζώνης του Ευρώ προκρίθηκε γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Ομως, η κρίση του 2008 έδειξε ότι η προετοιμασία που είχε γίνει ήταν ανεπαρκής. Οι εσωτερικές αδυναμίες ήρθαν στην επιφάνεια και ανέτρεψαν ταχύτατα τα αρχικά κέρδη.
Η επιτυχία του «σοσιαλ-καπιταλισμού της Ρηνανίας» καθιέρωσε το μάρκο και υποχρέωσε την ευρωπαϊκή ηγεσία να δηλώσει «απεταξάμην τον πληθωρισμό». Η κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος οδήγησε στην άνευ άλλων όρων υποστήριξη της «γερμανικής συνένωσης» και της ευρωπαϊκής «ταχύτατης διεύρυνσης».
Στον πανικό, που ακολούθησε την κρίση του 2008, η ευρωστία της γερμανικής οικονομίας επέβαλε έναν δρόμο που κατέστη, δυστυχώς, υποχρεωτικός για όλους τους υπόλοιπους. Με αποτέλεσμα, τα τελευταία χρόνια, το μοντέλο «λιτότητα και ανταγωνιστικότητα» καθιέρωσε μια «γερμανική συνταγή επιτυχίας» την οποία πρέπει να ακολουθήσουν όλοι, όσο επώδυνες και βιαστικές κι αν είναι οι προτεινόμενες προσαρμογές.
Ομως, την εβδομάδα αυτή ο αρμόδιος επίτροπος Ολι Ρεν χρησιμοποίησε τον Κανονισμό 1176/2011 της Ενωσης, που αναφέρεται σε μέτρα για τη θεραπεία των μακροοικονομικών υπερβολικών ανισορροπιών εναντίον της ίδιας της Γερμανίας.
Βλαπτική ανισορροπία θεωρείται «οιαδήποτε τάση προκαλεί μακροοικονομικές εξελίξεις που επηρεάζουν δυσμενώς, ή μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς, την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας ενός κράτους-μέλους ή της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, ή της Ενωσης συνολικά».
Η επίτροπος Μαρία Δαμανάκη σημειώνει ότι η έρευνα, μια σε βάθος ανάλυση, για τα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας θα ωφελήσει πολλαπλώς την Ευρώπη. Στην ειδική έκθεση του κ. Ρεν (Alert Mechanism Report 2014), υπογραμμίζεται ότι η «δυναμική της διεθνούς θέσης της Γερμανίας απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση ώστε να κατανοηθεί η σημασία χαρακτηριστικών της συγκεκριμένης οικονομίας στο ισοζύγιο αποταμίευσης-επενδύσεων και του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών». Υπερβολικό θεωρείται πλεόνασμα που ξεπερνά το 6% του ΑΕΠ.
Η Γερμανία είχε «επιτύχει» πλεονάσματα κοντά στο 7%, ήδη από το 2007. Ηταν, επομένως, καιρός να εξεταστεί το θέμα με κάποια μεγαλύτερη προσοχή. Εδώ και πολύ καιρό, οι οικονομολόγοι παρατηρούν ότι η καλή λειτουργία μιας νομισματικής ένωσης απαιτεί δύο παράλληλες και αλληλοσυμπληρούμενες κινήσεις.
Από τη μία, τα κράτη που έχουν δημοσιονομικό έλλειμμα, λαμβάνουν περιοριστικά μέτρα, ενόσω η Ζώνη φροντίζει τη συλλογική αντιμετώπιση των κινδύνων που μπορεί να προκαλέσει η συγκεκριμένη ανισορροπία.
Στην άλλη πλευρά, όταν ένα κράτος έχει συστηματικά και σημαντικά πλεονάσματα οφείλει να τα επανεπενδύσει στο εσωτερικό της Ζώνης. Οφείλει δηλαδή να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη ικανοτήτων και την παραγωγή εμπορευμάτων σε άλλα σημεία (δηλαδή σε άλλες χώρες) της Ζώνης, ώστε να διασφαλίζεται, μεσοπρόθεσμα, η απαραίτητη εξισορρόπηση.
Η Ελλάδα έχει πολλά να κερδίσει από τις συγκρούσεις, που αναμένεται να προκαλέσουν οι εκλογικές διαδικασίες του 2014. Με την προϋπόθεση ότι θα προσεγγίσουμε καλύτερα τα κοινά ευρωπαϊκά προβλήματα, αντί να κηρύξουμε τον πόλεμο στο κοινό μας μέλλον, τακτική που υποστηρίζει, καιροσκοπικά, η αξιωματική αντιπολίτευση.