Πλεόνασμα ύψους 3,5 δισ. ευρώ καταγράφηκε στις διεθνείς συναλλαγές της χώρας, στους δέκα μήνες του έτους που πέρασε. Δεν είχε συμβεί επί δεκαετίες. Αγνωστο πόσες, αφού και τα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας δεν διευκολύνουν παρόμοιες αναζητήσεις. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την ανατροπή που σημειώνεται, αν παρατηρήσει πως το 2008, που προσμετρείται απ’ όλους ως το πρώτο από τα έξι συνεχόμενα έτη ύφεσης στην οικονομία, είχε, την ίδια περίοδο, μαζευτεί έλλειμμα 25,2 δισ. ευρώ.
Η ανισορροπία των λογαριασμών της Ελλάδας με τα άλλα κράτη ήταν πάντοτε το σπουδαιότερο πρόβλημα της οικονομίας. Οπως είναι επόμενο, διαμόρφωνε αντίστοιχες κοινωνικές, κάποτε και εθνικές, συνθήκες και εξαρτήσεις. Το άνοιγμα αυτό προσδιόριζε το ύψος του εξωτερικού δανεισμού, τον οποίο κάποτε ονομάζαμε «δανεισμό σε συνάλλαγμα».
Το αποτέλεσμα είναι ακόμη καλύτερο αν, στην «ιστορική» αυτή επίδοση, προσθέσουμε, όπως ορθώς παρατηρούν οι οικονομολόγοι της Alpha Bank, το ποσό του 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο προκύπτει, όπως άλλωστε έχει συμφωνηθεί τον Νοέμβριο 2012, από επιστροφές κερδών που πραγματοποίησαν οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες επί των ελληνικών ομολόγων.
Το ερώτημα είναι πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα το 2014. Είναι αυτονόητο ότι εφόσον το ρολόι της οικονομίας φύγει από το κόκκινο, θα βρεθούμε και πάλι με άνοιγμα στους διεθνείς μας λογαριασμούς. Η διεθνής ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγής έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά, κυρίως λόγω των εισοδηματικών θυσιών του ιδιωτικού τομέα και την καλή δουλειά αναδιοργάνωσης που κάνουν οι περισσότερες εξαγωγικές επιχειρήσεις. Ομως, οι εξαγωγές της χώρας παραμένουν ανεπαρκείς και ο δυναμισμός τους αμφίβολος.
Βεβαίως, αφού το νόμισμά μας παραμένει το ευρώ, που είναι αποδεκτό σε κάθε είδους συναλλαγή και η ισοτιμία του στο δολάριο και τα άλλα διεθνή νομίσματα παραμένει ισχυρότατη, αν το διαθέσιμο εισόδημα βελτιωθεί, ο δανεισμός δεν αποτελεί προϋπόθεση για την πληρωμή αυξημένων εισαγωγών.
Το ζητούμενο επομένως είναι να βρεθούν οι Ελληνες με περισσότερα ευρώ ανά χείρας, τα οποία δεν θα προκύψουν από δανεισμό του κράτους ή των νοικοκυριών. Πώς, όμως, θα συμβεί αυτό, όταν δεν υπάρχει προοπτική να αυξηθούν οι αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα και, προφανώς, ούτε στον δημόσιο;
Ο μόνος τρόπος είναι να αυξηθεί η απασχόληση, που σημαίνει ότι θα προστεθούν νέα εισοδήματα, επειδή περισσότεροι συμπολίτες θα μπουν στη δουλειά. Με δεδομένο τον περιορισμό του κράτους, ο μόνος που μπορεί να αυξήσει την απασχόληση και να δημιουργήσει πρόσθετα εισοδήματα είναι ο επιχειρηματικός τομέας.
Είναι παράδοξο, αλλά κανείς δεν φαίνεται να ασχολείται συστηματικά και κατά προτεραιότητα με αυτό το ζήτημα. Δεν περιμένω τίποτε παρόμοιο από τους λαϊκιστές της αντιπολίτευσης, είναι όμως απορίας άξιον πως δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον η κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και όμως, η πιο μικρή βελτίωση σε αυτήν την κατεύθυνση θα την έβγαζε από την αγωνία που δικαιολογημένα έχει για τις πιθανότητες μετεκλογικής επιβίωσής της. Αντιθέτως, οι περισσότεροι βουλευτές ρίχνουν την προσοχή τους στην ενίσχυση όσων διαθέτουν σταθερές πηγές εισοδήματος και όχι στην ενίσχυση προοπτικών νέας απασχόλησης.
Αν και η αντιπολίτευση σπεύδει να δηλώσει «απεταξάμην», κάθε φορά που γίνεται μια κάποια ρεαλιστική κουβέντα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η συμπολίτευση δεν εμφανίζεται να «καίγεται» για τον χρόνο που χάνει σε ατέρμονες συζητήσεις για θέματα ήσσονος, μπροστά στην ανεργία, σημασίας.
Ενας από τους μεγαλύτερους κινδύνους των επόμενων μηνών συνδέεται με τις αντιδράσεις που εκτιμάται ότι θα πρακτορεύσουν βουλευτές της «μαλακής πλειοψηφίας» απέναντι στο κύμα αναδιάρθρωσης της επιχειρηματικότητας. Είναι γνωστό ότι η οικονομία χρειάζεται νέα κεφάλαια, τα οποία θα συγκεντρώσουν παλαιοί αλλά και νέοι μέτοχοι. Οσοι δεν είναι σε θέση (ή δεν το επιλέξουν) να «βάλουν λεφτά» στις επιχειρήσεις τους, θα πρέπει να πωλήσουν. Η μεταπώληση ιδιωτικών επιχειρήσεων, με την αλλαγή στην ιδιοκτησία και το μάνατζμεντ, θα φέρει νέες δουλειές και θα αυξήσει το εισόδημα, χωρίς να ανατρέψει τη θαυμάσια ισορροπία στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών. Αυτός είναι ο δρόμος για την ανάκαμψη και όποιος το επιθυμεί πρέπει να είναι έτοιμος να τον ακολουθήσει.