"Το Κίνημα κατέβηκε με τη χώρα και χάριν της χώρας και θα ανέβει μαζί με την άνοδό της" δηλώνει ο Ευ. Βενιζέλος. Αν πιστέψουμε την κυβερνητική αφήγηση, η Ελλάδα αρχίζει σιγά-σιγά να ανεβαίνει αλλά η πρόβλεψη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ σχετικά με την τύχη του κόμματός του δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Ενώ τα δημοσιονομικά δείχνουν να σταθεροποιούνται, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται λίγο πάνω από το όριο της εκλογικής επιβίωσης. Τι πάει λάθος; Αν δούμε την ευρωπαϊκή εμπειρία, τα κόμματα που διαχειρίστηκαν την κρίση (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία), υπέστησαν εκλογική συντριβή. Αλλά σε καμία από αυτές τις χώρες δεν είχαμε κατάρρευση του πολιτικού συστήματος και εκρηκτική άνοδο των άκρων. Στην Ιρλανδία το κεντρώο FianaFail, το κατεξοχήν συστημικό κόμμα της χώρας, συνετρίβη με 17,4% στις εκλογές και λίγους μήνες αργότερα οι μετρήσεις το έδειχναν στο 10%. Σήμερα έχει ανέβει στο 27% και διεκδικεί με αξιώσεις την εξουσία από το συντηρητικό FineGael που έχει πέσει στο 30%.
Στην Ισπανία οι σοσιαλιστές, βρίσκονται επίσης σε απόσταση δύο μονάδων από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, που είχε κερδίσει τις εκλογές με διαφορά 16 μονάδων, ενώ στην Πορτογαλία το Σοσιαλιστικό Κόμμα, όχι μόνο έχει ανακάμψει από την εκλογική συντριβή αλλά προηγείται με πάνω από 10 μονάδες του κεντροδεξιού αντιπάλου του που κυβερνά. Και οι τρεις χώρες οδεύουν σε έξοδο από την κρίση. Σε όλες, τα κόμματα που διαχειρίστηκαν την προσφυγή στους μηχανισμούς βοήθειας, μετά την εκλογική συντριβή, έμειναν στην αντιπολίτευση και ανακάμπτουν. Η ανοδική πορεία των χωρών, δεν βοηθάει τους κυβερνώντες αλλά τους αντιπολιτευόμενους, που αποτελούσαν πάντα τον ένα σταθερό πόλο του πολιτικού συστήματος.
Στην Ελλάδα, η πολιτική διαχείριση της κρίσης είναι μια από τις αιτίες των συνεχιζόμενων δεινών (παράλληλα με τα προβλήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο). Εδώ τα δύο βασικά κόμματα συγκυβερνούν. Το ΠΑΣΟΚ που σήκωσε όλο το βάρος επί μια διετία όταν η Ν.Δ. πρωτοστατούσε στον αντιμνημονιακό αγώνα, είχε τεράστιο πολιτικό κόστος ως κυβέρνηση αλλά και σήμερα ως κόμμα που συγκυβερνά. Οσοι βλέπουν ότι δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική λύση στη σημερινή πολιτική, προτιμούν τη Ν.Δ. Η συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση έχει αφήσει ανοιχτό πεδίο στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αποτελεί το βασικό αντιπολιτευτικό κόμμα και υποδοχέα της δυσαρέσκειας. Το ΠΑΣΟΚ απωθεί και για επιλογές του παρελθόντος (μακρινού και πρόσφατου), ενώ εισπράττει φθορά και για τις σημερινές κυβερνητικές επιλογές.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να το εγκαταλείψει ο κορμός των παραδοσιακών οπαδών του και να αδυνατεί να προσελκύσει νέους (δύσκολα ανιχνεύεται δημοσκοπικά στις ηλικίες κάτω των 50 ετών). Τι μπορεί να αντιστρέψει αυτή την πορεία; Η παραμονή του εκτός κυβέρνησης, μια ηγεσία νεότερης γενιάς, η προγραμματική και η στελεχική ανανέωση; Ολα αυτά μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα από ένα νέο σχήμα, το οποίο μπορεί να είναι πολύ περισσότερο πειστικό αφού, εκτός των άλλων, δεν θα κουβαλάει τα βάρη του παρελθόντος. Στην Ελλάδα, η δημοκρατική προοδευτική παράταξη δεν εκφραζόταν ιστορικά από το ίδιο κόμμα (Φιλελεύθεροι, Ενωση Κέντρου, ΠΑΣΟΚ). Γι’ αυτό και η ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ δεν αποτελεί νομοτέλεια.