Κύκλοι της διεθνούς κοινότητας προσπάθησαν να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού, προφανώς ενόψει των πιθανών δραματικών γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατ. Μεσόγειο, που θα μπορούσαν δυνητικά ακόμη και να μεταβάλλουν τον πολιτικό χάρτη της περιοχής. Τα πιεστικά χρονοδιαγράμματα (Μάρτιος του 2014, λόγω της έναρξης του τουρκικού εκλογικού κύκλου) ήταν, ωστόσο, απολύτως μη ρεαλιστικά. Προφανώς δεν έχουν γίνει ακόμη πλήρως κατανοητές οι συνέπειες του δεξιοτεχνικού χειρισμού της κυπριακής οικονομικής κρίσης από την ηγεσία της Ευρωζώνης για την πολιτική ισχύ του προέδρου της Κύπρου κ. Αναστασιάδη και την -κατανοητή- επιλογή του να ασχοληθεί με τα οικονομικά προβλήματα της νήσου και την προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων πριν στρέψει την προσοχή του στο Κυπριακό. Οι περίεργες πολιτικές ισορροπίες στο βόρειο τμήμα της νήσου, αλλά και οι εσωτερικοί κλυδωνισμοί στην Τουρκία δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες επίτευξης ουσιαστικής προόδου στο Κυπριακό. Οι περισσότεροι παρατηρητές θεωρούν ότι μια πιθανή λύση δεν μπορεί παρά να αξιοποιήσει σε σημαντικό βαθμό προηγούμενα σχέδια και άρα μεγάλο μέρος της διαπραγμάτευσης έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Ακόμη και αν είναι έτσι, παραμένουν σημαντικές διαφορές στο ζήτημα της ασφάλειας, στο οποίο δεν μπορεί παρά να έχει λόγο και η Αθήνα. Μια αποδεκτή λύση για την ελληνική πλευρά θα περιελάμβανε την κατάργηση της ελληνικής και τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στην Κύπρο ή τουλάχιστον την επαναφορά στα αριθμητικά επίπεδα της ΕΛΔΥΚ και ΤΟΥΡΔΥΚ, διεθνείς (νατοϊκές;) εγγυήσεις ασφαλείας και την κατάργηση κάθε δικαιώματος επέμβασης της Τουρκίας στην ελληνοκυπριακή συνιστώσα του ομόσπονδου κράτους αλλά και του δικαιώματος μονομερούς επέμβασης στην τουρκοκυπριακή συνιστώσα.
Ακόμη όμως και αν οι δύο πλευρές κατάφερναν να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού, θα πρέπει να πείσουν την πλειοψηφία των πολιτών στις δύο κοινότητες να ψηφίσουν θετικά στο δημοψήφισμα. Η εμπειρία του 2004 δείχνει ότι κάτι τέτοιο δεν θα είναι απλή υπόθεση για τους Ελληνοκύπριους, ακόμη και αν έχει προηγηθεί μια νηφάλια και ουσιαστική συζήτηση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων μιας λύσης. Μετά τόσα χρόνια διαμάχης και δαιμονοποίησης της άλλης πλευράς, χρειάζεται να πειστούν και στις δύο πλευρές της Πράσινης Γραμμής ότι η μια λύση θα είναι λειτουργική, βιώσιμη και προτιμότερη από τη συνέχιση της διχοτόμησης.
Προτάσεις όπως π.χ. το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και αεροδρομίων σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη, η μείωση των τουρκικών δυνάμεων, το ξεμπλοκάρισμα μικρού αριθμού κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις Ε.Ε.-Τουρκίας, η εισδοχή της Κύπρου στον νατοϊκό Συνεταιρισμό για την Ειρήνη (PfP), η πραγματοποίηση απευθείας εμπορίου με τις χώρες της Ε.Ε. μέσω του λιμένα της Αμμοχώστου και μια επίσημη δέσμευση της κυπριακής κυβέρνησης ότι και οι δύο κοινότητες θα ωφεληθούν αναλογικά από τον ενεργειακό πλούτο της νήσου, εφόσον επιλυθεί το Κυπριακό, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αύξηση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο πλευρές, να ανοίξουν τον δρόμο για μια ουσιαστική διαπραγμάτευση και να προετοιμάσουν το έδαφος για την επανένωση της νήσου.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ