Σε έναν κόσμο όπου η ισορροπία εξασφαλίζεται από τις κινήσεις των κεντρικών τραπεζιτών, με στοιχεία «επικοινωνίας προθέσεων» που παραπέμπουν όλο και περισσότερο σε πόκερ, ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης αυτή την εβδομάδα πήγε πάσο.
Την ώρα που η οικονομική δραστηριότητα παραμένει αναιμική στην Ευρωζώνη, την ώρα που οι δείκτες τιμών υποχωρούν απειλώντας με αποπληθωρισμό (την κατάσταση εκείνη που υποχωρούν η ζήτηση, η παραγωγή, η απασχόληση), την ώρα που η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία της ηπείρου είναι δυσεύρετη, ο Μάριο Ντράγκι επέλεξε να μην κάνει σε αυτή τη φάση κάποια κίνηση προς την κατεύθυνση του φθηνότερου ευρώ. Το μήνυμα ήταν πως η ΕΚΤ, αγέρωχη, δεν υποκύπτει στις πιέσεις να μοιράσει χρήμα για να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα. Ο Μάριο Ντράγκι επιμένει πως η απειλή αποπληθωρισμού είναι μικρή. Τι όμως μπορεί να του δίνει την αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να ξεπεράσει τις πιέσεις παραμένοντας ακίνητος; Γνωρίζει κάτι που μπορεί να βελτιώσει τις συνθήκες στην Ευρωζώνη και δεν το μοιράζεται ακόμα «με την υπόλοιπη τάξη»; Σε τι υπολογίζει;
Δύο πράγματα είναι πιθανό να του τονώνουν την αισιοδοξία. Το πρώτο είναι η πιθανότητα η γερμανική οικονομία να είναι σε ακόμα καλύτερη κατάσταση από αυτή που καταγράφεται σήμερα – και να επηρεάσει έτσι θετικά τους μέσους όρους της Ευρωζώνης τους επόμενους μήνες όσον αφορά το κρίσιμο μέγεθος του πληθωρισμού. Το δεύτερο είναι η πιθανότητα να δεχθεί η Ευρωζώνη ένα δώρο ρευστότητας από τις διεθνείς αγορές: μια εισροή νευρικών επενδυτικών κεφαλαίων που θα αναζητούν καταφύγιο από την αναταραχή των αναδυόμενων οικονομιών.
Ως προς το πρώτο. Ο Μάθιου Κλάιν επισημαίνει στο Bloomberg το βασικό συμπέρασμα μελέτης γερμανικού think tank (Kiel Economics Research & Forecasting): ισχυρίζεται ότι το τελικό ποσοστό της ανάπτυξης του γερμανικού ΑΕΠ το 2013 μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερο από το καταγεγραμμένο (κάτι που θα φανεί στην τελική του εκτίμηση – που θα αργήσει). Αλλες ποιοτικές έρευνες (IfO, ZEW) παραπέμπουν σε ανάπτυξη στη γειτονιά του 3% για το 2013. Επιπλέον, οι Γερμανοί εργαζόμενοι εξασφάλισαν αυξήσεις 2% για το 2014 – ύστερα από αυξήσεις μεγαλύτερες του 2% τα τελευταία δύο χρόνια (όταν οι αυξήσεις προ κρίσης ήταν 1% το έτος).
Στα θετικά προσμετριέται και η αύξηση της απασχόλησης – την ώρα μάλιστα που ο πληθυσμός μειώνεται. Ολα τα παραπάνω είναι δυνατόν να έχουν ενισχύσει τη ζήτηση στη Γερμανία, αλλά αυτή να μην έχει «περάσει» ακόμα στις επίσημες καταγραφές. Το βασικό επιχείρημα δηλαδή είναι ότι ο γερμανικός πληθωρισμός έχει πάρει μπρος, στα μουλωχτά.
Το δεύτερο πιθανό δεκανίκι που μπορεί να έχει στο μυαλό του ο Μάριο Ντράγκι αφορά τα νευρικά διεθνή κεφάλαια. Καθώς θα φεύγουν από τις αναδυόμενες αγορές, είναι πιθανό να προσελκυσθούν από την Ευρώπη και τις σχετικά μεγαλύτερες αποδόσεις που μπορούν να αποκομίσουν από σχετικά ασφαλείς τοποθετήσεις. Η εισροή κεφαλαίων μπορεί να ανακουφίσει τις πιέσεις στη ρευστότητα του Ευρωσυστήματος χωρίς να χρειαστεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να την αυξήσει η ίδια – με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Καθώς η δανειοδότηση του ιδιωτικού τομέα έχει υποχωρήσει σε χαμηλά εικοσαετίας, μια ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης με έξωθεν ρευστότητα θα μοιάζει με μάννα εξ ουρανού.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή που ο Μάριο Ντάγκι δήλωνε την αυτοπεποίθησή του για το Ευρωσύστημα αφήνοντάς το χωρίς ρεγουλάρισμα σε αυτή τη φάση, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο επέμβασης τον Μάρτιο, κι έκλεισε το μάτι στην πιθανότητα αγοράς τιτλοποιημένων τραπεζικών δανείων, η οποία θα απελευθέρωνε τη δυνατότητα των τραπεζών να δανείσουν τους πελάτες τους. Μία συνέντευξη Τύπου, δύο μηνύματα κι ένας πολύς καλός λόγος για την ασάφεια: Ο καθείς πήρε αυτό που ήθελε από τη συνέντευξη Τύπου. Οι αγορές συναλλάγματος έδωσαν έμφαση στην αυτοπεποίθηση, την απουσία πληθωριστικών μέτρων κι ενίσχυσαν το ευρώ. Οι επενδυτές στα χρηματιστήρια πάλι προτίμησαν να αγνοήσουν την έλλειψη πρωτοβουλίας στα επιτόκια, και εστίασαν στην υπόσχεση για βοήθεια «αν χρειαστεί». Οι μεν διάβασαν «μείωση» επιτοκίου, οι δε «αύξηση». Αντιδράσεις αξιοσημείωτες, αν αναλογιστεί κανείς ότι στην πραγματικότητα τα «επιτόκια» έμειναν αμετάβλητα. Καμιά φορά, οι παίκτες πόκερ είναι καλό να κοιτούν προς την κατεύθυνση των κεντρικών τραπεζών για μαθήματα.