Και τώρα που όλα τα ευρωπαϊκά κόμματα έχουν υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν θα μπορούν όλοι οι πολίτες της Ενωσης να αποφασίσουν ποιος έχει το καλύτερο σχέδιο εξόδου από την κρίση, σωστά; Μάλλον λάθος.
Υπάρχει λόγος για τα ρεκόρ αποχής των ψηφοφόρων στις ευρωεκλογές και τέμνεται με τον λόγο ύπαρξης και διόγκωσης του ευρωσκεπτικισμού. Δεν χρειάζεται βαθυστόχαστη ανάλυση του φαινομένου. Με απλά λόγια, ο λόγος και για τα δύο, είναι ότι κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει την Ευρώπη με απλά λόγια.
Κάθε ευρωβουλευτής που εκλέχθηκε για πρώτη φορά το 2009 αντιλήφθηκε στο περίπου ποιος είναι ο ρόλος του στο κοινοβούλιο στα μέσα του 2010. Κάθε φοιτητής που άρχισε το 2011 τις σπουδές του στο τμήμα «Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών» αποφοιτά φέτος χωρίς να έχει καταλάβει πώς ακριβώς λαμβάνονται οι αποφάσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών. Κάθε βουλευτής ή υπουργός ή πολιτικό κόμμα στα 28 κράτη-μέλη δεν έχει ούτε τον χρόνο, ούτε τη διάθεση να μπει στον λαβύρινθο της ευρωπαϊκής νομοθετικής διαδικασίας και προτιμά να μείνει απέξω φωνάζοντας, ή ψιθυρίζοντας, «φταίνε οι Βρυξέλλες». Αν λοιπόν είναι δύσκολο για όλους αυτούς να καταλάβουν τι σημαίνει να κάνεις πολιτική στην Ευρώπη, για τους ίδιους τους πολίτες είναι απλά αδύνατο.
Η ανάγκη για μια πιο απλή Ευρώπη είναι τόσο μεγάλη όσο και η φιλοδοξία των υποψηφίων προέδρων της Επιτροπής να καθίσουν στην καρέκλα του Μπαρόζο. Οσο πιο πολύπλοκη γίνεται η Ευρώπη, τόσο πιο απλό θα γίνεται για τους αντιευρωπαϊστές, τους εξτρεμιστές και τους λαϊκιστές να πείθουν τους πολίτες ότι πρέπει να γυρίσουμε 60 χρόνια πίσω. «Να γυρίσουμε στο εθνικό μας νόμισμα», «Να κλείσουμε τα σύνορά μας», «Να βγούμε από τη δικτατορία των Βρυξελλών».
Αυτές οι κορώνες πείθουν γιατί κανείς Ευρωπαίος πολίτης ή πολιτικός δεν είναι σε θέση να περιγράψει στον χρόνο μιας τηλεοπτικής συνέντευξης το εξής θεμελιώδες. Οτι δηλαδή ένας ευρωπαϊκός νόμος που είναι κακός για τον α΄ λόγο μπορεί να αλλάξει με τον β΄ τρόπο, να εφαρμοστεί με τη γ΄ διαδικασία και να κάνει την καθημερινότητά μας καλύτερη.
Υπάρχει λύση; Υπάρχουν προτάσεις. Με την ομάδα της Νεολαίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Youth EPP) βάλαμε σε χαρτί μερικές ιδέες για μια πιο απλή, λιγότερο αργή, λιγότερο γραφειοκρατική, μια αποτελεσματική Ευρώπη.
Πρώτον, η νομοθετική διαδικασία πρέπει να αρχίζει με την κοινή πρόταση νόμου από όλους τους αρμόδιους υπουργούς εθνικών κυβερνήσεων (Συμβούλιο). Οι πολίτες τους γνωρίζουν και μπορούν να τους ελέγχουν και να τους κρίνουν για το τι προτείνουν.
Δεύτερον, κάθε προτεινόμενη μεταρρύθμιση πρέπει να πηγαίνει προς τροποποίηση και ψήφιση μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και με συγκεκριμένη χρονική διορία. Οι πολίτες θα μπορούν να ακολουθήσουν τη διαδικασία και να πιέσουν τον εκλεγμένο εκπρόσωπό τους να ψηφίσει ναι ή όχι.
Τρίτον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να περιοριστεί μόνο σε κείμενα εφαρμόσιμου νομοθετικού χαρακτήρα. Τα χιλιάδες κείμενα γνωμοδότησης, πρωτοβουλίας και διαπίστωσης κοστίζουν σε χρόνο και χρήμα αυξάνοντας το δημοκρατικό έλλειμμα, και μπερδεύοντας περισσότερο τους πολίτες.
Τέταρτον, πρέπει να καταργηθεί η μυστική ψήφος των ευρωβουλευτών και να δημοσιεύεται στο Διαδίκτυο κάθε παρουσία και ψήφος επί των σημείων και επί του συνόλου του κάθε νομοθετικού κειμένου.
Με προτάσεις προς απλοποίηση των διαδικασιών βασισμένες σε αυτήν τη λογική, πολίτες και πολιτικοί ίσως ξαναβρούν ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές και τις πενταετείς συνέπειές τους. Μια πιο απλή Ευρώπη θα έκανε πιο πολύπλοκη τη ρητορική των ευρωσκεπτικιστών, πιο εύκολη τη δουλειά των μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων, πιο ελεγχόμενη την ανικανότητα συγκεκριμένων πολιτικών, πιο άμεση τη σχέση της με τους πολίτες.
Πριν λοιπόν οι υποψήφιοι Ευρωπαίοι μεταρρυθμιστές δώσουν ελπίδα στους νέους για την ανεργία, στους ηλικιωμένους για τις συντάξεις και στους επιχειρηματίες για τη γραφειοκρατία, χρήσιμο είναι να εξηγήσουν το πώς. Με απλά λόγια, η ελπίδα δεν είναι στρατηγική, και η Ευρώπη σήμερα χρειάζεται έναν πρόεδρο που θα έχει περισσότερο το δεύτερο.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Κυρανάκης είναι πρόεδρος Νεολαίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Youth EPP)